فرزندان برتر

گفتار درماني به چه كاري مي آيد؟

گفتار درماني به كودك شما كمك مي كند كه كلمات و زبان را بهتر درك كند و از زبان بهتر استفاده كند.گفتار درماني به بهبود گفتار كودك منجر مي شود.تمام مشكلات بلع صوت، اختلالات گفتاري و زباني، اختلالات شناختي و مشكلات ارتباطي كودك با كمك گفتار درمانگر به صورت كامل ببرطرف مي شود.اين روش، نگراني پدر و مادر را كاهش مي دهد؛ زيرا ديگر دغدفه آينده فرزندشان و نحوه حضور او در جامعه را نخواهند داشت.بعد از اتمام دوره هاي گفتار درماني، كودك مي تواند به راحتي حرف بزند و ارتباطات مستقلي را برقرار كند.گفتار درماني به بهبود اعتماد به نفس كودك و رشد شخصيت اجتماعي او كمك مي كند.

سن مناسب كودك براي گفتار درماني
كودكان و خردسالان نوپا با انواع روش ها، گفت و گو و معاشرت خود را آغاز مي‌كنند. بعضي ها در يك دقيقه بسيار صحبت كرده و برخي كم حرف‌تر هستند. هم‌چنين بعضي كودكان در ابتدا تنها كلمات كليدي مانند: بله يا نه، را ياد مي‌گيرند، در حالي كه به نظر مي رسد برخي ديگر كلمات بيشتري مي آموزند.
اين تفاوت در يادگيري كودكان، راه حل مناسب براي قضاوت و مشخص كردن مشكلات گفتاري در آن‌ها نخواهد بود. با اين حال توجه به روند رشد گفتاري كودك و تشخيص نياز آن به گفتار درمانگر، همچنين تعيين سن مناسب كودك براي گفتار درماني براي والدين كمي دشوار است.
بعضي از والدين نسبت به گفتار درماني مطمئن نيستند، اما بايد بدانيد كه گفتار درماني يك منبع فوق العاده است. رفتن نزد گفتاردرمانگر به اين معنا نيست كه مشكلي اساسي وجود دارد. اين فقط يك راه و ابزار موثر براي كودك شماست كه بتواند از توانايي هاي خود براي برقراري ارتباط و بيان كلمات استفاده كند. گفتار و زبان به طور ذاتي با ديگر انواع راه‌هاي برقراري ارتباط اجتماعي، مرتبط هستند.
بسياري از والدين فراموش مي كنند كه با توجه به نشانه هاي رفتاري و زباني كودك خود در سه ماهگي، مي‌توانند متوجه مشكلات گفتاري او شوند. مهم است به ياد داشته باشيد كه گفتار درماني مي‌تواند يك اصطلاح گمراه كننده باشد. گفتار درمانگر در حقيقت به تمام جنبه هاي ارتباطي از جمله ارتباطات غير كلامي نيز كمك مي‌كند و اين مسئله صرفا منحصر به مشكلات گفتاري و كلامي نخواهد بود.

