اگر تا بدينجا با سايت موسسه فرزندان برتر آشنا باشيد، اين موسسه در زمينه درمان كودكان اوتيسم و بيش فعال بدون دارو فعاليت هاي گسترده اي انجام مي دهد، به همين دليل براي ارتباط بهتر با خانواده هاي عزيز اقدام به توليد محتواي مناسب در حوزه هاي بيش فعالي و اوتيسم كرده است كه اميدواريم با بازخوردهاي شما عزيزان هر روز بهتر از روز قبل باشد.
جدول راهنماي محتواي اوتيسم
- تاريخچه اوتيسم
- تعريف اوتيسم
- اختلال اوتيسم چيست؟
- دلايل اوتيسم
- انواع اوتيسم
- سندرم آسپرگر
- اختلال فراگير رشد يا PDD
- اختلال از هم گسيختگي كودكي
- سندرم رت
- خصوصيات اوتيسم
- علت اختلال اوتيسم چيست؟
- علائم و نشانه هاي اوتيسم در كودكان
- بررسي و معاينه كودك اوتيسم
- آزمايشات مورد نياز براي تشخيص اوتيسم
- درمان اختلال اوتيسم
- تحليل رفتار كاربردي
- رويكرد مبتني بر روابط و تفاوت هاي فردي و توسعه اي
- سيستم ارتباطي تبادل تصاوير
- درمان انسجام حسي
- درمان هاي رژيمي و دارويي
- داروهاي درمان اوتيسم
- آيا پيشگيري از اختلال اوتيسم امكان پذير است؟
- آيا افراد بالغ نيز به اختلال اوتيسم مبتلا مي شوند؟
- ميزان شيوع اختلال اوتيسم
- آيا رابطه اي بين واكسن ها و ابتلا به اوتيسم وجود دارد؟
- مطالعه ارتباط تيمروزال با اوتيسم
تاريخچه اوتيسم
از اصطلاح اوتيسم براي نخستين بار، در اوايل دهه ۱۹۰۰ براي معرفي طيف وسيعي از مشكلات عصبي-روان شناختي استفاده گرديد. از جمله سوالاتي كه در اين مورد وجود دارد اين است كه:
اين اصطلاح از كجا به وجود آمد؟ چگونه علم و آگاهي مردم راجع به اختلال اوتيسم، افزايش يافت؟
اصطلاح اوتيسم از كلمه يوناني اوتوس (autos) كه به معناي خويش است گرفته شده و به وضعيتي اشاره دارد كه شخص از ارتباط هاي اجتماعي كنار گذاشته شده است.
اولين شخصي كه از اين اصطلاح استفاده كرد، يك روان پزشك اهل سوئيس به نام يوجين بلولر بود. نخستين بار ايشان در سال ۱۹۱۱ براي اشاره به برخي علائم و نشانه هايي كه به اسيكزوفرني مرتبط بود، از اين واژه استفاده كرد.
محققان آمريكايي نيز در دهه ۱۹۴۰ براي اشاره به كودكان داراي مشكلات و اختلالات عاطفي و يا اجتماعي اصطلاح اوتيسم را به كار بردند. همچنين لئو كانر پزشكي از دانشگاه جان هاپكينز، اين واژه را براي تشريح رفتار كودكان انزوا طلب استفاده نمود. دانشمندي اهل آلمان بنام هانس آسپرگر در اين زمان اختلال مشابهي بنام سندرم آسپرگر را شناسايي و نام گذاري كرد.
تا دهه ۱۹۶۰ بسياري از پزشكان اوتيسم و اسكيزوفرني را وضعيت مشابهي تلقي مي كردند ولي با گذشت زمان اطلاعات پزشكان راجع به اوتيسم كودكان افزايش يافت.
در زمان ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ تمركز پژوهش هاي درماني اوتيسم بر روي داروهايي مانند LSD ، شوك الكتريكي و روش هاي تغيير رفتاري بود. منظور از روش هاي تغيير رفتاري استفاده از تكنيك درد و تنبيه است. روش هاي درمان رفتاري و استفاده از محيط هاي يادگيري كنترل شده در دهه ۱۹۸۰ تا دهه ۱۹۹۰ به عنوان روش اصلي براي بهبود اوتيسم و علائم آن استفاده مي شد.
تعريف مختصري از اوتيسم
اوتيسم يك نوع اختلال رشدي- مغزي محسوب شده كه توسط اختلالات مهارت هاي اجتماعي، ارتباطات و همچنين رفتارهاي تكراري و ويژه تقسيم مي گردد. بروز علائم اختلال اوتيسم قبل از سن سه سالگي كودك رخ داده و بيشتر قسمت هاي مغزي تحت تاثير اوتيسم دچار آسيب مي شوند ولي نحوه رخ دادن آن تاكنون مشخص نشده است.
سندرم آسپرگر و (PDD-NOS) جز اختلالات طيف اوتيسم بوده كه با علائم و نشانه هاي كمتري همراه هستند.
عوامل ژنتيكي بر بروز اين اختلال تاثير داشته و تقابل بين ژني ( گروهي از ژن ها ) و جهش هاي ژني از جمله اين عوامل محسوب مي شوند همچنين در موارد نادري نيز اين اختلال در اثر آسيب هايي كه در دوره رشد رخ مي دهد، ايجاد مي گردد.
از اين عوامل به فلزات سنگين موجود در جو، آلودگي هاي محيطي و استفاده از حشره كش ها مي توان اشاره كرد. در گذشته فرضيه اي مطرح شد كه واكسن هاي دوران كودكي نيز در ابتلا به اين اختلال تاثير دارد كه اكنون به دليل نبود شواهد كافي رد شده است.
طبق آمارها ميزان ابتلا به اوتيسم، شش در هزار اعلام شده است و در مردان شيوع بيشتري دارد و مشاهده شده كه از سال ۱۹۸۰ ميلادي تا به امروز، افراد بيشتري مبتلا شده اند. شايد يكي از دلايل آن بهتر شدن تشخيص آيتم هاي باليني باشد ولي در اينكه آيا شيوع آن نيز تغييري ايجاد شده است يا خير ترديد وجود دارد.
والدين حتما بايد در دو سال ابتدايي زندگي كودك به علائم و شواهد رفتاري او دقت كنند. در صورت تشحيص به موقع با استفاده از روش هاي مداخلات رفتاري-شناختي مي توان به كودك در كسب مهارت هاي ارتباطي، اجتماعي و حمايت هاي فردي كمك كرد.
خوشبختانه فرهنگ برخورد با اختلال اوتيسم بهبود يافته است. به نحوي كه بسياري به دنبال درمان درست و ويژه هستند و عده اي ديگر معتقدند كه اوتيسم يك تفاوت رفتاري محسوب مي شود و نه يك اختلال ويرانگر.
در برخي افراد مبتلا به اوتيسم مهارت هايي مانند طراحي، نواختن موسيقي، ياد گرفتن مسائل سخت و هوش متوسط رو به بالا نيز ديده مي شود.
اختلال اوتيسم چيست؟
به نوعي از اختلال رشدي ( از نوع تعاملات اجتماعي ) اوتيسم يا درخود ماندگي مي گويند. مشخصه اوتيسم، رفتارهاي ارتباطي و كلامي غير طبيعي بوده كه دليل بروز اين اختلال تاكنون به درستي شناخته نشده است و تا قبل از سه سالگي علائم ابتلا به اين اختلال در كودك قابل مشاهده خواهد بود.
اوتيسيك يا درخود مانده اصطلاحي است كه براي مبتلايان به اين اختلال به كار مي رود. طبق آمارها در بين پسران اين اختلال شيوع بيشتري نسبت به دختران دارد.
وضعيت اقتصادي، اجتماعي، سبك زندگي و ميزان تحصيلات پدر و مادر تاثيري بر ابتلا كودك به اوتيسم ندارند. اين اختلال بر رشد طبيعي مغز در قسمت تعاملات اجتماعي و مهارت هاي ارتباطي شخص اثر داشته و از مشكلات اصلي افراد مبتلا به اوتيسم، ناتواني در برقراري ارتباطات كلامي و غير كلامي، تعاملات اجتماعي و فعاليت هاي مرتبط با بازي مي توان اشاره كرد.
شخص درگير اين اختلال به سختي مي تواند با ديگران و دنياي بيرون ارتباط برقرار نمايد حتي در برخي از موارد، شخص رفتار آزار دهنده و پرخاشگرانه از خود نشان مي دهد. حركات تكراري (دست زدن، پريدن) و پاسخ هاي غيرطبيعي به ديگران، وابستگي به اشيا و مقاومت در برابر تغييرات ناگهاني از ديگر علائم قابل مشاهده در افراد مبتلا به اوتيسم است.
همچنين ممكن است كه فرد اوتيسيك، در حواس پنج گانه ( بينايي، شنوايي، زباني، بويايي و چشايي ) حساسيت هاي غيرطبيعي داشته باشد.
گفته شده ميزان شيوع ابتلا به اوتيسم از هر ۶۰ تا ۷۰ تولد زنده يك نفر است. طبق نظر كارشناسان زندگي ماشيني و عوامل ناشي از آن همچون استرس و اضطراب باعث مسير صعودي شيوع بين مردم خواهد شد. طبق يك پژوهشي كه صورت گرفت، مشاهده گرديد در بين مادران باردار كه داراي اضافه وزن و مبتلا به ديابت بودند، ميزان ابتلا كودك به اختلال اوتيسيم بيشتر است.
دلايل ابتلا به اوتيسم
عامل ايجاد اختلال اوتيسم تاكنون شناخته نشده است و براي ايجاد آن نمي توان دليل خاصي تعيين كرد. اين اختلال پيچيدگي خاصي داشته و در علائم و شدت آن تنوع بالايي ديده مي شود. طبق نظر كارشناسان، ژنتيك و عوامل محيطي مي توانند به تنهايي سبب ايجاد اختلال اوتيسم شوند و گاه تركيب هر دو اينها سبب بروز اوتيسم مي گردد.
براي ايجاد اوتيسم در فرد، چندين ژن متفاوت تاثير دارند. معمولاً اين اختلال در كودكان با يك اختلال ژنتيكي مانند سندرم رت يا سندرم ايكس شكننده مرتبط است.
گاهي آسيب هاي ژنتيكي موجب فراهم كردن ابتلا به اين اختلال شده و يا باعث بروز عوامل خطر آفرين محيطي مي شوند. گروهي از آنها باعث تاثير بر تحول مغز شده و يا بر سلول هاي مغزي اثر مي گذارند و موجب تغيير شدت علائم اين اختلال مي شوند. بعضي از مشكلات، ژني و وراثتي هستند و بعضي در اثر عوامل طبيعي ايجاد مي شوند.
محققان نسبت به تاثير گذاري عواملي مانند عفونت هاي ناشي از ويروس ها، مشكلات دوران بارداري و يا آلودگي هاي محيطي بر ابتلا به اوتيسم شك و ترديد دارند.
زماني كه يك مادر باردار داروهايي مانند والپروئيك اسيد و تاليدوميد را مصرف كند، نوزاد در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به اوتيسم خواهد شد.
طبق مطالعات صورت گرفته در امريكا، زماني كه مادر با فقر آهن مواجه است، احتمال مبتلا شدن كودك به اوتيسم، پنج برابر افزايش مي يابد. اين اختلال نيز در فرزندان مادران ديابتي شيوع بيشتري دارد. بر طبق پژوهش هاي صورت گرفته، نوزاد مادراني كه از هفته ۲۶ بارداري به بعد ديابت مي گيرند نسبت به سايرين ۶۳ درصد بيشتر ممكن است دچار اوتيسم گردند.
نسبت به ميزان تاثير گزاري سن پدر و مادر در ابتلا كودك به اوتيسم، شك و ترديد وجود دارد. ولي محققان با توجه به اينكه با افزايش سن والدين احتمال جهش ژني در تخمك و اسپرم آنها افزايش مي يابد، تخمين مي زنند كه بين سن والدين و ابتلا به اوتيسم رابطه اي وجود دارد.
زماني كه سن مادر از ۴۰ سال عبور كند، ۱۵ درصد ميزان ابتلا نوزاد به اين اختلال نيز بيشتر مي شود. سن پايين مادر براي بارداري نيز تاثير منفي بر سلامت كودك دارد. اگرچه سن بالاي پدر تاثير مشابه سن مادر را ندارد ولي پزشكان بيان كرده اند كه افزايش سن اسپرم ها مي تواند احتمال مبتلا شدن به اين اختلال را زياد نمايد. تفاوت سني پدر و مادر نيز بر ابتلا كودك به اين اختلال موثر است. طبق مطالعات صورت گرفته والدين با اختلاف سني كم، فرزند سالم تري به دنيا مي آورند.
انواع اوتيسم
اوتيسم داراي انواع مختلفي در كودكان است كه در اين قسمت به بررسي چند نمونه از آن ها مي پردازيم:
سندرم آسپرگر
سندرم آسپرگر در حقيقت طيف ضعيفي از اختلال اوتيسم محسوب مي شود. ميزان هوش كودك مبتلا به سندرم آسپرگر نسبتا بالا بوده و حتي توانايي اداره امور زندگي خود را نيز دارد. اين كودك قادر به تمركز بر روي موضاعات مورد علاقه خود بوده ولي در زمينه ارتباطات اجتماعي با مشكلاتي مواجه است.
در كودكان مبتلا به سندرم آسپرگر، مشكلات گفتاري ديده نشده و اين افراد در آزمون ها هوش، نمره نسبتاً خوبي كسب مي كنند اما مانند كودك درگير اوتيسم داراي مشكلات اجتماعي هستند.
اختلال فراگير رشد يا PDD
بيماري اختلال فراگير رشد در حقيقت همان اوتيسم غير معمول است. در كودك داراي اين نوع اختلال برخي از رفتارهاي اوتيسمي ديده مي شود ولي نمي توان آنها را در ساير گروه ها طبقه بندي كرد.
اختلال از هم گسيختگي كودكي
در كودك مبتلا به اين اختلال در سنين قبل ار دو سالگي، توسعه طبيعي ديده مي شود اما با رشد و افزايش سن بعضي از مهارت هاي ارتباطي و تعاملات اجتماعي او كاهش مي يابد. بروز اين اختلال بسيار كم و نادر است و بسياري از كارشناسان حوزه سلامت روان براي طبقه بندي آن به عنوان يك اختلال جداگانه دچار شك و ترديد هستند.
سندرم رت
سندرم رت در گذشته جز گروه اختلال طيف اوتيسم قرار مي گرفت اما اكنون مشخص شده است كه دليل بروز آن عوامل ژنتيكي است. اين اختلال در بين دختران شيوع بيشتري نسبت به پسران دارد. كودك درگير اين اختلال در آغاز توسعه طبيعي را طي مي كند اما با گذشت زمان در مهارت هاي اجتماعي و ارتباطي با مشكل مواجه مي گردد. حركات تكراري دست در فاصله سني 1 تا 4 سالگي و مشكلات شناختي جدي، از ديگر علائم فرد درگير اختلال سندرم رت است.
خصوصيات اوتيسم
اوتيسم نوعي اختلال بوده كه تنوع بسيار بالايي دارد. اين بيماري به علت اختلال در رشد مغزي به وجود آمده و در دوران نوزادي نيز قابل مشاهده است. در حالت كلي اختلال اوتيسم داراي يك دوره ثابت بدون بهبودي بوده ولي علائم آن تا دوران بزرگسالي ادامه مي يابد.
ويژگي هاي عمومي اوتيسم به طور كلي به اين شكل هست:
- نقص در تعاملات اجتماعي
- آسيب در ارتباط
- داشتن علائق محدود و بروز رفتارهاي تكراري
اين سه گروه از ويژگي ها براي تشخيص اختلال اوتيسم، كمك كننده هستند در بسياري از موارد تغذيه غير طبيعي در افراد مبتلا به اين اختلال ديده مي شود ولي جهت تشخيص ضرورت ندارد.
علت اختلال اوتيسم چيست؟
با توجه به شيوع اوتيسم در برخي از خانواده ها، پژوهشگران احتمال مي دهند كه تركيبات خاصي از ژن ها سبب افزايش استعداد كودك براي ابتلا به اوتيسم مي شود. سن بالاي پدر و مادر براي بچه دار شدن باعث افزايش احتمال ابتلا نوزاد به اين اختلال مي گردد. عوامل خطر سازي مانند مصرف الكل، ديابت و چاقي مادر باردار، استفاده از داروهاي ضد تشنج توسط مادر سبب مي شود كه نوزاد به اوتيسم مبتلا شود.
در مواردي نيز گفته شده كه اين اختلال با سرخچه و فنيل كتونوري درمان نشده ارتباط دارد. پژوهشگران تاكنون دليلي براي اثبات اينكه محيط روان شناختي يك كودك و نحوه مراقبت از او موجب اختلال اوتيسم مي شود پيدا نكرده اند.
طبق تحقيقاتي كه صورت گرفته مشخص شده اين اختلال به دليل ناهنجاري هايي در مناطقي از مغز رخ مي دهد كه در آن ورودي هاي حسي پردازش شده و همچنين در اين قسمت ها پردازش زبان نيز رخ مي دهد.
از آنجايي كه محتويات سايت براساس اهميت نوشته شده اند برخي از محتويات مرتبط با علت اختلال اوتيسم كه اهميت لازم را نداشته اند، در انتهاي مطلب آورده شده اند.
علائم و نشانه هاي اوتيسم در كودكان
چنانچه ابتلا به اوتيسم در زمان مناسب تشخيص داده شود، بهبودي علائم اين بيماري سريع تر اتفاق خواهد افتاد. تشخيص اختلال اوتيسم به سادگي اتفاق نمي افتد و تست آزمايشگاهي خاصي براي آن وجود نداشته و بايد پزشك براي تشخيص به رفتار كودك و صحبت والدين درباره فعاليت هاي او اعتنا مي كند.
علائم اوتيسم به شدت متنوع و وسيع هستند. در برخي افراد درگير اين اختلال مشكلات شديد روحي و رواني ديده مي شود و در مقابل عده اي هوش بسياري دارند و مي توانند حتي به شكل مستقل زندگي كنند. پزشك متخصص اطفال طي دو مرحله نسبت به ابتلا كودك به اوتيسم نظر مي دهد.
دسته اول علائم و نشانه هاي اوتيسم
چنانچه ابتلا به اوتيسم در زمان مناسب تشخيص داده شود، بهبودي علائم اين بيماري سريع تر اتفاق خواهد افتاد. تشخيص اختلال اوتيسم به سادگي اتفاق نمي افتد و تست آزمايشگاهي خاصي براي آن وجود نداشته و بايد پزشك براي تشخيص به رفتار كودك و صحبت والدين درباره فعاليت هاي او اعتنا مي كند.
علائم اوتيسم به شدت متنوع و وسيع هستند. در برخي افراد درگير اين اختلال مشكلات شديد روحي و رواني ديده مي شود و در مقابل عده اي هوش بسياري دارند و مي توانند حتي به شكل مستقل زندگي كنند. پزشك متخصص اطفال طي دو مرحله نسبت به ابتلا كودك به اوتيسم نظر مي دهد.
حداقل وجود شش علامت از مواردي كه در قسمت هاي اول و دوم و سوم بيان شده اند براي تشخيص اوتيسم الزامي است. از اين شش مورد، بايد حداقل دو مورد از قسمت اول و يك مورد از هر كدام از قسمت هاي دوم و سوم باشد.
اختلال كيفي در ارتباط هاي اجتماعي كه حداقل با دو مورد از موارد زير همراه است:
- ناتواني مشخص در به كارگيري رفتارهاي غير كلامي همچون تماس چشمي، حالت چهره و وضعيت بدني و حركات براي برقراري تعاملات اجتماعي.
- قادر نبودن در برقراري روابط با ساير همسن و سالان بسته به سطح اختلال.
- عدم تمايل به تقسيم شادي، رغبت و يا موفقيت هاي خود با سايرين ( به طور مثال نشان ندادن و يا اشاره نكردن به شي مورد علاقه خود در جمع ).
- عدم تقابل هيجاني يا اجتماعي
اختلال ارتباطي كه بر حسب وجود حداقل يكي از موارد زير مشخص است:
- تاخير يا عدم تكامل تحول زبان گفتاري ( شخص براي جبران آن حتي از روش هاي ديگر همچون حركت يا حالت هاي چهره استفاده نمي كند).
- چنانچه شخص داراي گفتار مناسبي است، در شروع يا حفظ ارتباط كلامي با اختلال مواجه است.
- بهره بردن از زبان به شكل تكراري و يا استفاده از زبان غير معمول
- عدم انجام بازي هاي كامپيوتري (وانمود كردن) و يا بازي هاي اجتماعي تقليدي بسته به ميزان سطح اختلال.
رفتارهاي محدود، تكراري و قالبي بودن علائق و فعاليت ها بسته به وجود حداقل يكي از موارد زير، مشخص مي شود.
- داشتن دل مشغولي هاي خاص كه فقط بر يك يا چند موضوع به شكل يكنواخت متمركز است و شدت يا جهت نا بهنجاري دارند.
- به عادت هاي خاصي مي چسبد.
- داشتن حركات تكراري و قالبي خاص ( همچون پيچ دادن دست ها و يا انگشت ها يا حركات خاص و پيچيده در تمام قسمت هاي بدن).
- نسبت به بعضي اجزاي اشيا خاص، دل مشغولي دائمي دارد.
دسته دوم علائم و نشانه هاي اوتيسم
علائم ذكر شده در بالا از قاعده مند ترين علائم اوتيسم هستند اما براي پوشش كامل علائم اوتيسم در اين قسمت ما علائم ديگري را نيز ذكر مي كنيم.
در صورتي كه براي درمان اختلال اوتيسم در زمان مناسب و بازه طلايي اقدام كرد، ميزان موفقيت آن بيشتر مي شود. بنابراين والدين بايد نسبت به علائم و نشانه هاي اين اختلال آگاهي لازم را به دست آورند. در صورتي كه علائم به درستي تشخيص داده نشوند و يا با تاخير مشاهده گردند، حتماً كودك بايد توسط پزشك متخصص ويزيت گردد.
از جمله كارهاي كه يك كودك سالم توانايي انجام آن ها را دارد ذكر شده است:
- لبخند زدن در 6 ماهگي
- قادر بودن در تقليد حالت هاي مختلف چهره يا صداهاي مختلف در ۹ماهگي
- ايجاد حركت هايي مانند اشاره كردن يا دست تكان دادن در ۱۴ماهگي
- حرف زدن تك كلمه اي در ۱۶ماهگي و استفاده از جملات دو كلمه اي يا بيشتر در دو سالگي
- توان انجام بازي هاي وانمودي در ۱۸ ماهگي
دسته سوم علائم و نشانه هاي اوتيسم
عدم توانايي در برقراري ارتباط و تعامل با ديگران يكي از مشخصات بارز تمامي انواع اختلال اوتيسم است. در حقيقت بسياري از مبتلايان به اوتيسم اصلا توانايي برقراري ارتباط با ديگران را ندشته و عده اي ديگر در زمينه تفسير زبان بدن يا حفظ يك گفت و گو با مشكل مواجه هستند.