گفتار درماني كودكان + تكنيك ها و بازي هاي گفتار درماني

گفتار درماني كودكان چيست؟

گفتار درماني، روشي است كه به بهبود گفتار كودك منجر مي شود. اين روش به كودك كمك مي كند تا مشكلات كلامي و گفتاري خود مانند اختلالات واجي و صدا، بيان ضعيف، لكنت زبان و... را برطرف كند.
گفتار درماني به كودكان ياد مي دهد كه حجم صداي توليد شده را كنترل كنند و كلمات و صداها را به صورت كاملا درست ادا كنند. در گفتار درماني به كودكان ياد داده مي شود كه كلمات موردنظر خود را در قالب جمله بيان كنند. به طور كلي مي توان گفت كه گفتار درماني، علم بررسي بيماري يا اختلالاتي است كه روي گفتار فرد تاثير مي گذارد.
برخلاف تصور بسياري از افراد، گفتار درماني به معناي درمان با گفتار نيست؛ بلكه درمان اختلالات گفتار و زبان است. به ياد داشته باشيد كه گفتار درماني با مشاوره فرق دارد.
رشته گفتار درماني تنها محدود به اصلاح مشكلات تلفظي (همچون عدم توانايي تلفظ صحيح حرف سين) نيست.
متخصصان درمانگر وظيفه درمان كودكاني به عهده دارند كه در درك و بيان زبان مادري دچار مشكل هستند. همچنين در افراد بزرگسال نيز گفتار درماني براي افرادي مناسب بوده كه نمي‌توانند خوب صحبت كنند و ضعف گفتاري دارند.
در واقع ضرورت استفاده از خدمات گفتار درماني مخصوص سن خاصي نبوده و ممكن است افراد در سنين مختلف به اين خدمات نياز پيدا كنند. از يك نوزاد گرفته تا افراد مسني كه در اثر سكته قدرت تكلم خود را از دست داده‌اند، ممكن است در مقطعي لازم باشد كه به متخصص درمانگر مراجعه كنند. بهترين درمانگر كسي است كه بتواند با افراد در سنين متفاوت، ارتباط درست برقرار نمايد.
عمده ترين اختلالات گفتاري، عقب ماندگي ذهني است كه خود مي تواند پايه گذار بسياري از اختلالات ديگر باشد. در بحث مشكل جسمي بايد به نقيصه هاي كم شنوايي و ناشنوايي، كم بينايي يا نابينايي اشاره كرد. در سيستم شنيداري، بيان گفتار از طريق شنيدن حاصل مي شود كه چنان چه اختلالي در اين قسمت به وجود آيد، تأخير در رشد زبان و گفتار، قابل مشاهده است.
كودكاني كه از سلامت فيزيكي و عاطفي برخوردارند، در تكلم، استقلال يافته تر از كودكاني اند كه در خانواده هاي پر تنش زندگي مي كنند. در اين خانواده ها رشد حسي و حركتي، با محدوديت پيش مي رود زيرا زبان، نياز به يك هماهنگي عصبي دارد و تأخير در مهارت هاي حسي و حركتي، رشد گفتار را كُند و با مشكل روبه رو مي سازد.
در عملكرد گفتار، نقش هوش طبيعي را نبايد ناديده گرفت؛ هوش مي تواند شناخت نمادها را به همراه داشته باشد تا فرد، از ديگر عملكردهاي شناختي هم چون توجه كردن، شناسايي و ايجاد ارتباط و ذخيره ي آن در حافظه بهره گيرد.ارزيابي و مطالعه دقيق اختلالات گفتار و زبان يا اختلالات ارتباطي و همچنين نوتواني و بازتواني، اختيارات متخصصين گفتار درمانگر است.
مادر،الگويي مناسب و مثبت در راستاي رشد گفتار كودك است كه اين ارتباط عاطفي نبايد خدشه دار شود و خلل و انحرافي در آن شكل گيرد. بايد توجه داشت كه رشد زبان از لحاظ جنسيتي در دختران، زودتر و بيش تر از پسران آغاز مي شود؛ به خصوص در خانواده هاي تك فرزندي كه توجه زيادي به آموزش زبان فرزند مي شود.
كودكان علاقه ي زياد به عضو شدن در گروه همسالان خود دارند و تلاش زيادي در اين جهت، انجام مي دهند تا بر رشد و پيشرفت گفتار خود بيفزايند؛ در واقع انگيزه صحبت كردن در گروه هاي هم سن، افزايش مي يابد و به طور دسته جمعي به تماشاي تلويزيون و يا نقاشي و نوشتن مي پردازند.
مشكلات گفتاري را مي توان در مرز بين 12 تا 24 ماهگي مشاهده كرد. در اين سن، كودك به جاي گفتار بايد بتواند از علم اشاره به خوبي بهره ببرد مانند (باي باي يا بَه بَه) و در تقليد صداها مشكلي نداشته باشد مانند تقليد صداي يك حيوان، جيغ زدن و...
زماني كه سن كودك از 2 سالگي فراتر رفت، بايد بتواند صداها و لغاتي را بيان كند و فقط مختص يك صدا يا لغت – آن هم تكراري – نباشد. در صحبت كردن، خانواده ها بايد به تُن صدا و گرفتگي آن توجه داشته باشند. كودكاني كه در اين سن، در انجام كارهاي ساده، با مشكل مواجه مي شوند، جملات را به طور كامل بيان نمي كنند و فقط از كلمات محدود استفاده مي نمايند و به طور كلي در فهميدن و درك مطالب مشكل دارند،در معرض خطر قرار دارند و به منظور پيش گيري از مشكلات گفتاري بايد توجه بيش تري به آنان نمود.
در چنين شرايطي است كه اگر والدين متوجه مشكلات خاصي در روند گفتاري فرزند خود بشوند حتما بايد از كمك تخصصي يك گفتار درمانگر بهره برده و مشاوره لازم را داشته باشند.

انتظاراتي كه از گفتار درماني بايد داشت
كار كودك شما با يك متخصص گفتار درماني ممكن است چند ماه يا حتي چند سال طول بكشد. اين مسئله بستگي به نيازهاي كودك شما دارد. احتمالا در اين مسير بهبودي فرزند خود را خواهيد ديد، با اين حال بايد توجه كنيد كه با گفتار درماني ممكن است كودك به طور كامل درمان نشود و مشكل ريشه اي گفتار و زبان ممكن است همچنان وجود داشته باشد.
درمانگر بايد به شما و فرزندتان در استراتژي ها كمك كند تا كودك با موانع به طور موثر مقابله كند. او احتمالاً فعاليت‌هايي را براي تمرين در خانه به منظور تقويت مهارت هاي فرزندتان به شما خواهد داد. متخصص گفتار درماني و فرزند شما بايد با يكديگر تطبيق پيدا كنند. براي اين منظور گفتاردرمانگر بايد در برقراري ارتباط با كودكان با تجربه باشد. گفتار درماني فقط يك راه براي كمك به كودك با يادگيري مسائل مربوط به زبان و گفتار است.