علائم و نشانه هاي ابتلا به اوتيسم شامل رفتارهاي غير معمول در حوزه هاي زير هستند:
- علاقه به وسايل يا اطلاعات خاصي
- عكس العمل به احساسات خود يا ديگران
- هماهنگي بدني و فيزيكي
در زمان ابتدايي توسعه اختلال اوتيسم، اين علائم را مي توان مشاهده كرد. اختلال اوتيسم داراي طيف وسيعي است و در هر شخص به شكل متفاوتي بروز مي يابد و تا قبل از سن سه سالگي با توجه به علائم آن، كودكان مبتلا به نوع شديد آن قابل تشخيص هستند.
تاثير گذاري اين اختلال بر روي نحوه برقرار كردن ارتباط، رفتار و تعاملات فرد مبتلا ديده مي شود. همان طور كه اشاره شد بروز علائم اوتيسم متفاوت بوده و از بسيار خفيف تا شديد متغير هستند و در كودكان نحوه بروز علائم آن نسبت به بقيه متفاوت است.
در عده اي نشانه هاي ابتلا زماني كه كودك فقط چند ماه دارد قابل مشاهده است و برخي ديگر در ابتداي تولد تا چند ماهگي هيچ گونه علامت دال بر ابتلا به اوتيسم ديده نشده و پس از آن علائم بروز مي يابند.
به طور كلي در بين حدود نيمي از كودكان مبتلا، تا قبل از سن يك سالگي علائم بيماري قابل تشخيص هستند. كودك درگير اوتيسم در كل دوران زندگي خود، با علائم اين بيماري درگير بوده اما ممكن است كه با رشد و افزايش سن، بهبودي كمي مشاهده شود.
اما توجه داشته باشيد كه هرآنچه تا بدينجا درباره علائم بيش فعالي مطالعه كرديد، فقط جنبه اطلاع رساني و توضيحي داشتند و به هيچ عنوان تشخيص و درمان نبايد بدون بررسي و معاينه پزشك هاي مربوطه انجام شود.
بررسي و معاينه كودك اوتيسم
براي تشخيص اوتيسم، گام نخست ويزيت توسط پزشك است. سنين ۱۸ و ۲۴ ماهگي هر كودكي مورد ارزيابي قرار مي گيرد، حتي در صورتيكه علائم اوتيسم در او مشاهده نگردد. پزشك متخصص به بررسي رفتار كودك مي پردازد و با او حرف مي زند. همچنين سابقه خانوادگي ابتلا به اوتيسم در خانواده كودك بررسي كرده و اطلاعاتي درباره رشد و رفتار كودك از پدرو مادر كسب مي كند مانند:
- كودك در سن ۶ ماهگي توانسته لبخند بزند؟
- در سن ۹ ماهگي كودك قادر به تقليد صدا ها و حالات چهره ديگران بوده است؟
- آيا كودك در يك سالگي مي توانست صداهايي را توليد كند؟
- رفتارهاي غير طبيعي و تكراري در كودك مشاهده كرده ايد؟
- مي تواند تماس چشمي به درستي برقرار كند؟
- توانايي برقراري تعامل و انتقال تجربيات به ديگران را دارد؟
- عكس العملي در مقابل چيزهايي كه توجه او را جلب مي كند، نشان مي دهد؟
- تن صداي يكنواختي دارد؟
- قادر است كه واكنش هاي ديگران را درك كند؟
- حساسيت به نور، صدا يا دما در رفتار كودك ديده شده است؟
- اختلالاتي در خواب و يا گوارش او وجود دارد؟
- تمايل به آزار يا خشم در رفتار كودك ديده مي شود؟
در غربالگري كودك پاسخ درست به اين سوالات تاثير بسياري براي تشخيص دارد. چنانچه بعد از بررسي، مشكلي مشاهده نشد اين غربالگري پايان مي يابد. ولي در صورت مشاهده اختلالات توسعه اي، پزشك براي كودك آزمايش هاي بيشتري مي نويسد.
آزمايشات براي تشخيص اوتيسم
در صورتي كه كودك بايد آزمايشات بيشتري بدهد، همكاري متخصصاني ديگر مانند اطفال، پاتولوژيست گفتار و زبان و كار درمانگر ضرورت دارد. همچنين در مواردي به همكاري متخصص اطفال توسعه اي و متخصص اعصاب نياز است. اين بررسي ها براي مشخص شدن مواردي مانند ميزان سطح شناختي كودك، گفتار و مهارت هايي مانند خوردن غذا، حمام رفتن و... صورت مي گيرد.
تشخيص درست و نهايي اختلال كودك بايد بر اساس استانداردهاي راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني منتشر شده به وسيله انجمن روان پزشكي آمريكا صورت گيرد. زماني گفته مي شود يك كودك به اوتيسم مبتلا است كه در زمينه هاي زير ضعف هايي داشته باشد:
اول: چالش در زمينه برقراري ارتباط و مهارت هاي اجتماعي
كودك داراي اختلال اوتيسم با مشكلاتي در زمينه برقراري و ايجاد ارتباط با ديگران، فهم و آگاهي علائم اجتماعي، برقراري تماس چشمي و حتي صحبت كردن مواجه است. حرف زدن كودكان مبتلا به اين اختلال ديرتر از بچه هاي سالم اتفاق مي افتد. ضعف در مهارت هاي ماهيچه اي براي كارهايي مانند ورزش، نقاشي و نوشتن نيز ديده مي شود.
دوم: الگوهاي رفتاري محدود و تكراري
در رفتار كودك مبتلا به اوتيسم، حركات نوساني بدن يا تكرار لفظ هاي خاص وجود دارد، چنانچه تغييري در اين روال رخ دهد كودك احساس ناراحتي مي كند. اين كودكان معمولاً به يك موضوع خاص علاقه زيادي نشان مي دهند، همچنين با مشكلاتي در زمينه حسي مواجه هستند.
درمان اختلال اوتيسم
تا به امروز روش درماني قطعي براي رفع اختلال اوتيسم پيدا نشده است. توانبخشي يكي از روش هاي درماني بسيار كارآمد به شمار مي رود.
براي ارائه سرويس درماني به يك كودك مبتلا به اوتيسم بايد به موارد زير حتما توجه نمود:
- معاينه كودك بايد حتماً توسط فوق تخصص روانپزشكي اطفال و متخصص مغز و اعصاب صورت گيرد.
- خدمات گفتار درماني و كار درماني بايد روزانه براي كودك فراهم گردد.
- آموزش روش هاي درست تقويت و مهارت هاي ارتباطي كودك براي والدين و مربي كودك ضروري است. اين اطلاعات را مي توان با مطالعه كتاب، مقاله و با شركت در جلسات مشاوره اي آموخت.
- كارشناسان كار درماني بايد وضعيت جسمي-حركتي كودك را بررسي كنند و جلسات كار درماني ذهني حتماً بايد به شكل منظم انجام گيرد.
- يكي از راه هاي برقراري ارتباط با كودك اوتيسم، موسيقي درماني است. براي تربيت درست كودك مبتلا به اوتيسم مي توان از نقاشي و خواندن قصه مناسب سن او مناسب كرد.
به دليل تفاوت در بروز اختلال اوتيسم در افراد مختلف، روش هاي درماني نيز يكي نيستند. به طور كلي بسته به نيازهاي شخص، روش هاي درماني در گروه هاي زير تقسيم بندي مي شوند:
- درمان هاي رفتاري و ارتباطي
- درمان هاي رژيمي و پزشكي
- درمان هاي مكمل (مانند هنر يا موسيقي)
تحليل رفتار كاربردي
جهت يادگيري رفتارهاي مثبت و كاهش رفتارهاي منفي كودك دچار اختلال، تحليل رفتار كاربردي يكي از بهترين روش هاي كنترلي كودك است.
نتيجه اين روش بهبودي در مهارت هاي بسياري بوده و از اين روش، در موقعيت هاي مختلف استفاده مي شود، مانند:
- آموزش هاي آزمايش مجزا: از اين نوع براي درس هاي ساده و حمايت هاي مثبت به كار مي رود.
- آموزش پاسخ محور: باعث افزايش انگيزه جهت يادگيري و ارتباط با ديگران مي شود.
- مداخله رفتاري فشرده اوليه: اين روش براي كورك زير ۵ سال كارايي بالايي دارد.
- مداخله رفتاري- شفاهي: تمركز آن بر روي مهارت هاي گفتاري شخص است.
رويكرد مبتني بر روابط و تفاوت هاي فردي و توسعه اي
فلور تايم نام ديگر اين روش بوده كه در آن پدر به همراه كودك براي بازي وارد شده و به فعاليت هايي كه كودك علاقه دارد مي پردازند. اين روش موجب حمايت از رشد عاطفي و فكري كودك شده و او مهارت هاي ارتباطي و احساسي را سريعتر مي آموزد.
درمان و آموزش كودكان اوتيسمي و كودكان داراي نقض ارتباطي وابسته، در اين روش با استفاده از كارت هاي تصاوير بوده كه مهارت هاي روزانه مانند غذاخوردن، پوشيدن لباس و ... آموزش داده شده و براي يادگيري سريعتر اطلاعات به بخش هاي كوچكتر تفكيك مي گردند.
سيستم ارتباطي تبادل تصاوير
در اين روش، نمادها به جاي كارت هاي تصاوير به كار گرفته مي شوند. كودك مي آموزد كه پرسش هايي را مطرح كند و با اين نمادها مي تواند با ديگران ارتباط بگيرد.
درمان انسجام حسي
اين روش براي كودكاني مناسب است كه با چيزهايي مانند چراغ هاي روشن، صداهاي خاص و يا لمس اذيت مي شوند و اين نوع روش درماني باعث برخورد درست در مواجهه با اين اطلاعات حسي ميگردد.
درمان هاي رژيمي و دارويي
دارو باعث مي شود كه بيمار براي فعاليت هايي مانند درمان هاي رفتاري و گفتاري مقاومت نشان ندهد. عموماً داروهايي كه براي درمان اضطراب، مشكلات، عدم توجه، افسردگي، بيش فعالي و حركات تكانشي موثر هستند، تجويز مي شود.
اگر چه درمان اوتيسم امكان پذير نيست و اين داروها باعث مي شوند كه علائم ناتواني فرد براي آموختن مهارت هاي يادگيري و رشد كاهش مي يابد.
مطالعات مختلف كمبود ويتامين ها و مواد معدني را در كودكان مبتلا به اوتيسم اثبات كرده اند. اگر چه كمبود اين ويتامين ها عامل ايجاد اين بيماري محسوب نمي شود ولي تجويز آنها روند درماني را سرعت مي بخشد. ويتامين هاي گروه B و منيزيم از جمله اين مواد معدني هستند كه مصرف آنها توصيه مي گردد. حذف مواد خوراكي آلرژي زا نيز مشكلات رفتاري ناشي از آنها را رفع مي كند.
داروهاي درمان اوتيسم
تاكنون درماني براي رفع اختلال طيف اوتيسم كشف نشده است. معمولا داروهايي كه براي رفع مشكلاتي مانند افسردگي، تشنج، بي خوابي و اختلالات تمركز موثرند، براي اين نوع اختلال نيز تجويز مي شوند.
در تحقيقات صورت گرفته مشاهده شده است كه بهترين درمان زماني حاصل مي شود كه شخص همزمان از درمان هاي دارويي در كنار درمان هاي رفتاري استفاده كند.
براي كودك مبتلا به اوتيسم فقط ريسپريدون توسط سازمان غذا و داروي آمريكا تاييد شده است. اين دارو مناسب كودك ۱۶-۵ سال بوده و كمك به رفع مشكلات تحريك پذيري آنها مي كند. داروهاي ديگر نيز براي اين اختلال استفاده مي شوند، همچون مهاركننده هاي انتخابي باز جذب سروتونين، داروهاي ضد استرس و يا داروهاي محرك زا، اما اين داروها به تاييد سازمان غذا و دارو نرسيده اند.