گفتار درماني كودكان + تكنيك ها و بازي هاي گفتار درماني

بازي هاي گفتار درماني

در اين قسمت ما فقط به بيان چند مورد از بازي هاي مناسب مي پردازيم اما در مقاله اي ديگر، بيش از 15 بازي مختلف براي گفتار درماني جمع آوردي شده و در اختيار شما قرار گرفته است.
بيشتر بخوانيد: بازي هاي گفتار درماني
فلش كارت‌ها
در اين بازي به كودك چند فلش كارت داده شده و كودك به سرعت تصويري را كه مي‌بيند، مي‌گويد. در اين روش بايد از كارت‌هاي ساده شروع كرد و در صورت مبارزه كودك در برابر بعضي كلمات نبايد پافشاري كرد. با انتخاب فلش كارت مناسب، مي‌توان يك گفت و گو درست با او بر قرار كرد.
لي لي بازي
در اين بازي كلماتي انتخاب شده و كودك بايد آن‌ها را 9 بار تكرار نمايد. ابتدا نياز است به طراحي زميني با 9 شماره پرداخت. كودك با هر پرش كلمه كه انتخاب شده را تكرار مي‌كند. در هر دور كلمه‌اي جديدتر به كودك بايد داده شود. با انجام درست اين بازي توسط كودك، براي افزايش اعتماد به نفس او كادو دادن كار ساز است.
بازي استپ هوايي
در اين بازي با كودك بايد توپ بازي شود و در زمان انجام آن، هر بار كلمه جديد گفته شود.
پياده رويي
در اين روش با كودك به پياده روي رفته و زماني كه كودك كلمه منتخب را به درستي تلفظ كرد، حركت به سمت جلو اتفاق مي‌افتد. اين كار علاوه بر لذت راه رفتن، باعث تحرك ماهيچه‌هاي دهان كودك مي‌گردد.
تمارين حركتي، دهاني و گفتاريدر اين روش تماريني با كمك عضلات قسمت‌هاي لب‌ها، گونه‌ها و فك و زبان صورت مي‌گيرد. در اين تمارين به قوي‌تر كردن مهارت‌هاي حركتي، دهاني مي‌پردازيم.
گفتار درماني كودكان + تكنيك ها و بازي هاي گفتار درماني 2.jpg
• حركات لب‌هااين تمرين فرصت عالي براي ورزش بچه‌ها مي‌شود. مثلا كودك بايد آواهاي همچون اوو، ايي را تكرار كند و بعد هر دو آن‌ها را تركيب كند. فرزند شما مي‌تواند در اين تمرين بدون باز كردن لب‌ها، گونه‌ها را پر از هوا نمايد. استفاده از ني هنگام نوشيدن يكي ديگر از اين تمارين است.
• حركات زبان‌ها
فرزند شما مي‌تواند به تمرين چند صدايي زباني بپردازد مانند ب ب ب ب، ن ن ن ن و يا گفتن با اغراق كلمه برو. در اين تمرين كودك مي‌تواند به بيرون آوردن زبانش بپردازد و سپس آن را روي دندان قرار دهد.
• حركات گونه
با انجام اين تمرين توسط فرزند شما، تقويت عضلات گونه رخ مي‌دهد. يكي از اين تمارين اين است كه كودك لب‌هاي خود را ببندد و باعث انقباض گونه‌ها گردد. همچنين بايد به ساخت o با لب‌هاي خود بپردازد و به شكل دايره‌اي دهان خود را به حركت در آورد. تكرار اين تمرين بسيار كمك كننده خواهد بود.
• ساخت حباب
باد كردن بادكنك توسط كودك باعث بهتر شدن عضلات صورت و لب‌ها مي‌شود.
• زدن ساز دهني
كنترل تنفس و فشار لب‌ها از مزيت‌هاي نوازندگي ساز دهني هستند. در صورتيكه كودك در كنترل تنفس مشكل دارد، بايد سعي كند با ساز دهني صداي قوي‌تري توليد كند. چنان چه با ضعف در قسمت لب‌ها مواجه است بايد تمركز اصلي را بر نواختن نت‌ها در زمان‌هاي مختلف بگذارد.
• خوردن كره بادام زميني يا خوراكي‌هاي شيرين
كره بادام زميني يك خوراكي محبوب بين همه است. مي‌توان بخشي از اين كره را به اطراف لب‌هاي فرزند خود بزنيد تا آن را با زبان ليس زده و بخورد. اين تمرين باعث تحرك زبان از يك سمت به سمت ديگر مي‌گردد.
علاوه بر اين تمارين والدين مي‌توانند كودك را به ارتباط و صحبت كردن با ديگران تشويق كنند. در ادامه به تماريني كه با سن فرزند تناسب دارد اشاره مي‌كنيم. حتما كليه تمارين را زماني كه فرزند شما اشتياق داشت، انجام دهيد.

هزينه گفتاردرماني در منزل
طبييعتاً هزينه گفتار درماني در منزل و يا مطب خصوصي بيشتر از مراكز درماني و كلينيك‌ها خواهد بود. همچنين اين مبلغ با توجه به نوع اختلال ، تعداد و مدت زمان جلسات و مكان آن متفاوت است. اگر زمان هر جلسه بيشتر شود ، هزينه آن نيز افزوده خواهد شد. همچنين نوع اختلال نيز يكي از موارد تعيين كننده ميزان هزينه جلسات است. براي اختلالاتي كه به درمان چندگانه نياز دارند ، هزينه هر جلسه بيشتر است.


گفتار درماني كودكان + تكنيك ها و بازي هاي گفتار درماني

بازي هاي گفتار درماني
در اين قسمت ما فقط به بيان چند مورد از بازي هاي مناسب مي پردازيم اما در مقاله اي ديگر، بيش از 15 بازي مختلف براي گفتار درماني جمع آوردي شده و در اختيار شما قرار گرفته است.