درمان هاي مكمل
اين نوع روش هاي درماني باعث بهبودي مهارت يادگيري و مهارت هاي ارتباطي شخص مبتلا به اوتيسم مي شود. از اين درمان هاي مكمل به موسيقي درماني، حيوان درماني مانند اسب سواري مي توان اشاره كرد.
تغذيه
براي افراد مبتلا به اوتيسم، رژيم غذايي خاصي وجود ندارد اما اين شخص بايد غذاي مناسب دريافت كند. برخي از كودكان مبتلا به اوتيسم هر غذايي را ميل نمي كنند و گاه والدين كودك به منظور افزايش سرعت بهبودي، مواد غذايي مانند گلوتن را از رژيم غذايي او بر مي دارند.
تاكنون هيچ پژوهشي ارتباط بين حذف گلوتن يا كازئن از رژيم غذايي كودك و درمان اختلال اوتيسم اثبات نكرده است. به دليل ظرافت بيشتر استخوان كودك اوتيسمي، والدين نبايد بدون مشورت با پزشك، لبنيات و مواد غذايي سازنده استخوان را از غذاي كودك حذف كنند.
يكي از چالش هاي غذايي والدين داراي كودك اوتيسمي، وجود موادي بنام آلرژن ها بوده و گاهي مشاهده مي شود.
از ديگر عادات آنها، ناخنك زدن به غذا است و يا به برخي از غذاها اصلاً تمايلي ندارند. مشكل در زمينه بلع و هضم غذا نيز در اين كودكان وجود دارد.
رژيم هاي غذايي
شواهد خاصي تاثير رژيم هاي غذايي را بر بهبود روند درماني كودك اوتيسمي تاييد نكرده است. اين اختلال در گروه بيماري هاي پيچيده اي مغزي به شمار رفته و چنان چه بدون مشورت با پزشك متخصص، والدين غذاهاي خاصي را از رژيم غذايي كودك اوتيسمي حذف كنند، ممكن است آسيب هاي جبران ناپذيري را براي او ايجاد كنند.
معمولا كودكان داراي اين اختلال، استخوان هاي نازكتري نسبت به ساير همسن و سالان دارند و مصرف لبنيات جهت استحكام بيشتر استخوان هاي آن ها ضروري است.
رژيم غذايي مناسب بايد علاوه بر رفع نيازهاي تغذيه كودك، باعث گردد علائم بيماري در او كاهش يابد. پزشك و متخصص تغذيه بهترين رژيم غذايي را براي كودك تجويز كرده و باعث بهبود روند درماني مي شوند.
مشكلات گوارشي مانند يبوست، درد شكم، حالت تهوع و استفراغ در گروهي از كودكان اوتيسمي نسبتاً شايع بوده كه رژيم غذايي مناسب مي تواند باعث رفع اين علائم شود.
با رشد كودك نيازهاي تغذيه او نيز تغيير كرده و بايد نسبت به اين نيازها، متخصص تغذيه رژيم غذايي جديدي طراحي نمايد.
اهميت مكمل ها
در تحقيقات بسياري گزارش شده است كه مصرف مكمل ها سبب بهبود تغذيه و كاهش علائم اوتيسم مي شوند مانند:
اسيدهاي چرب
تقويت مغز و سيستم ايمني بدن از جمله تاثيرات مثبت مصرف اسيدهاي چرب به شمار مي روند. از اين اسيدهاي چرب به امگا ۳ و امگا ۶ مي توان اشاره كرد كه در بدن ساخته نشده و براي تامين آنها بايد از غذاي مناسب و يا مكمل ها استفاده كرد.
غذاهاي دريايي از منابع امگا ۳ محسوب شده و با مصرف گوشت، تخم مرغ، لبنيات و روغن هاي گياهي مي توان امگا 6 مورد نياز بدن را جذب كرد.
پرو بيوتيك
باكتري هاي مفيد به بدن براي انجام عمل هضم كمك مي كنند. اين باكتري ها معمولاً در دستگاه گوارش شخص وجود دارند و همچنين مي توان با مصرف مكمل هاي پروبيوتيكي نياز به اين باكتري ها را تامين كرد.
اين باكتري ها سبب كنترل تورم و التهاب نيز مي شوند كه هر دو اينها از علائم اختلال اوتيسم به شمار مي روند.
ويتامين ها و مواد معدني
در بين كودكان اوتيسمي كمبود ويتامين ها و مواد معدني معمولاً شيوع زيادي دارد كه به علت عادات غذايي نامناسبي است كه در آنها وجود دارد.
براي تامين نياز كودك به اين مواد مغذي و برقراري تعادل در سيستم بدن او، مي توان مكمل هاي حاوي اين ويتامين ها و مواد معدني را به او داد.
اكنون اهميت رژيم غذايي سالم و درست بر كسي پوشيده نيست و پزشك متخصص مي تواند باعث برقراري تعادل بين روش هاي درماني روان شناختي و رژيم غذايي كودك شود. يك تغذيه مناسب سبب مي شود كه علائم اوتيسم در كودك كم شده و ديگر درمان ها بهتر اثر نمايند.
پيشگيري از اختلال اوتيسم
محققان تاكنون علت دقيق بيماري اوتيسم را پيدا نكرده اند ولي به تاثير زياد ژن هاي شخص در ابتلا به اين اختلال اتفاق نظر دارند. اگر چه گروهي از پزشكان معتقدند چنان چه مادر بارداري در تماس با مواد شيميايي خاصي قرار گيرد، نوزاد با اختلالاتي متولد مي شود ولي تاكنون راهي براي تشخيص اوتيسم در نوزاد متولد شده اعلام نشده است.
براي كاهش خطر ابتلا نوزاد به اختلال اوتيسم روش هاي زير توصيه مي شود:
زندگي سالم
مادر باردار حتما بايد چكاب هاي ماهانه را جدي گرفته و از رژيم غذايي مناسب همراه با ويتامين هاي مختلف استفاده نمايد. همچنين توصيه مي گردد كه مادر باردار نسبت به ورزش و مراقبت هاي قبل از زايمان بي اهميت نباشد.
عدم استفاده از دارو در زمان بارداري
جهت استفاده از هرگونه دارو حتما بايد با پزشك صحبت كرد. از مصرف هرگونه داروي ضد تشنج بدون مشورت با پزشك جداً بايد خودداري شود.
عدم استفاده از مشروبات الكلي
در دوران بارداري، مادر نبايد هيچ زماني از مشروبات الكلي مصرف كند.
درمان مشكلات سلامتي موجود
چنان چه شخصي به بيماري سلياك يا بيماري فنيل كتونوري ابتلا است، جهت كنترل اين اختلالات حتما بايد به توصيه پزشك متخصص اهميت دهد.
انجام واكسيناسيون
دريافت واكسن سرخچه ( سرخك آلماني ) قبل بارداري ضروري است. انجام اين عمل سبب مي شود كه فرد به اوتيسم مرتبط با سرخچه مبتلا نگردد.
آيا افراد بالغ نيز به اختلال اوتيسم مبتلا مي شوند؟
تشخيص اختلال اوتيسم، معمولاً در سنين پايين اتفاق مي افتد. والدين بايد به علائمي مانند نداشتن تماس چشمي، حركات تكراري و اختلالات حسي كودك توجه نمايند. همچنين متخصص اطفال تمام كودكان را از نظر علائم مربوط به اين اختلال ارزيابي مي كنند.
در موارد بسياري، تشخيص ابتلا به طيف بيماري اوتيسم قبل از سن دو سالگي رخ مي دهد. گاهي ديده شده كه براي تعدادي از كوكان تشخيص درست رخ نداده و آنها برچسب ناتواني ذهني دريافت كردند. در اكثر مواقع تشخيص اختلال اوتيسم از بيماري هايي مانند كمبود توجه، وسواس و يا اختلالات رواني كه درمان آن ها نيز به سختي صورت مي گيرد، جلوگيري مي كند.
زماني كه براي يك كودك در خانواده اختلال اوتيسم تشخيص قطعي داده شد، والدين و ساير اعضا به دنبال نشانه هايي از ابتلا به اين بيماري در خود هستند. عده اي نيز زماني متوجه ابتلا خود مي شوند كه براي بيماري ديگري تحت مراقبت پزشكي قرار مي گيرند.
گاهي بعضي از افراد به علائم و نشانه هاي خود دقت مي كنند تا متوجه شوند به اين اختلال دچار شده اند يا خير. توجه به اين نكته ضروري است كه جهت تشخيص اوتيسم در افراد بالغ روش مشخصي كشف نشده است و پيداكردن متخصص اوتيسم بزرگسالان به سختي انجام مي گيرد.
جهت تشخيص اوتيسم بزرگسالان آزمون هاي خود ارزيابي طراحي شده است كه به تاييد بسياري از كارشناسان نرسيده اند. اگرچه اين روش ها به تشخيص دقيق، كمك چنداني نمي كنند ولي براي صحبت و مشورت با پزشك، كمك كننده هستند.
از جمله دلايلي كه باعث مي شود، تشخيص اوتيسم بزرگسالان به سختي صورت گيرد، مي توان به توانايي مديريت و پنهان كردن علائم توسط فرد بزرگسال و هم چنين سخت پيدا كردن اطلاعات راجع به كودكي شخص و ميزان توسعه او اشاره كرد.
در زمان تشخيص اوتيسم كودكان، جهت ارزيابي درست، والدين اطلاعات خوبي را در اختيار پزشك قرار مي دهند ولي براي فرد بزرگسال چنين وضعيتي امكان پذير نيست. تشخيص اوتيسم در افراد بالغ به سختي صورت مي گيرد و مهمترين مسئله اين است كه شخص با توجه به اين علائم، مهارت هايي جهت كنترل ضعف هاي خود كسب كند.
ميزان شيوع اختلال اوتيسم
در سال ۲۰۱۸، مركز كنترل و پيش گيري آمريكا گزارشي از ميزان شيوع اوتيسم در ميان كودكان آمريكا منتشر كرد. طبق اين گزارش مشاهده شد كه از ۵۹ تولد، يك نفر به اين اختلال مبتلا است و روز به روز اين آمار افزايش مي يابد.
فراواني اين اختلال در كل دنيا را سازمان جهاني بهداشت از هر ۱۶۰ تولد، يك نفر اعلام كرد. طبق آمار منتشر شده، ميزان مبتلايان به اوتيسم در ايران از هر ۱۵۰ نوزاد متولد شده، يك نفر است.
رشد اجتماعي
وجه تمايز اوتيسم و اختلالات طيف در خودماندگي با ساير اختلالات رشدي، مشكل در رشد اجتماعي است. افراد مبتلا به اوتيسم داراي مشكلات اجتماعي هستند و قادر به درك احساسات ديگران نيستند. در سن پايين اختلال در رشد اجتماعي به خوبي قابل تشخيص بوده و اين نوزادان به محركات توجه چنداني ندارند و نسبت به ساير همسن و سالان كمتر لبخند زده و حتي نسبت به اسم خود واكنش نشان نمي دهند.
نوزاد نوپا مبتلا به اوتيسم از نظر اجتماعي با سايرين تفاوت زيادي دارد، به طور مثال تمايل چنداني به تماس چشمي نشان نمي دهد و جهت برقراري ارتباط با سايرين، سعي مي كند كه دست بدهد.
در سنين ۳ تا 5، كودك مبتلا به اوتيسم درك اجتماعي كمي داشته و تمايلي به ارتباط با ديگران نشان نمي دهد حتي نسبت به احساسات ديگران قادر به بروز عكس العمل نيست.
از ديگر مشخصه آنها مي توان به عدم برقراري ارتباط كلامي و نوبت گيري اشاره كرد اما دلبستگي خاصي نسبت به مراقبان اوليه بروز مي دهند.
وابستگي امنيتي كمي در رفتار اين كودكان ديده شده كه بسته به ميزان رشد ذهني كودك سطح آن كم يا افزايش مي يا
اگر تا بدينجا با سايت موسسه فرزندان برتر آشنا باشيد، اين موسسه در زمينه درمان كودكان اوتيسم و بيش فعال بدون دارو فعاليت هاي گسترده اي انجام مي دهد، به همين دليل براي ارتباط بهتر با خانواده هاي عزيز اقدام به توليد محتواي مناسب در حوزه هاي بيش فعالي و اوتيسم كرده است كه اميدواريم با بازخوردهاي شما عزيزان هر روز بهتر از روز قبل باشد.
جدول راهنماي محتواي اوتيسم
- تاريخچه اوتيسم
- تعريف اوتيسم
- اختلال اوتيسم چيست؟
- دلايل اوتيسم
- انواع اوتيسم
- سندرم آسپرگر
- اختلال فراگير رشد يا PDD
- اختلال از هم گسيختگي كودكي
- سندرم رت
- خصوصيات اوتيسم
- علت اختلال اوتيسم چيست؟
- علائم و نشانه هاي اوتيسم در كودكان
- بررسي و معاينه كودك اوتيسم
- آزمايشات مورد نياز براي تشخيص اوتيسم
- درمان اختلال اوتيسم
- تحليل رفتار كاربردي
- رويكرد مبتني بر روابط و تفاوت هاي فردي و توسعه اي
- سيستم ارتباطي تبادل تصاوير
- درمان انسجام حسي
- درمان هاي رژيمي و دارويي
- داروهاي درمان اوتيسم
- آيا پيشگيري از اختلال اوتيسم امكان پذير است؟
- آيا افراد بالغ نيز به اختلال اوتيسم مبتلا مي شوند؟
- ميزان شيوع اختلال اوتيسم
- آيا رابطه اي بين واكسن ها و ابتلا به اوتيسم وجود دارد؟
- مطالعه ارتباط تيمروزال با اوتيسم
تاريخچه اوتيسم
از اصطلاح اوتيسم براي نخستين بار، در اوايل دهه ۱۹۰۰ براي معرفي طيف وسيعي از مشكلات عصبي-روان شناختي استفاده گرديد. از جمله سوالاتي كه در اين مورد وجود دارد اين است كه:
اين اصطلاح از كجا به وجود آمد؟ چگونه علم و آگاهي مردم راجع به اختلال اوتيسم، افزايش يافت؟
اصطلاح اوتيسم از كلمه يوناني اوتوس (autos) كه به معناي خويش است گرفته شده و به وضعيتي اشاره دارد كه شخص از ارتباط هاي اجتماعي كنار گذاشته شده است.
اولين شخصي كه از اين اصطلاح استفاده كرد، يك روان پزشك اهل سوئيس به نام يوجين بلولر بود. نخستين بار ايشان در سال ۱۹۱۱ براي اشاره به برخي علائم و نشانه هايي كه به اسيكزوفرني مرتبط بود، از اين واژه استفاده كرد.
محققان آمريكايي نيز در دهه ۱۹۴۰ براي اشاره به كودكان داراي مشكلات و اختلالات عاطفي و يا اجتماعي اصطلاح اوتيسم را به كار بردند. همچنين لئو كانر پزشكي از دانشگاه جان هاپكينز، اين واژه را براي تشريح رفتار كودكان انزوا طلب استفاده نمود. دانشمندي اهل آلمان بنام هانس آسپرگر در اين زمان اختلال مشابهي بنام سندرم آسپرگر را شناسايي و نام گذاري كرد.
تا دهه ۱۹۶۰ بسياري از پزشكان اوتيسم و اسكيزوفرني را وضعيت مشابهي تلقي مي كردند ولي با گذشت زمان اطلاعات پزشكان راجع به اوتيسم كودكان افزايش يافت.
در زمان ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ تمركز پژوهش هاي درماني اوتيسم بر روي داروهايي مانند LSD ، شوك الكتريكي و روش هاي تغيير رفتاري بود. منظور از روش هاي تغيير رفتاري استفاده از تكنيك درد و تنبيه است. روش هاي درمان رفتاري و استفاده از محيط هاي يادگيري كنترل شده در دهه ۱۹۸۰ تا دهه ۱۹۹۰ به عنوان روش اصلي براي بهبود اوتيسم و علائم آن استفاده مي شد.
تعريف مختصري از اوتيسم
اوتيسم يك نوع اختلال رشدي- مغزي محسوب شده كه توسط اختلالات مهارت هاي اجتماعي، ارتباطات و همچنين رفتارهاي تكراري و ويژه تقسيم مي گردد. بروز علائم اختلال اوتيسم قبل از سن سه سالگي كودك رخ داده و بيشتر قسمت هاي مغزي تحت تاثير اوتيسم دچار آسيب مي شوند ولي نحوه رخ دادن آن تاكنون مشخص نشده است.
سندرم آسپرگر و (PDD-NOS) جز اختلالات طيف اوتيسم بوده كه با علائم و نشانه هاي كمتري همراه هستند.
عوامل ژنتيكي بر بروز اين اختلال تاثير داشته و تقابل بين ژني ( گروهي از ژن ها ) و جهش هاي ژني از جمله اين عوامل محسوب مي شوند همچنين در موارد نادري نيز اين اختلال در اثر آسيب هايي كه در دوره رشد رخ مي دهد، ايجاد مي گردد.
از اين عوامل به فلزات سنگين موجود در جو، آلودگي هاي محيطي و استفاده از حشره كش ها مي توان اشاره كرد. در گذشته فرضيه اي مطرح شد كه واكسن هاي دوران كودكي نيز در ابتلا به اين اختلال تاثير دارد كه اكنون به دليل نبود شواهد كافي رد شده است.
طبق آمارها ميزان ابتلا به اوتيسم، شش در هزار اعلام شده است و در مردان شيوع بيشتري دارد و مشاهده شده كه از سال ۱۹۸۰ ميلادي تا به امروز، افراد بيشتري مبتلا شده اند. شايد يكي از دلايل آن بهتر شدن تشخيص آيتم هاي باليني باشد ولي در اينكه آيا شيوع آن نيز تغييري ايجاد شده است يا خير ترديد وجود دارد.
والدين حتما بايد در دو سال ابتدايي زندگي كودك به علائم و شواهد رفتاري او دقت كنند. در صورت تشحيص به موقع با استفاده از روش هاي مداخلات رفتاري-شناختي مي توان به كودك در كسب مهارت هاي ارتباطي، اجتماعي و حمايت هاي فردي كمك كرد.
خوشبختانه فرهنگ برخورد با اختلال اوتيسم بهبود يافته است. به نحوي كه بسياري به دنبال درمان درست و ويژه هستند و عده اي ديگر معتقدند كه اوتيسم يك تفاوت رفتاري محسوب مي شود و نه يك اختلال ويرانگر.
در برخي افراد مبتلا به اوتيسم مهارت هايي مانند طراحي، نواختن موسيقي، ياد گرفتن مسائل سخت و هوش متوسط رو به بالا نيز ديده مي شود.
اختلال اوتيسم چيست؟
به نوعي از اختلال رشدي ( از نوع تعاملات اجتماعي ) اوتيسم يا درخود ماندگي مي گويند. مشخصه اوتيسم، رفتارهاي ارتباطي و كلامي غير طبيعي بوده كه دليل بروز اين اختلال تاكنون به درستي شناخته نشده است و تا قبل از سه سالگي علائم ابتلا به اين اختلال در كودك قابل مشاهده خواهد بود.
اوتيسيك يا درخود مانده اصطلاحي است كه براي مبتلايان به اين اختلال به كار مي رود. طبق آمارها در بين پسران اين اختلال شيوع بيشتري نسبت به دختران دارد.
وضعيت اقتصادي، اجتماعي، سبك زندگي و ميزان تحصيلات پدر و مادر تاثيري بر ابتلا كودك به اوتيسم ندارند. اين اختلال بر رشد طبيعي مغز در قسمت تعاملات اجتماعي و مهارت هاي ارتباطي شخص اثر داشته و از مشكلات اصلي افراد مبتلا به اوتيسم، ناتواني در برقراري ارتباطات كلامي و غير كلامي، تعاملات اجتماعي و فعاليت هاي مرتبط با بازي مي توان اشاره كرد.
شخص درگير اين اختلال به سختي مي تواند با ديگران و دنياي بيرون ارتباط برقرار نمايد حتي در برخي از موارد، شخص رفتار آزار دهنده و پرخاشگرانه از خود نشان مي دهد. حركات تكراري (دست زدن، پريدن) و پاسخ هاي غيرطبيعي به ديگران، وابستگي به اشيا و مقاومت در برابر تغييرات ناگهاني از ديگر علائم قابل مشاهده در افراد مبتلا به اوتيسم است.
همچنين ممكن است كه فرد اوتيسيك، در حواس پنج گانه ( بينايي، شنوايي، زباني، بويايي و چشايي ) حساسيت هاي غيرطبيعي داشته باشد.
گفته شده ميزان شيوع ابتلا به اوتيسم از هر ۶۰ تا ۷۰ تولد زنده يك نفر است. طبق نظر كارشناسان زندگي ماشيني و عوامل ناشي از آن همچون استرس و اضطراب باعث مسير صعودي شيوع بين مردم خواهد شد. طبق يك پژوهشي كه صورت گرفت، مشاهده گرديد در بين مادران باردار كه داراي اضافه وزن و مبتلا به ديابت بودند، ميزان ابتلا كودك به اختلال اوتيسيم بيشتر است.
دلايل ابتلا به اوتيسم
عامل ايجاد اختلال اوتيسم تاكنون شناخته نشده است و براي ايجاد آن نمي توان دليل خاصي تعيين كرد. اين اختلال پيچيدگي خاصي داشته و در علائم و شدت آن تنوع بالايي ديده مي شود. طبق نظر كارشناسان، ژنتيك و عوامل محيطي مي توانند به تنهايي سبب ايجاد اختلال اوتيسم شوند و گاه تركيب هر دو اينها سبب بروز اوتيسم مي گردد.
براي ايجاد اوتيسم در فرد، چندين ژن متفاوت تاثير دارند. معمولاً اين اختلال در كودكان با يك اختلال ژنتيكي مانند سندرم رت يا سندرم ايكس شكننده مرتبط است.
گاهي آسيب هاي ژنتيكي موجب فراهم كردن ابتلا به اين اختلال شده و يا باعث بروز عوامل خطر آفرين محيطي مي شوند. گروهي از آنها باعث تاثير بر تحول مغز شده و يا بر سلول هاي مغزي اثر مي گذارند و موجب تغيير شدت علائم اين اختلال مي شوند. بعضي از مشكلات، ژني و وراثتي هستند و بعضي در اثر عوامل طبيعي ايجاد مي شوند.
محققان نسبت به تاثير گذاري عواملي مانند عفونت هاي ناشي از ويروس ها، مشكلات دوران بارداري و يا آلودگي هاي محيطي بر ابتلا به اوتيسم شك و ترديد دارند.
زماني كه يك مادر باردار داروهايي مانند والپروئيك اسيد و تاليدوميد را مصرف كند، نوزاد در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به اوتيسم خواهد شد.
طبق مطالعات صورت گرفته در امريكا، زماني كه مادر با فقر آهن مواجه است، احتمال مبتلا شدن كودك به اوتيسم، پنج برابر افزايش مي يابد. اين اختلال نيز در فرزندان مادران ديابتي شيوع بيشتري دارد. بر طبق پژوهش هاي صورت گرفته، نوزاد مادراني كه از هفته ۲۶ بارداري به بعد ديابت مي گيرند نسبت به سايرين ۶۳ درصد بيشتر ممكن است دچار اوتيسم گردند.
نسبت به ميزان تاثير گزاري سن پدر و مادر در ابتلا كودك به اوتيسم، شك و ترديد وجود دارد. ولي محققان با توجه به اينكه با افزايش سن والدين احتمال جهش ژني در تخمك و اسپرم آنها افزايش مي يابد، تخمين مي زنند كه بين سن والدين و ابتلا به اوتيسم رابطه اي وجود دارد.