بيشتر بخوانيد: بازي هاي گفتار درماني
فلش كارت‌ها
در اين بازي به كودك چند فلش كارت داده شده و كودك به سرعت تصويري را كه مي‌بيند، مي‌گويد. در اين روش بايد از كارت‌هاي ساده شروع كرد و در صورت مبارزه كودك در برابر بعضي كلمات نبايد پافشاري كرد. با انتخاب فلش كارت مناسب، مي‌توان يك گفت و گو درست با او بر قرار كرد.
لي لي بازي
در اين بازي كلماتي انتخاب شده و كودك بايد آن‌ها را 9 بار تكرار نمايد. ابتدا نياز است به طراحي زميني با 9 شماره پرداخت. كودك با هر پرش كلمه كه انتخاب شده را تكرار مي‌كند. در هر دور كلمه‌اي جديدتر به كودك بايد داده شود. با انجام درست اين بازي توسط كودك، براي افزايش اعتماد به نفس او كادو دادن كار ساز است.
بازي استپ هوايي
در اين بازي با كودك بايد توپ بازي شود و در زمان انجام آن، هر بار كلمه جديد گفته شود.
پياده رويي
در اين روش با كودك به پياده روي رفته و زماني كه كودك كلمه منتخب را به درستي تلفظ كرد، حركت به سمت جلو اتفاق مي‌افتد. اين كار علاوه بر لذت راه رفتن، باعث تحرك ماهيچه‌هاي دهان كودك مي‌گردد.
تمارين حركتي، دهاني و گفتاريدر اين روش تماريني با كمك عضلات قسمت‌هاي لب‌ها، گونه‌ها و فك و زبان صورت مي‌گيرد. در اين تمارين به قوي‌تر كردن مهارت‌هاي حركتي، دهاني مي‌پردازيم.
گفتار درماني كودكان + تكنيك ها و بازي هاي گفتار درماني 2.jpg
• حركات لب‌هااين تمرين فرصت عالي براي ورزش بچه‌ها مي‌شود. مثلا كودك بايد آواهاي همچون اوو، ايي را تكرار كند و بعد هر دو آن‌ها را تركيب كند. فرزند شما مي‌تواند در اين تمرين بدون باز كردن لب‌ها، گونه‌ها را پر از هوا نمايد. استفاده از ني هنگام نوشيدن يكي ديگر از اين تمارين است.
• حركات زبان‌ها
فرزند شما مي‌تواند به تمرين چند صدايي زباني بپردازد مانند ب ب ب ب، ن ن ن ن و يا گفتن با اغراق كلمه برو. در اين تمرين كودك مي‌تواند به بيرون آوردن زبانش بپردازد و سپس آن را روي دندان قرار دهد.
• حركات گونه
با انجام اين تمرين توسط فرزند شما، تقويت عضلات گونه رخ مي‌دهد. يكي از اين تمارين اين است كه كودك لب‌هاي خود را ببندد و باعث انقباض گونه‌ها گردد. همچنين بايد به ساخت o با لب‌هاي خود بپردازد و به شكل دايره‌اي دهان خود را به حركت در آورد. تكرار اين تمرين بسيار كمك كننده خواهد بود.
• ساخت حباب
باد كردن بادكنك توسط كودك باعث بهتر شدن عضلات صورت و لب‌ها مي‌شود.
• زدن ساز دهني
كنترل تنفس و فشار لب‌ها از مزيت‌هاي نوازندگي ساز دهني هستند. در صورتيكه كودك در كنترل تنفس مشكل دارد، بايد سعي كند با ساز دهني صداي قوي‌تري توليد كند. چنان چه با ضعف در قسمت لب‌ها مواجه است بايد تمركز اصلي را بر نواختن نت‌ها در زمان‌هاي مختلف بگذارد.
• خوردن كره بادام زميني يا خوراكي‌هاي شيرين
كره بادام زميني يك خوراكي محبوب بين همه است. مي‌توان بخشي از اين كره را به اطراف لب‌هاي فرزند خود بزنيد تا آن را با زبان ليس زده و بخورد. اين تمرين باعث تحرك زبان از يك سمت به سمت ديگر مي‌گردد.
علاوه بر اين تمارين والدين مي‌توانند كودك را به ارتباط و صحبت كردن با ديگران تشويق كنند. در ادامه به تماريني كه با سن فرزند تناسب دارد اشاره مي‌كنيم. حتما كليه تمارين را زماني كه فرزند شما اشتياق داشت، انجام دهيد.

علائم مشكلات گفتاري و يا تاخير در گفتار چيست
چنانچه كودكي به صدا پاسخ ندهد و يا آوا و صدايي نداشته باشد، بايد از طرف پزشك معاينه گردد. اما اغلب تشخيص اين مسئله كه كودك يك مشكل اساسي دارد و يا فقط كمي ديرتر به حرف مي‌افتد و زبان باز مي‌كند، براي والدين دشوار است. با مشاهده موارد زير بهتر است به گفتار درمانگر مراجعه كنيد:
تا ۱۲ ماهگي: از حركات استفاده نمي كند. مانند: اشاره كردن يا دست تكان دادند به عنوان باي باي.
تا ۱۸ ماهگي: ترجيح مي‌دهد براي برقراري ارتباط بيشتر اصوات را بيان كند.
تا ۱۸ ماهگي: تقليد صداها براي كودك دشوار است و نيز با درك درخواست هاي كلامي ساده مشكل دارد.
تا ۲ سالگي: فقط قادر است كلمات و حركات را تقليد كند و نمي تواند به صورت مستقل كلمات يا عبارات را توليد نمايد.
تا ۲ سالگي: فقط از صدا يا كلمات خاص به طور مكرر استفاده مي كند و براي برقراري ارتباط بيشتر و يا بيان نيازهاي فوري خود، نمي‌تواند از زبان گفتاري بهره ببرد.
تا ۲ سالگي: دستورهاي ساده را نمي تواند دنبال كند.
تا ۲ سالگي: صداهاي غير معمول ايجاد مي كند.(صداهاي گوش خراش يا صداهايي از بيني)

گفتار درماني كودكان + تكنيك ها و بازي هاي گفتار درماني

ايجاد بازي و هم كلامي با علايق كودك
براي آنكه تاثير بيشتري در روند گفتاردرماني كودك خود داشته باشيد، يكي از تكنيك هاي موثر توجه به علايق كودك است. مثلاً اگر كودك شما به تصوير يك حيوان علاقه نشان داد با او در اين باره بيشتر صحبت كنيد و در قالب يك بازي رغبت كودك را براي ادامه مكالمه افزايش دهيد.
در زمان هايي كه كودك را حمام مي كنيد يا غذا مي دهيد و يا در زمان هاي پياده روي مي توانيد از اين تكنيك استفاده كنيد و با توجه به چيزهايي كه كودك به آنها علاقه دارد و طرح يك بازي، كودك را به سمت صحبت كردن و برقراري ارتباط سوق دهيد.
هيچگاه از تلفظ اشتباه كلمات ايراد نگيريد. چون اين امر موجب سرخوردگي كودك خواهد شد. با تلفظ صحيح كلمات و به كارگيري آن در جمله به كودك آموزش دهيد.