زماني كه سن مادر از ۴۰ سال عبور كند، ۱۵ درصد ميزان ابتلا نوزاد به اين اختلال نيز بيشتر مي شود. سن پايين مادر براي بارداري نيز تاثير منفي بر سلامت كودك دارد. اگرچه سن بالاي پدر تاثير مشابه سن مادر را ندارد ولي پزشكان بيان كرده اند كه افزايش سن اسپرم ها مي تواند احتمال مبتلا شدن به اين اختلال را زياد نمايد. تفاوت سني پدر و مادر نيز بر ابتلا كودك به اين اختلال موثر است. طبق مطالعات صورت گرفته والدين با اختلاف سني كم، فرزند سالم تري به دنيا مي آورند.
انواع اوتيسم
اوتيسم داراي انواع مختلفي در كودكان است كه در اين قسمت به بررسي چند نمونه از آن ها مي پردازيم:
سندرم آسپرگر
سندرم آسپرگر در حقيقت طيف ضعيفي از اختلال اوتيسم محسوب مي شود. ميزان هوش كودك مبتلا به سندرم آسپرگر نسبتا بالا بوده و حتي توانايي اداره امور زندگي خود را نيز دارد. اين كودك قادر به تمركز بر روي موضاعات مورد علاقه خود بوده ولي در زمينه ارتباطات اجتماعي با مشكلاتي مواجه است.
در كودكان مبتلا به سندرم آسپرگر، مشكلات گفتاري ديده نشده و اين افراد در آزمون ها هوش، نمره نسبتاً خوبي كسب مي كنند اما مانند كودك درگير اوتيسم داراي مشكلات اجتماعي هستند.
اختلال فراگير رشد يا PDD
بيماري اختلال فراگير رشد در حقيقت همان اوتيسم غير معمول است. در كودك داراي اين نوع اختلال برخي از رفتارهاي اوتيسمي ديده مي شود ولي نمي توان آنها را در ساير گروه ها طبقه بندي كرد.
اختلال از هم گسيختگي كودكي
در كودك مبتلا به اين اختلال در سنين قبل ار دو سالگي، توسعه طبيعي ديده مي شود اما با رشد و افزايش سن بعضي از مهارت هاي ارتباطي و تعاملات اجتماعي او كاهش مي يابد. بروز اين اختلال بسيار كم و نادر است و بسياري از كارشناسان حوزه سلامت روان براي طبقه بندي آن به عنوان يك اختلال جداگانه دچار شك و ترديد هستند.
سندرم رت
سندرم رت در گذشته جز گروه اختلال طيف اوتيسم قرار مي گرفت اما اكنون مشخص شده است كه دليل بروز آن عوامل ژنتيكي است. اين اختلال در بين دختران شيوع بيشتري نسبت به پسران دارد. كودك درگير اين اختلال در آغاز توسعه طبيعي را طي مي كند اما با گذشت زمان در مهارت هاي اجتماعي و ارتباطي با مشكل مواجه مي گردد. حركات تكراري دست در فاصله سني 1 تا 4 سالگي و مشكلات شناختي جدي، از ديگر علائم فرد درگير اختلال سندرم رت است.
خصوصيات اوتيسم
اوتيسم نوعي اختلال بوده كه تنوع بسيار بالايي دارد. اين بيماري به علت اختلال در رشد مغزي به وجود آمده و در دوران نوزادي نيز قابل مشاهده است. در حالت كلي اختلال اوتيسم داراي يك دوره ثابت بدون بهبودي بوده ولي علائم آن تا دوران بزرگسالي ادامه مي يابد.
ويژگي هاي عمومي اوتيسم به طور كلي به اين شكل هست:
- نقص در تعاملات اجتماعي
- آسيب در ارتباط
- داشتن علائق محدود و بروز رفتارهاي تكراري
اين سه گروه از ويژگي ها براي تشخيص اختلال اوتيسم، كمك كننده هستند در بسياري از موارد تغذيه غير طبيعي در افراد مبتلا به اين اختلال ديده مي شود ولي جهت تشخيص ضرورت ندارد.
علت اختلال اوتيسم چيست؟
با توجه به شيوع اوتيسم در برخي از خانواده ها، پژوهشگران احتمال مي دهند كه تركيبات خاصي از ژن ها سبب افزايش استعداد كودك براي ابتلا به اوتيسم مي شود. سن بالاي پدر و مادر براي بچه دار شدن باعث افزايش احتمال ابتلا نوزاد به اين اختلال مي گردد. عوامل خطر سازي مانند مصرف الكل، ديابت و چاقي مادر باردار، استفاده از داروهاي ضد تشنج توسط مادر سبب مي شود كه نوزاد به اوتيسم مبتلا شود.
در مواردي نيز گفته شده كه اين اختلال با سرخچه و فنيل كتونوري درمان نشده ارتباط دارد. پژوهشگران تاكنون دليلي براي اثبات اينكه محيط روان شناختي يك كودك و نحوه مراقبت از او موجب اختلال اوتيسم مي شود پيدا نكرده اند.
طبق تحقيقاتي كه صورت گرفته مشخص شده اين اختلال به دليل ناهنجاري هايي در مناطقي از مغز رخ مي دهد كه در آن ورودي هاي حسي پردازش شده و همچنين در اين قسمت ها پردازش زبان نيز رخ مي دهد.
از آنجايي كه محتويات سايت براساس اهميت نوشته شده اند برخي از محتويات مرتبط با علت اختلال اوتيسم كه اهميت لازم را نداشته اند، در انتهاي مطلب آورده شده اند.
علائم و نشانه هاي اوتيسم در كودكان
چنانچه ابتلا به اوتيسم در زمان مناسب تشخيص داده شود، بهبودي علائم اين بيماري سريع تر اتفاق خواهد افتاد. تشخيص اختلال اوتيسم به سادگي اتفاق نمي افتد و تست آزمايشگاهي خاصي براي آن وجود نداشته و بايد پزشك براي تشخيص به رفتار كودك و صحبت والدين درباره فعاليت هاي او اعتنا مي كند.
علائم اوتيسم به شدت متنوع و وسيع هستند. در برخي افراد درگير اين اختلال مشكلات شديد روحي و رواني ديده مي شود و در مقابل عده اي هوش بسياري دارند و مي توانند حتي به شكل مستقل زندگي كنند. پزشك متخصص اطفال طي دو مرحله نسبت به ابتلا كودك به اوتيسم نظر مي دهد.
دسته اول علائم و نشانه هاي اوتيسم
چنانچه ابتلا به اوتيسم در زمان مناسب تشخيص داده شود، بهبودي علائم اين بيماري سريع تر اتفاق خواهد افتاد. تشخيص اختلال اوتيسم به سادگي اتفاق نمي افتد و تست آزمايشگاهي خاصي براي آن وجود نداشته و بايد پزشك براي تشخيص به رفتار كودك و صحبت والدين درباره فعاليت هاي او اعتنا مي كند.
علائم اوتيسم به شدت متنوع و وسيع هستند. در برخي افراد درگير اين اختلال مشكلات شديد روحي و رواني ديده مي شود و در مقابل عده اي هوش بسياري دارند و مي توانند حتي به شكل مستقل زندگي كنند. پزشك متخصص اطفال طي دو مرحله نسبت به ابتلا كودك به اوتيسم نظر مي دهد.
حداقل وجود شش علامت از مواردي كه در قسمت هاي اول و دوم و سوم بيان شده اند براي تشخيص اوتيسم الزامي است. از اين شش مورد، بايد حداقل دو مورد از قسمت اول و يك مورد از هر كدام از قسمت هاي دوم و سوم باشد.
اختلال كيفي در ارتباط هاي اجتماعي كه حداقل با دو مورد از موارد زير همراه است:
- ناتواني مشخص در به كارگيري رفتارهاي غير كلامي همچون تماس چشمي، حالت چهره و وضعيت بدني و حركات براي برقراري تعاملات اجتماعي.
- قادر نبودن در برقراري روابط با ساير همسن و سالان بسته به سطح اختلال.
- عدم تمايل به تقسيم شادي، رغبت و يا موفقيت هاي خود با سايرين ( به طور مثال نشان ندادن و يا اشاره نكردن به شي مورد علاقه خود در جمع ).
- عدم تقابل هيجاني يا اجتماعي
اختلال ارتباطي كه بر حسب وجود حداقل يكي از موارد زير مشخص است:
- تاخير يا عدم تكامل تحول زبان گفتاري ( شخص براي جبران آن حتي از روش هاي ديگر همچون حركت يا حالت هاي چهره استفاده نمي كند).
- چنانچه شخص داراي گفتار مناسبي است، در شروع يا حفظ ارتباط كلامي با اختلال مواجه است.
- بهره بردن از زبان به شكل تكراري و يا استفاده از زبان غير معمول
- عدم انجام بازي هاي كامپيوتري (وانمود كردن) و يا بازي هاي اجتماعي تقليدي بسته به ميزان سطح اختلال.
رفتارهاي محدود، تكراري و قالبي بودن علائق و فعاليت ها بسته به وجود حداقل يكي از موارد زير، مشخص مي شود.
- داشتن دل مشغولي هاي خاص كه فقط بر يك يا چند موضوع به شكل يكنواخت متمركز است و شدت يا جهت نا بهنجاري دارند.
- به عادت هاي خاصي مي چسبد.
- داشتن حركات تكراري و قالبي خاص ( همچون پيچ دادن دست ها و يا انگشت ها يا حركات خاص و پيچيده در تمام قسمت هاي بدن).
- نسبت به بعضي اجزاي اشيا خاص، دل مشغولي دائمي دارد.
دسته دوم علائم و نشانه هاي اوتيسم
علائم ذكر شده در بالا از قاعده مند ترين علائم اوتيسم هستند اما براي پوشش كامل علائم اوتيسم در اين قسمت ما علائم ديگري را نيز ذكر مي كنيم.
در صورتي كه براي درمان اختلال اوتيسم در زمان مناسب و بازه طلايي اقدام كرد، ميزان موفقيت آن بيشتر مي شود. بنابراين والدين بايد نسبت به علائم و نشانه هاي اين اختلال آگاهي لازم را به دست آورند. در صورتي كه علائم به درستي تشخيص داده نشوند و يا با تاخير مشاهده گردند، حتماً كودك بايد توسط پزشك متخصص ويزيت گردد.
از جمله كارهاي كه يك كودك سالم توانايي انجام آن ها را دارد ذكر شده است:
- لبخند زدن در 6 ماهگي
- قادر بودن در تقليد حالت هاي مختلف چهره يا صداهاي مختلف در ۹ماهگي
- ايجاد حركت هايي مانند اشاره كردن يا دست تكان دادن در ۱۴ماهگي
- حرف زدن تك كلمه اي در ۱۶ماهگي و استفاده از جملات دو كلمه اي يا بيشتر در دو سالگي
- توان انجام بازي هاي وانمودي در ۱۸ ماهگي
دسته سوم علائم و نشانه هاي اوتيسم
عدم توانايي در برقراري ارتباط و تعامل با ديگران يكي از مشخصات بارز تمامي انواع اختلال اوتيسم است. در حقيقت بسياري از مبتلايان به اوتيسم اصلا توانايي برقراري ارتباط با ديگران را ندشته و عده اي ديگر در زمينه تفسير زبان بدن يا حفظ يك گفت و گو با مشكل مواجه هستند.