انتظاراتي كه از گفتار درماني بايد داشت
كار كودك شما با يك متخصص گفتار درماني ممكن است چند ماه يا حتي چند سال طول بكشد. اين مسئله بستگي به نيازهاي كودك شما دارد. احتمالا در اين مسير بهبودي فرزند خود را خواهيد ديد، با اين حال بايد توجه كنيد كه با گفتار درماني ممكن است كودك به طور كامل درمان نشود و مشكل ريشه اي گفتار و زبان ممكن است همچنان وجود داشته باشد.
درمانگر بايد به شما و فرزندتان در استراتژي ها كمك كند تا كودك با موانع به طور موثر مقابله كند. او احتمالاً فعاليت‌هايي را براي تمرين در خانه به منظور تقويت مهارت هاي فرزندتان به شما خواهد داد. متخصص گفتار درماني و فرزند شما بايد با يكديگر تطبيق پيدا كنند. براي اين منظور گفتاردرمانگر بايد در برقراري ارتباط با كودكان با تجربه باشد. گفتار درماني فقط يك راه براي كمك به كودك با يادگيري مسائل مربوط به زبان و گفتار است.


گفتار درماني كودكان + تكنيك ها و بازي هاي گفتار درماني

خدمات گفتار درماني براي كدام كودك ضروري است؟

رشد گفتاري كودكان در سنين مختلف نشانه هاي مخصوص به خود را دارد. هنگامي كه كودك تازه شروع به حرف زدن مي‌كند در حدود سن ۱ سالگي، تنها قادر است برخي كلمات را به صورت تك كلمه بيان كند. اين حالت در سن يك سال و نيم تكميل‌تر شده و كودك دايره واژگان بيشتري پيدا مي كند. در سن ۲ سالگي كودك مي تواند از جملات دو كلمه اي براي بيان خواسته هاي خود استفاده كند. در سن ۳ سالگي دايره واژگان گسترده تر مي‌شود و گفتار كودك با افزايش سن رشد بيشتري پيدا كرده و بهتر خواهد شد. اما در صورتيكه اختلالي در هر كدام از نشانه هاي رشد گفتاري به وجود آيد و كودك را از واضح و روان صحبت كردن دور كند، والدين بايد سريعاً نسبت به درمان آن اقدام نمايند.

آيا كودك من نياز به گفتار درماني دارد
برخي از كودكان ممكن است تلفظ عالي داشته باشند اما براي تقويت زبان عملي خود و استفاده از زبان كلامي و هماهنگي بدن براي اهداف روزمره مانند درخواستها، داشتن مكالمات با ديگران و پيدا كردن دوست نياز به گفتار درماني پيدا كنند.
در برخي ديگر از كودكان بر اثر بيماري يا مشكلات جسمي مانند آسيب مغزي يا عفونت و معلوليت‌هاي ذهني، اختلال شنوايي و نيز ابتلا به اوتيسم مشكلات گفتاري به وجود آمده و نياز به گفتار درماني خواهند داشت.
برخي ديگر از كودكان توانايي صحبت كردن دارند ولي كلمات و واج ها را نمي توانند به درستي بيان كنند. آنها هجاهاي صوتي و كلمات را به صورت شكسته گفته و در برقراري ارتباط و بيان منظور خود دچار اشكال مي شوند.
بازي هاي گفتار درماني به كودكان كمك مي كند به روشني و وضوح صحبت كنند. همچنين هنگام صحبت كردن با ديگران اعتماد به نفس بيشتري داشته باشند. كودكان مبتلا به مشكلات گفتاري مي توانند از گفتار درماني اجتماعي، احساسي و علمي بهره‌مند شوند.
چنانچه كودك شما نتواند بيان صريحي داشته باشد و ديگران به درستي متوجه گفتار فرزندتان نشوند، يا كودك به سختي صحبت كند و در بيان كلمات نتواند آنها را به درستي ادا كند، و يا دچار لكنت زبان (طولاني شدن كلمات و تكرار آنها....) باشد و يا در برقراري ارتباط با ديگران و پيدا كردن دوست و مشاركت با آنها مشكل داشته باشد، به اين معناست كه كودك به گفتار درماني احتياج دارد.
در حالت كلي بايد به نكات زير توجه كنيد:
كودكاني كه مشكل گفتار درماني دارند به احتمال زياد در بلع غذا نيز دچار اختلال هستند.
يكي از نشانه هاي مشكلات گفتاري تاخير در گفتار است كه در اينصورت بايد براي برطرف كردن آن از گفتار درماني كمك گرفت.
كودكاني كه مشكلات ژنتيكي مانند كم شنوايي يا ناشنوايي دارند نيز به گفتار درماني نياز خواهند داشت.
كودكاني كه در تلفظ اصوات و واج ها مشكل داشته و نمي توانند به درستي آنها را بيان كنند بايد از گفتاردرمانگر كمك بگيرند.
برخي از كودكاني كه مبتلا به معلوليت‌هاي ذهني و فلج مغزي بوده و يا بيماري اوتيسم دارند، مشكلات گفتاري داشته و بايد به گفتار درمانگر مراجعه كنند.
اگر كودك دچار عدم درك كلامي و اختلال در درك مطالب باشد نيز نياز به گفتار درماني خواهد داشت.


گفتار درماني كودكان + تكنيك ها و بازي هاي گفتار درماني

تمرين هاي گفتار درماني

در اين متن، تمرينات ساده و ابتدايي از گفتار درماني به شما آموزش داده شده است كه هر يك از اين تمرينات را به راحتي مي¬توانيد در منزل انجام دهيد كه به تفكيك سن ارائه شده است.
نكته حائز اهميت در اينجا اين است كه اگر در تمريناتي كه در ادامه معرفي شده است، فرزندتان دچار مشكل است و به سختي واژه هاي ارائه شده را بيان مي‌كند مشورت با گفتار درمانگر ضروري است.1. گفتار درماني در منزل با گفت و گو با كودك
يكي از راه‌هاي ساده و پيش پا افتاده كه براي درمان پيشنهاد مي‌شود اين است كه، مرتب از اتفاقات روزمره با كودك صحبت كنيد. كودكان هر روز در تجربه اتفاقات جديد و نو در زندگي هستند كه براي آنها بسيار جالب است. والدين مي‌توانند با حرف زدن راجع به آن‌ها به درمان فرزند خود كمك كنند.2. براي رفتن به پارك و استفاده از وسايل بازي از او سوال بپرسيد.
پسر يا دختر گلم به كدام پارك علاقه داري برويم؟ دوست داري خواهرت هم همراه ما بيايد؟ به نظرت چه بازي‌هاي انجام دهيم؟
3. كارهاي مختلف به او بسپاريد و درباره نحوه انجام آن‌ها با او حرف بزنيد.
براي مثال بازي و مراقبت از فرزند كوچكتر خانواده، مي‌تواند يكي از اين مسئوليت‌ها باشد. بازي با خواهرت را دوس داشتي؟ نگه داري از خواهرت كه سخت نبود؟ غذايي كه براي شما آوردم را دوس داشتي؟
4. بعضي از كارهاي منزل را به او بسپاريد.
مثلا وظايفي مانند آب دادن به باغچه و گل‌ها، مرتب كردن كمدها و ...را به كودك بسپاريد و در حين انجام اين فعاليت‌ها با او حرف بزنيد.
5. يكي ديگر راه‌هاي درماني در منزل، انجام بازي است كه مثلا داريد با يكديگر با تلفن با حرف مي‌زنيد.
6. اجازه دهيد فرزند شما درباره بازي كه با دوستان و يا افراد فاميل انجام داده، با شما حرف بزند.
7. استفاده از آينه براي گفتار درماني در منزل بسيار سودمند است. به خصوص وقتي كودك حروف را به دليل اينكه فك و زبان او اشتباه روي هم قرار گرفته، درست ادا نمي‌كند. اين تمرين كمك مي‌كند كه تا جايگاه درست را متوجه گردد.
8. با استفاده از جدول زمان و پيدا كردن علت، مي‌توان به درمان گفتار كمك فراواني كرد. در اين روش اگر حادثه خاصي باعث شد كه كودك يك مشكل گفتاري داشته باشد، بايد نوشت.
9. با كاهش زمان ديدن تلويزيون، طبق پژوهش‌هاي كه صورت گرفته به درمان اختلالات گفتاري كودك كمك زيادي خواهد شد.10. خواندن كتاب توسط كودك در صورت داشتن سواد، يكي ديگر از راه‌ هاي درماني است كه باعث مي‌شود كه او راحت‌ تر از مشكل خود اطلاع پيدا كند و درمان را سريع‌ تر بپذيرد.
11. با استفاده از قصه صوتي مناسب كودكان، اطلاعات زيادي به كودك منتقل شده و باعث مي‌ شود كه به تلفظ كلمات دقت بيشتري كند.

كمك والدين به گفتار درماني كودك سه ساله
كودك الگوي گفتاري خود را در درجه اول از پدر و مادر و سپس از اطرافيان خود مي گيرد. والدين نقش بسيار موثري در رشد گفتار و زبان كودك خود دارند. نحوه صحبت و نوع كلماتي كه پدر و مادر به كار مي‌برند، در روند رشد گفتاري كودك نقش مهمي ايفا مي كند. يكي از روش هاي مناسب براي كمك به رشد گفتاري كودك آن است كه پدر و مادر هنگام انجام كارها با او صحبت كنند و يا در زمان هاي مشخص براي كودك متناسب با سن او كتاب بخوانند.
همانطور كه در قبل هم اشاره كرديم كودك سه ساله تمايل زيادي به حرف زدن دارد. چنانچه پدر و مادر با حوصله به صحبتهاي فرزند خود گوش دهند و با او همفكري و همدلي داشته باشند، علاوه بر كمك به رشد گفتاري كودك باعث اعتماد به نفس و رشد نگرش و باورهاي او نيز مي شوند.
از ديگر راه هايي كه موجب بهبود رشد گفتاري و افزايش اعتماد به نفس كودك مي‌شود، نظر خواهي از كودك است. پدر و مادر براي امور مختلف بايد نظر كودك خود را پرسيده و نسبت به پاسخ او اهميت نشان دهند.
از كودك خود سوالات متفاوت بپرسيد. اين امر باعث تقويت استدلال و تفكر در كودك مي شود. براي شروع از سوالات ساده با پاسخ هاي كوتاه مانند بله و خير استفاده كنيد و سپس سوالاتي مطرح كنيد كه پاسخ آنها نياز به توضيح بيشتري داشته باشد تا به اين طريق كودك براي صحبت كردن ترغيب شود. مثلا داستاني براي كودك بخوانيد و در انتها از او سوالاتي بپرسيد. مانند: به كدام قسمت داستان بيشتر علاقه داشتي؟ قهرمان داستان كه بود و آيا كار درستي انجام داد؟ دوست داشتي در داستان جاي كه بودي؟


گفتار درماني كودكان + تكنيك ها و بازي هاي گفتار درماني

تكنيك هاي حركتي دهاني براي لب:
با كمك حركات لب مي توان صداهاي مختلف را به كودك آموزش داد مثلاً اووو يا اي‌ي‌ي كه هر كدام الگوي متفاوت حركتي خاص خود را دارند. يا از كودك بخواهيد با حركت لب خود به صورت لبخند و سپس برگشت به حالت آرامش، ماهيچه‌هاي آن را تقويت كند.
لپ خود را باد كند و سپس خالي نمايد و يا به سمت بالا و پايين اين عمل را تكرار كند يا هنگام نوشيدن از ني استفاده كند. تمامي اين حركات در جهت تقويت ماهيچه لب و در نهايت تلفظ درست كلمات خواهد بود.