علائم و نشانه هاي ابتلا به اوتيسم شامل رفتارهاي غير معمول در حوزه هاي زير هستند:
- علاقه به وسايل يا اطلاعات خاصي
- عكس العمل به احساسات خود يا ديگران
- هماهنگي بدني و فيزيكي
در زمان ابتدايي توسعه اختلال اوتيسم، اين علائم را مي توان مشاهده كرد. اختلال اوتيسم داراي طيف وسيعي است و در هر شخص به شكل متفاوتي بروز مي يابد و تا قبل از سن سه سالگي با توجه به علائم آن، كودكان مبتلا به نوع شديد آن قابل تشخيص هستند.
تاثير گذاري اين اختلال بر روي نحوه برقرار كردن ارتباط، رفتار و تعاملات فرد مبتلا ديده مي شود. همان طور كه اشاره شد بروز علائم اوتيسم متفاوت بوده و از بسيار خفيف تا شديد متغير هستند و در كودكان نحوه بروز علائم آن نسبت به بقيه متفاوت است.
در عده اي نشانه هاي ابتلا زماني كه كودك فقط چند ماه دارد قابل مشاهده است و برخي ديگر در ابتداي تولد تا چند ماهگي هيچ گونه علامت دال بر ابتلا به اوتيسم ديده نشده و پس از آن علائم بروز مي يابند.
به طور كلي در بين حدود نيمي از كودكان مبتلا، تا قبل از سن يك سالگي علائم بيماري قابل تشخيص هستند. كودك درگير اوتيسم در كل دوران زندگي خود، با علائم اين بيماري درگير بوده اما ممكن است كه با رشد و افزايش سن، بهبودي كمي مشاهده شود.
اما توجه داشته باشيد كه هرآنچه تا بدينجا درباره علائم بيش فعالي مطالعه كرديد، فقط جنبه اطلاع رساني و توضيحي داشتند و به هيچ عنوان تشخيص و درمان نبايد بدون بررسي و معاينه پزشك هاي مربوطه انجام شود.
بررسي و معاينه كودك اوتيسم
براي تشخيص اوتيسم، گام نخست ويزيت توسط پزشك است. سنين ۱۸ و ۲۴ ماهگي هر كودكي مورد ارزيابي قرار مي گيرد، حتي در صورتيكه علائم اوتيسم در او مشاهده نگردد. پزشك متخصص به بررسي رفتار كودك مي پردازد و با او حرف مي زند. همچنين سابقه خانوادگي ابتلا به اوتيسم در خانواده كودك بررسي كرده و اطلاعاتي درباره رشد و رفتار كودك از پدرو مادر كسب مي كند مانند:
- كودك در سن ۶ ماهگي توانسته لبخند بزند؟
- در سن ۹ ماهگي كودك قادر به تقليد صدا ها و حالات چهره ديگران بوده است؟
- آيا كودك در يك سالگي مي توانست صداهايي را توليد كند؟
- رفتارهاي غير طبيعي و تكراري در كودك مشاهده كرده ايد؟
- مي تواند تماس چشمي به درستي برقرار كند؟
- توانايي برقراري تعامل و انتقال تجربيات به ديگران را دارد؟
- عكس العملي در مقابل چيزهايي كه توجه او را جلب مي كند، نشان مي دهد؟
- تن صداي يكنواختي دارد؟
- قادر است كه واكنش هاي ديگران را درك كند؟
- حساسيت به نور، صدا يا دما در رفتار كودك ديده شده است؟
- اختلالاتي در خواب و يا گوارش او وجود دارد؟
- تمايل به آزار يا خشم در رفتار كودك ديده مي شود؟
در غربالگري كودك پاسخ درست به اين سوالات تاثير بسياري براي تشخيص دارد. چنانچه بعد از بررسي، مشكلي مشاهده نشد اين غربالگري پايان مي يابد. ولي در صورت مشاهده اختلالات توسعه اي، پزشك براي كودك آزمايش هاي بيشتري مي نويسد.
آزمايشات براي تشخيص اوتيسم
در صورتي كه كودك بايد آزمايشات بيشتري بدهد، همكاري متخصصاني ديگر مانند اطفال، پاتولوژيست گفتار و زبان و كار درمانگر ضرورت دارد. همچنين در مواردي به همكاري متخصص اطفال توسعه اي و متخصص اعصاب نياز است. اين بررسي ها براي مشخص شدن مواردي مانند ميزان سطح شناختي كودك، گفتار و مهارت هايي مانند خوردن غذا، حمام رفتن و... صورت مي گيرد.
تشخيص درست و نهايي اختلال كودك بايد بر اساس استانداردهاي راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني منتشر شده به وسيله انجمن روان پزشكي آمريكا صورت گيرد. زماني گفته مي شود يك كودك به اوتيسم مبتلا است كه در زمينه هاي زير ضعف هايي داشته باشد:
اول: چالش در زمينه برقراري ارتباط و مهارت هاي اجتماعي
كودك داراي اختلال اوتيسم با مشكلاتي در زمينه برقراري و ايجاد ارتباط با ديگران، فهم و آگاهي علائم اجتماعي، برقراري تماس چشمي و حتي صحبت كردن مواجه است. حرف زدن كودكان مبتلا به اين اختلال ديرتر از بچه هاي سالم اتفاق مي افتد. ضعف در مهارت هاي ماهيچه اي براي كارهايي مانند ورزش، نقاشي و نوشتن نيز ديده مي شود.
دوم: الگوهاي رفتاري محدود و تكراري
در رفتار كودك مبتلا به اوتيسم، حركات نوساني بدن يا تكرار لفظ هاي خاص وجود دارد، چنانچه تغييري در اين روال رخ دهد كودك احساس ناراحتي مي كند. اين كودكان معمولاً به يك موضوع خاص علاقه زيادي نشان مي دهند، همچنين با مشكلاتي در زمينه حسي مواجه هستند.
درمان اختلال اوتيسم
تا به امروز روش درماني قطعي براي رفع اختلال اوتيسم پيدا نشده است. توانبخشي يكي از روش هاي درماني بسيار كارآمد به شمار مي رود.
براي ارائه سرويس درماني به يك كودك مبتلا به اوتيسم بايد به موارد زير حتما توجه نمود:
- معاينه كودك بايد حتماً توسط فوق تخصص روانپزشكي اطفال و متخصص مغز و اعصاب صورت گيرد.
- خدمات گفتار درماني و كار درماني بايد روزانه براي كودك فراهم گردد.
- آموزش روش هاي درست تقويت و مهارت هاي ارتباطي كودك براي والدين و مربي كودك ضروري است. اين اطلاعات را مي توان با مطالعه كتاب، مقاله و با شركت در جلسات مشاوره اي آموخت.
- كارشناسان كار درماني بايد وضعيت جسمي-حركتي كودك را بررسي كنند و جلسات كار درماني ذهني حتماً بايد به شكل منظم انجام گيرد.
- يكي از راه هاي برقراري ارتباط با كودك اوتيسم، موسيقي درماني است. براي تربيت درست كودك مبتلا به اوتيسم مي توان از نقاشي و خواندن قصه مناسب سن او مناسب كرد.
به دليل تفاوت در بروز اختلال اوتيسم در افراد مختلف، روش هاي درماني نيز يكي نيستند. به طور كلي بسته به نيازهاي شخص، روش هاي درماني در گروه هاي زير تقسيم بندي مي شوند:
- درمان هاي رفتاري و ارتباطي
- درمان هاي رژيمي و پزشكي
- درمان هاي مكمل (مانند هنر يا موسيقي)
تحليل رفتار كاربردي
جهت يادگيري رفتارهاي مثبت و كاهش رفتارهاي منفي كودك دچار اختلال، تحليل رفتار كاربردي يكي از بهترين روش هاي كنترلي كودك است.
نتيجه اين روش بهبودي در مهارت هاي بسياري بوده و از اين روش، در موقعيت هاي مختلف استفاده مي شود، مانند:
- آموزش هاي آزمايش مجزا: از اين نوع براي درس هاي ساده و حمايت هاي مثبت به كار مي رود.
- آموزش پاسخ محور: باعث افزايش انگيزه جهت يادگيري و ارتباط با ديگران مي شود.
- مداخله رفتاري فشرده اوليه: اين روش براي كورك زير ۵ سال كارايي بالايي دارد.
- مداخله رفتاري- شفاهي: تمركز آن بر روي مهارت هاي گفتاري شخص است.
رويكرد مبتني بر روابط و تفاوت هاي فردي و توسعه اي
فلور تايم نام ديگر اين روش بوده كه در آن پدر به همراه كودك براي بازي وارد شده و به فعاليت هايي كه كودك علاقه دارد مي پردازند. اين روش موجب حمايت از رشد عاطفي و فكري كودك شده و او مهارت هاي ارتباطي و احساسي را سريعتر مي آموزد.
درمان و آموزش كودكان اوتيسمي و كودكان داراي نقض ارتباطي وابسته، در اين روش با استفاده از كارت هاي تصاوير بوده كه مهارت هاي روزانه مانند غذاخوردن، پوشيدن لباس و ... آموزش داده شده و براي يادگيري سريعتر اطلاعات به بخش هاي كوچكتر تفكيك مي گردند.
سيستم ارتباطي تبادل تصاوير
در اين روش، نمادها به جاي كارت هاي تصاوير به كار گرفته مي شوند. كودك مي آموزد كه پرسش هايي را مطرح كند و با اين نمادها مي تواند با ديگران ارتباط بگيرد.
درمان انسجام حسي
اين روش براي كودكاني مناسب است كه با چيزهايي مانند چراغ هاي روشن، صداهاي خاص و يا لمس اذيت مي شوند و اين نوع روش درماني باعث برخورد درست در مواجهه با اين اطلاعات حسي ميگردد.
درمان هاي رژيمي و دارويي
دارو باعث مي شود كه بيمار براي فعاليت هايي مانند درمان هاي رفتاري و گفتاري مقاومت نشان ندهد. عموماً داروهايي كه براي درمان اضطراب، مشكلات، عدم توجه، افسردگي، بيش فعالي و حركات تكانشي موثر هستند، تجويز مي شود.
اگر چه درمان اوتيسم امكان پذير نيست و اين داروها باعث مي شوند كه علائم ناتواني فرد براي آموختن مهارت هاي يادگيري و رشد كاهش مي يابد.
مطالعات مختلف كمبود ويتامين ها و مواد معدني را در كودكان مبتلا به اوتيسم اثبات كرده اند. اگر چه كمبود اين ويتامين ها عامل ايجاد اين بيماري محسوب نمي شود ولي تجويز آنها روند درماني را سرعت مي بخشد. ويتامين هاي گروه B و منيزيم از جمله اين مواد معدني هستند كه مصرف آنها توصيه مي گردد. حذف مواد خوراكي آلرژي زا نيز مشكلات رفتاري ناشي از آنها را رفع مي كند.
داروهاي درمان اوتيسم
تاكنون درماني براي رفع اختلال طيف اوتيسم كشف نشده است. معمولا داروهايي كه براي رفع مشكلاتي مانند افسردگي، تشنج، بي خوابي و اختلالات تمركز موثرند، براي اين نوع اختلال نيز تجويز مي شوند.
در تحقيقات صورت گرفته مشاهده شده است كه بهترين درمان زماني حاصل مي شود كه شخص همزمان از درمان هاي دارويي در كنار درمان هاي رفتاري استفاده كند.
براي كودك مبتلا به اوتيسم فقط ريسپريدون توسط سازمان غذا و داروي آمريكا تاييد شده است. اين دارو مناسب كودك ۱۶-۵ سال بوده و كمك به رفع مشكلات تحريك پذيري آنها مي كند. داروهاي ديگر نيز براي اين اختلال استفاده مي شوند، همچون مهاركننده هاي انتخابي باز جذب سروتونين، داروهاي ضد استرس و يا داروهاي محرك زا، اما اين داروها به تاييد سازمان غذا و دارو نرسيده اند.
درمان هاي مكمل
اين نوع روش هاي درماني باعث بهبودي مهارت يادگيري و مهارت هاي ارتباطي شخص مبتلا به اوتيسم مي شود. از اين درمان هاي مكمل به موسيقي درماني، حيوان درماني مانند اسب سواري مي توان اشاره كرد.