تكنيك حركتي دهاني براي زبان:
صداهاي مختلف را با كودك خود تمرين كنيد و بخواهيد از زبان خود استفاده كند مانند ت‌ت‌ت، ر‌ر‌ر، ‌د‌دد و... يا كلماتي مانند برو را تكرار كند. زبان خود را به صورت چرخشي حركت داده و يا معلق نگه دارد و سپس به آن استراحت دهد.

گفتار درماني كودكان + تكنيك ها و بازي هاي گفتار درماني

استفاده از شكلات يا كره بادام زميني در گفتار درماني
مقداري شكلات يا كره بادام زميني را از راه دهان كودك بماليد و بخواهيد آنها را با زبان خود ليس بزند. به اين صورت باعث تقويت عضلات دهاني كودك خواهيد شد و ضمن آن كودك از اين بازي لذت خواهد برد و به همكاري ادامه خواهد داد. ماساژ صورت نيز باعث تقويت عضلات دهان خواهد شد.
گفتار درماني در سنين بالاتر نيز قابل انجام است. اما سرعت درمان در سنين بالا كمتر خواهد بود زيرا بايد در برخي آموخته‌هاي قبلي تغييراتي ايجاد شود ولي در نهايت با تكرار تاثير مثبت خود را نشان خواهد داد

تكنيك هاي حركتي دهاني
تمرينات حركتي دهاني كمك مي كنند كه ماهيچه هاي دهان مانند گونه، زبان و فك با قدرت و به درستي عمل كنند. ضعف در هر كدام از اين قسمتها منجر به مشكلات بلع و گفتاري خواهد شد. با انجام تمرينات لازم مي توان تا حد زيادي اين مشكلات را برطرف كرد.
تكنيك هاي حركتي دهاني براي لب:
با كمك حركات لب مي توان صداهاي مختلف را به كودك آموزش داد مثلاً اووو يا اي‌ي‌ي كه هر كدام الگوي متفاوت حركتي خاص خود را دارند. يا از كودك بخواهيد با حركت لب خود به صورت لبخند و سپس برگشت به حالت آرامش، ماهيچه‌هاي آن را تقويت كند.
لپ خود را باد كند و سپس خالي نمايد و يا به سمت بالا و پايين اين عمل را تكرار كند يا هنگام نوشيدن از ني استفاده كند. تمامي اين حركات در جهت تقويت ماهيچه لب و در نهايت تلفظ درست كلمات خواهد بود.

گفتار درماني كودكان + تكنيك ها و بازي هاي گفتار درماني

تكنيك هاي حركتي دهاني
تمرينات حركتي دهاني كمك مي كنند كه ماهيچه هاي دهان مانند گونه، زبان و فك با قدرت و به درستي عمل كنند. ضعف در هر كدام از اين قسمتها منجر به مشكلات بلع و گفتاري خواهد شد. با انجام تمرينات لازم مي توان تا حد زيادي اين مشكلات را برطرف كرد.
تكنيك هاي حركتي دهاني براي لب:
با كمك حركات لب مي توان صداهاي مختلف را به كودك آموزش داد مثلاً اووو يا اي‌ي‌ي كه هر كدام الگوي متفاوت حركتي خاص خود را دارند. يا از كودك بخواهيد با حركت لب خود به صورت لبخند و سپس برگشت به حالت آرامش، ماهيچه‌هاي آن را تقويت كند.
لپ خود را باد كند و سپس خالي نمايد و يا به سمت بالا و پايين اين عمل را تكرار كند يا هنگام نوشيدن از ني استفاده كند. تمامي اين حركات در جهت تقويت ماهيچه لب و در نهايت تلفظ درست كلمات خواهد بود.
تكنيك حركتي دهاني براي زبان:
صداهاي مختلف را با كودك خود تمرين كنيد و بخواهيد از زبان خود استفاده كند مانند ت‌ت‌ت، ر‌ر‌ر، ‌د‌دد و... يا كلماتي مانند برو را تكرار كند. زبان خود را به صورت چرخشي حركت داده و يا معلق نگه دارد و سپس به آن استراحت دهد.
تكنيك حركتي دهاني براي گونه:
براي تقويت عضلات گونه مي توانيد از كودك بخواهيد لبهاي خود را ببندد و گونه ها را منقبض كند. همچنين براي خوردن مايعات از ني استفاده كند.
تكنيك حركتي دهاني با كمك بادكنك بازي:
از كودك بخواهيد تا بادكنكي را باد كند. اين كار عضلات دهان را تقويت كرده و ضمن آن كنترل نفس را نيز افزايش مي دهد.
استفاده از بازي ساز دهني:
با زدن سازدهني توسط كودك، كنترل نفس او افزايش يافته و عضلات دهاني او تقويت خواهد شد. با تمركز بر روي نوت ها و صداي ساز دهني مي توان اين موارد را برطرف كرد.
استفاده از شكلات يا كره بادام زميني:
مقداري شكلات يا كره بادام زميني را از راه دهان كودك بماليد و بخواهيد آنها را با زبان خود ليس بزند. به اين صورت باعث تقويت عضلات دهاني كودك خواهيد شد و ضمن آن كودك از اين بازي لذت خواهد برد و به همكاري ادامه خواهد داد. ماساژ صورت نيز باعث تقويت عضلات دهان خواهد شد.
گفتار درماني در سنين بالاتر نيز قابل انجام است. اما سرعت درمان در سنين بالا كمتر خواهد بود زيرا بايد در برخي آموخته‌هاي قبلي تغييراتي ايجاد شود ولي در نهايت با تكرار تاثير مثبت خود را نشان خواهد داد

گفتار درماني كودكان چيست؟
گفتار درماني، روشي است كه به بهبود گفتار كودك منجر مي شود. اين روش به كودك كمك مي كند تا مشكلات كلامي و گفتاري خود مانند اختلالات واجي و صدا، بيان ضعيف، لكنت زبان و... را برطرف كند.
گفتار درماني به كودكان ياد مي دهد كه حجم صداي توليد شده را كنترل كنند و كلمات و صداها را به صورت كاملا درست ادا كنند. در گفتار درماني به كودكان ياد داده مي شود كه كلمات موردنظر خود را در قالب جمله بيان كنند. به طور كلي مي توان گفت كه گفتار درماني، علم بررسي بيماري يا اختلالاتي است كه روي گفتار فرد تاثير مي گذارد.
برخلاف تصور بسياري از افراد، گفتار درماني به معناي درمان با گفتار نيست؛ بلكه درمان اختلالات گفتار و زبان است. به ياد داشته باشيد كه گفتار درماني با مشاوره فرق دارد.
رشته گفتار درماني تنها محدود به اصلاح مشكلات تلفظي (همچون عدم توانايي تلفظ صحيح حرف سين) نيست.
متخصصان درمانگر وظيفه درمان كودكاني به عهده دارند كه در درك و بيان زبان مادري دچار مشكل هستند. همچنين در افراد بزرگسال نيز گفتار درماني براي افرادي مناسب بوده كه نمي‌توانند خوب صحبت كنند و ضعف گفتاري دارند.
در واقع ضرورت استفاده از خدمات گفتار درماني مخصوص سن خاصي نبوده و ممكن است افراد در سنين مختلف به اين خدمات نياز پيدا كنند. از يك نوزاد گرفته تا افراد مسني كه در اثر سكته قدرت تكلم خود را از دست داده‌اند، ممكن است در مقطعي لازم باشد كه به متخصص درمانگر مراجعه كنند. بهترين درمانگر كسي است كه بتواند با افراد در سنين متفاوت، ارتباط درست برقرار نمايد.
عمده ترين اختلالات گفتاري، عقب ماندگي ذهني است كه خود مي تواند پايه گذار بسياري از اختلالات ديگر باشد. در بحث مشكل جسمي بايد به نقيصه هاي كم شنوايي و ناشنوايي، كم بينايي يا نابينايي اشاره كرد. در سيستم شنيداري، بيان گفتار از طريق شنيدن حاصل مي شود كه چنان چه اختلالي در اين قسمت به وجود آيد، تأخير در رشد زبان و گفتار، قابل مشاهده است.
كودكاني كه از سلامت فيزيكي و عاطفي برخوردارند، در تكلم، استقلال يافته تر از كودكاني اند كه در خانواده هاي پر تنش زندگي مي كنند. در اين خانواده ها رشد حسي و حركتي، با محدوديت پيش مي رود زيرا زبان، نياز به يك هماهنگي عصبي دارد و تأخير در مهارت هاي حسي و حركتي، رشد گفتار را كُند و با مشكل روبه رو مي سازد.
در عملكرد گفتار، نقش هوش طبيعي را نبايد ناديده گرفت؛ هوش مي تواند شناخت نمادها را به همراه داشته باشد تا فرد، از ديگر عملكردهاي شناختي هم چون توجه كردن، شناسايي و ايجاد ارتباط و ذخيره ي آن در حافظه بهره گيرد.ارزيابي و مطالعه دقيق اختلالات گفتار و زبان يا اختلالات ارتباطي و همچنين نوتواني و بازتواني، اختيارات متخصصين گفتار درمانگر است.
مادر،الگويي مناسب و مثبت در راستاي رشد گفتار كودك است كه اين ارتباط عاطفي نبايد خدشه دار شود و خلل و انحرافي در آن شكل گيرد. بايد توجه داشت كه رشد زبان از لحاظ جنسيتي در دختران، زودتر و بيش تر از پسران آغاز مي شود؛ به خصوص در خانواده هاي تك فرزندي كه توجه زيادي به آموزش زبان فرزند مي شود.
كودكان علاقه ي زياد به عضو شدن در گروه همسالان خود دارند و تلاش زيادي در اين جهت، انجام مي دهند تا بر رشد و پيشرفت گفتار خود بيفزايند؛ در واقع انگيزه صحبت كردن در گروه هاي هم سن، افزايش مي يابد و به طور دسته جمعي به تماشاي تلويزيون و يا نقاشي و نوشتن مي پردازند.
مشكلات گفتاري را مي توان در مرز بين 12 تا 24 ماهگي مشاهده كرد. در اين سن، كودك به جاي گفتار بايد بتواند از علم اشاره به خوبي بهره ببرد مانند (باي باي يا بَه بَه) و در تقليد صداها مشكلي نداشته باشد مانند تقليد صداي يك حيوان، جيغ زدن و...
زماني كه سن كودك از 2 سالگي فراتر رفت، بايد بتواند صداها و لغاتي را بيان كند و فقط مختص يك صدا يا لغت – آن هم تكراري – نباشد. در صحبت كردن، خانواده ها بايد به تُن صدا و گرفتگي آن توجه داشته باشند. كودكاني كه در اين سن، در انجام كارهاي ساده، با مشكل مواجه مي شوند، جملات را به طور كامل بيان نمي كنند و فقط از كلمات محدود استفاده مي نمايند و به طور كلي در فهميدن و درك مطالب مشكل دارند،در معرض خطر قرار دارند و به منظور پيش گيري از مشكلات گفتاري بايد توجه بيش تري به آنان نمود.
در چنين شرايطي است كه اگر والدين متوجه مشكلات خاصي در روند گفتاري فرزند خود بشوند حتما بايد از كمك تخصصي يك گفتار درمانگر بهره برده و مشاوره لازم را داشته باشند.


گفتار درماني كودكان + تكنيك ها و بازي هاي گفتار درماني