تغذيه
براي افراد مبتلا به اوتيسم، رژيم غذايي خاصي وجود ندارد اما اين شخص بايد غذاي مناسب دريافت كند. برخي از كودكان مبتلا به اوتيسم هر غذايي را ميل نمي كنند و گاه والدين كودك به منظور افزايش سرعت بهبودي، مواد غذايي مانند گلوتن را از رژيم غذايي او بر مي دارند.
تاكنون هيچ پژوهشي ارتباط بين حذف گلوتن يا كازئن از رژيم غذايي كودك و درمان اختلال اوتيسم اثبات نكرده است. به دليل ظرافت بيشتر استخوان كودك اوتيسمي، والدين نبايد بدون مشورت با پزشك، لبنيات و مواد غذايي سازنده استخوان را از غذاي كودك حذف كنند.
يكي از چالش هاي غذايي والدين داراي كودك اوتيسمي، وجود موادي بنام آلرژن ها بوده و گاهي مشاهده مي شود.
از ديگر عادات آنها، ناخنك زدن به غذا است و يا به برخي از غذاها اصلاً تمايلي ندارند. مشكل در زمينه بلع و هضم غذا نيز در اين كودكان وجود دارد.
رژيم هاي غذايي
شواهد خاصي تاثير رژيم هاي غذايي را بر بهبود روند درماني كودك اوتيسمي تاييد نكرده است. اين اختلال در گروه بيماري هاي پيچيده اي مغزي به شمار رفته و چنان چه بدون مشورت با پزشك متخصص، والدين غذاهاي خاصي را از رژيم غذايي كودك اوتيسمي حذف كنند، ممكن است آسيب هاي جبران ناپذيري را براي او ايجاد كنند.
معمولا كودكان داراي اين اختلال، استخوان هاي نازكتري نسبت به ساير همسن و سالان دارند و مصرف لبنيات جهت استحكام بيشتر استخوان هاي آن ها ضروري است.
رژيم غذايي مناسب بايد علاوه بر رفع نيازهاي تغذيه كودك، باعث گردد علائم بيماري در او كاهش يابد. پزشك و متخصص تغذيه بهترين رژيم غذايي را براي كودك تجويز كرده و باعث بهبود روند درماني مي شوند.
مشكلات گوارشي مانند يبوست، درد شكم، حالت تهوع و استفراغ در گروهي از كودكان اوتيسمي نسبتاً شايع بوده كه رژيم غذايي مناسب مي تواند باعث رفع اين علائم شود.
با رشد كودك نيازهاي تغذيه او نيز تغيير كرده و بايد نسبت به اين نيازها، متخصص تغذيه رژيم غذايي جديدي طراحي نمايد.
اهميت مكمل ها
در تحقيقات بسياري گزارش شده است كه مصرف مكمل ها سبب بهبود تغذيه و كاهش علائم اوتيسم مي شوند مانند:
اسيدهاي چرب
تقويت مغز و سيستم ايمني بدن از جمله تاثيرات مثبت مصرف اسيدهاي چرب به شمار مي روند. از اين اسيدهاي چرب به امگا ۳ و امگا ۶ مي توان اشاره كرد كه در بدن ساخته نشده و براي تامين آنها بايد از غذاي مناسب و يا مكمل ها استفاده كرد.
غذاهاي دريايي از منابع امگا ۳ محسوب شده و با مصرف گوشت، تخم مرغ، لبنيات و روغن هاي گياهي مي توان امگا 6 مورد نياز بدن را جذب كرد.
پرو بيوتيك
باكتري هاي مفيد به بدن براي انجام عمل هضم كمك مي كنند. اين باكتري ها معمولاً در دستگاه گوارش شخص وجود دارند و همچنين مي توان با مصرف مكمل هاي پروبيوتيكي نياز به اين باكتري ها را تامين كرد.
اين باكتري ها سبب كنترل تورم و التهاب نيز مي شوند كه هر دو اينها از علائم اختلال اوتيسم به شمار مي روند.
ويتامين ها و مواد معدني
در بين كودكان اوتيسمي كمبود ويتامين ها و مواد معدني معمولاً شيوع زيادي دارد كه به علت عادات غذايي نامناسبي است كه در آنها وجود دارد.
براي تامين نياز كودك به اين مواد مغذي و برقراري تعادل در سيستم بدن او، مي توان مكمل هاي حاوي اين ويتامين ها و مواد معدني را به او داد.
اكنون اهميت رژيم غذايي سالم و درست بر كسي پوشيده نيست و پزشك متخصص مي تواند باعث برقراري تعادل بين روش هاي درماني روان شناختي و رژيم غذايي كودك شود. يك تغذيه مناسب سبب مي شود كه علائم اوتيسم در كودك كم شده و ديگر درمان ها بهتر اثر نمايند.
پيشگيري از اختلال اوتيسم
محققان تاكنون علت دقيق بيماري اوتيسم را پيدا نكرده اند ولي به تاثير زياد ژن هاي شخص در ابتلا به اين اختلال اتفاق نظر دارند. اگر چه گروهي از پزشكان معتقدند چنان چه مادر بارداري در تماس با مواد شيميايي خاصي قرار گيرد، نوزاد با اختلالاتي متولد مي شود ولي تاكنون راهي براي تشخيص اوتيسم در نوزاد متولد شده اعلام نشده است.
براي كاهش خطر ابتلا نوزاد به اختلال اوتيسم روش هاي زير توصيه مي شود:
زندگي سالم
مادر باردار حتما بايد چكاب هاي ماهانه را جدي گرفته و از رژيم غذايي مناسب همراه با ويتامين هاي مختلف استفاده نمايد. همچنين توصيه مي گردد كه مادر باردار نسبت به ورزش و مراقبت هاي قبل از زايمان بي اهميت نباشد.
عدم استفاده از دارو در زمان بارداري
جهت استفاده از هرگونه دارو حتما بايد با پزشك صحبت كرد. از مصرف هرگونه داروي ضد تشنج بدون مشورت با پزشك جداً بايد خودداري شود.
عدم استفاده از مشروبات الكلي
در دوران بارداري، مادر نبايد هيچ زماني از مشروبات الكلي مصرف كند.
درمان مشكلات سلامتي موجود
چنان چه شخصي به بيماري سلياك يا بيماري فنيل كتونوري ابتلا است، جهت كنترل اين اختلالات حتما بايد به توصيه پزشك متخصص اهميت دهد.
انجام واكسيناسيون
دريافت واكسن سرخچه ( سرخك آلماني ) قبل بارداري ضروري است. انجام اين عمل سبب مي شود كه فرد به اوتيسم مرتبط با سرخچه مبتلا نگردد.
آيا افراد بالغ نيز به اختلال اوتيسم مبتلا مي شوند؟
تشخيص اختلال اوتيسم، معمولاً در سنين پايين اتفاق مي افتد. والدين بايد به علائمي مانند نداشتن تماس چشمي، حركات تكراري و اختلالات حسي كودك توجه نمايند. همچنين متخصص اطفال تمام كودكان را از نظر علائم مربوط به اين اختلال ارزيابي مي كنند.
در موارد بسياري، تشخيص ابتلا به طيف بيماري اوتيسم قبل از سن دو سالگي رخ مي دهد. گاهي ديده شده كه براي تعدادي از كوكان تشخيص درست رخ نداده و آنها برچسب ناتواني ذهني دريافت كردند. در اكثر مواقع تشخيص اختلال اوتيسم از بيماري هايي مانند كمبود توجه، وسواس و يا اختلالات رواني كه درمان آن ها نيز به سختي صورت مي گيرد، جلوگيري مي كند.
زماني كه براي يك كودك در خانواده اختلال اوتيسم تشخيص قطعي داده شد، والدين و ساير اعضا به دنبال نشانه هايي از ابتلا به اين بيماري در خود هستند. عده اي نيز زماني متوجه ابتلا خود مي شوند كه براي بيماري ديگري تحت مراقبت پزشكي قرار مي گيرند.
گاهي بعضي از افراد به علائم و نشانه هاي خود دقت مي كنند تا متوجه شوند به اين اختلال دچار شده اند يا خير. توجه به اين نكته ضروري است كه جهت تشخيص اوتيسم در افراد بالغ روش مشخصي كشف نشده است و پيداكردن متخصص اوتيسم بزرگسالان به سختي انجام مي گيرد.
جهت تشخيص اوتيسم بزرگسالان آزمون هاي خود ارزيابي طراحي شده است كه به تاييد بسياري از كارشناسان نرسيده اند. اگرچه اين روش ها به تشخيص دقيق، كمك چنداني نمي كنند ولي براي صحبت و مشورت با پزشك، كمك كننده هستند.
از جمله دلايلي كه باعث مي شود، تشخيص اوتيسم بزرگسالان به سختي صورت گيرد، مي توان به توانايي مديريت و پنهان كردن علائم توسط فرد بزرگسال و هم چنين سخت پيدا كردن اطلاعات راجع به كودكي شخص و ميزان توسعه او اشاره كرد.
در زمان تشخيص اوتيسم كودكان، جهت ارزيابي درست، والدين اطلاعات خوبي را در اختيار پزشك قرار مي دهند ولي براي فرد بزرگسال چنين وضعيتي امكان پذير نيست. تشخيص اوتيسم در افراد بالغ به سختي صورت مي گيرد و مهمترين مسئله اين است كه شخص با توجه به اين علائم، مهارت هايي جهت كنترل ضعف هاي خود كسب كند.
ميزان شيوع اختلال اوتيسم
در سال ۲۰۱۸، مركز كنترل و پيش گيري آمريكا گزارشي از ميزان شيوع اوتيسم در ميان كودكان آمريكا منتشر كرد. طبق اين گزارش مشاهده شد كه از ۵۹ تولد، يك نفر به اين اختلال مبتلا است و روز به روز اين آمار افزايش مي يابد.
فراواني اين اختلال در كل دنيا را سازمان جهاني بهداشت از هر ۱۶۰ تولد، يك نفر اعلام كرد. طبق آمار منتشر شده، ميزان مبتلايان به اوتيسم در ايران از هر ۱۵۰ نوزاد متولد شده، يك نفر است.
رشد اجتماعي
وجه تمايز اوتيسم و اختلالات طيف در خودماندگي با ساير اختلالات رشدي، مشكل در رشد اجتماعي است. افراد مبتلا به اوتيسم داراي مشكلات اجتماعي هستند و قادر به درك احساسات ديگران نيستند. در سن پايين اختلال در رشد اجتماعي به خوبي قابل تشخيص بوده و اين نوزادان به محركات توجه چنداني ندارند و نسبت به ساير همسن و سالان كمتر لبخند زده و حتي نسبت به اسم خود واكنش نشان نمي دهند.
نوزاد نوپا مبتلا به اوتيسم از نظر اجتماعي با سايرين تفاوت زيادي دارد، به طور مثال تمايل چنداني به تماس چشمي نشان نمي دهد و جهت برقراري ارتباط با سايرين، سعي مي كند كه دست بدهد.
در سنين ۳ تا 5، كودك مبتلا به اوتيسم درك اجتماعي كمي داشته و تمايلي به ارتباط با ديگران نشان نمي دهد حتي نسبت به احساسات ديگران قادر به بروز عكس العمل نيست.
از ديگر مشخصه آنها مي توان به عدم برقراري ارتباط كلامي و نوبت گيري اشاره كرد اما دلبستگي خاصي نسبت به مراقبان اوليه بروز مي دهند.
وابستگي امنيتي كمي در رفتار اين كودكان ديده شده كه بسته به ميزان رشد ذهني كودك سطح آن كم يا افزايش مي يا
گفتار درماني كودكان + تكنيك ها و بازي هاي گفتار درماني