فرزندان برتر

علائم اوتيسم ممكن است در كودكان زير يك سال نيز ديده شود. در حال حاضر پزشكان مهارت بيشتري در تشخيص و شناسايي اين اختلال كسب كرده اند. معمولا پدر و مادران اولين كساني هستند كه متوجه تفاوت رفتاري فرزندان خود با ساير بچه ها مي شوند. اگر چه حتما بايد تشخيص نهايي توسط پزشك متخصص صورت گيرد.

براي آشنايي بيشتر خانواده ها با برخي از علائم و نشانه هاي اختلال اوتيسم در كودكان دو ساله و بالاتر، موسسه فرزندان برتر اين مطلب را تهيه كرده است كه مطالعه آن به خانواده ها جهت شناسايي بهتر اين اختلال پيشنهاد مي شود.

اوتيسم از جمله اختلالات مغزي است كه موجب كاهش توانايي فرد جهت ايجاد ارتباط مي شود. اين اختلال طيف وسيعي داشته و در كودكان شيوع نسبتا بالايي دارد.

تعدادي از اين كودكان قادرند از پس اين اختلال برآيند، برخي فقط در انجام حركات با مشكل مواجه هستند و گروه ديگري از آن ها در اختلال در تكلم دارند.

شيوع اختلال اوتيسم

در سال 1975 آماري را سازمان جهاني بهداشت منتشر كرد طبق آن مشخص شد كه از هر 5 هزار نفر، يك كودك مبتلا به اختلال اوتيسم است. اما اين آمار در سال 2004 به يك كودك در 166 نفر افزايش يافت و در سال 2014 به يك نفر از هر 42 كودك رسيد.

اختلال اوتيسم در گذشته به 5 گروه دسته بندي مي شد اما در حال حاضر گفته مي شود كه اين اختلال جز اختلالات رفتاري بوده و طيف مختلفي دارد.

در بسياري از افراد اوتيسمي، تعداد زيادي از علائم آن بروز كرده و گفته مي شود كه اين افراد به طيف شديد اين اختلال مبتلا هستند. اما برخي ديگر از مبتلايان، فقط در زمينه برقراري ارتباط با مشكل مواجه هستند و نمي توانند احساسات ديگران را درك كرده و دوست صميمي پيدا كنند، و جز طيف خفيف اوتيسم قرار مي گيرند.

نشانه هاي ابتلا به اين اختلال، معمولا در سن 9 ماهگي واضح است اما زماني كه كودك به سن 2-3 سالگي برسد، اين علائم كاملا مشخص هستند. نشانه هاي اين اختلال در سه حوزه برقراري ارتباط، تكلم، علائق و بروز رفتارهاي تكراري مشاهده مي شود.

علائم هشدار دهنده اختلال اوتيسم در سال دوم زندگي كودكان

در سال دوم زندگي كودكان نشانه هاي ظاهري ابتلا به اختلال اوتيسم بيشتر مشخص است. كودكان نرمال در دو سالگي قادرند جملاتي را بر زبان آورده و حتي براي رفع نيازهاي خود، از دست براي اشاره كردن كمك بگيرند اما كودكان اوتيسمي چنين توانايي ندارند. در ادامه به نشانه هاي اوتيسم كودكان در سن دو سالگي اشاره شده است و حتما بايد والدين در صورت مشاهده اين علائم كودك را جهت بررسي دقيق تر نزد پزشك متخصص ببرند.

• كودك مبتلا به اوتيسم در 16 ماهگي قادر نيست هيچ واژه اي براي حرف زدن به كار ببرد.
• اين كودك در 18 ماهگي، براي انجام بازي حتي تظاهر نمي كند.
• در سن 2 سالگي، نمي تواند جملات دو كلمه اي را به كار ببرد.
• از مهارت هاي گفتاري كمي برخوردار است.
• علاقه خاصي به اتفاقات پيرامون نشان نمي دهد.

علل ايجاد اختلال اوتيسم

در ايجاد اختلال اوتيسم، عوامل مختلفي سهم دارند اما توارث نقش پر رنگ تري در بروز آن ايفا مي كند. جهش هاي ژنتيكي و توارث ژن ها از جمله علل ايجاد اين اختلال هستند.

امروزه هر چند علم پزشكي پيشرفت زياده داشته ولي تا كنون اطلاعات دقيق و كاملي از نحوه بروز اين اختلال به دست نيامده است. مطالعات زيادي در اين خصوص صورت گرفته و بيان شده كه عوامل مختلفي همچون كمبود هاي تغذيه اي در دوران بارداري، سن بالاي پدر و مادر در زمان بچه دار شدن و بيماري هاي دوران نوزادي در بروز اين اختلال موثر هستند.

علائم واضح اختلال اوتيسم در كودكان دو سال دو سال و بزرگتر

همان طور كه در مقاله موجود در سايت " علائم اوتيسم در نوزادان" اشاره شد، اختلال اوتيسم در كودكان كمتر از يك سال با نشانه هايي هشدار دهنده اي همراه است. كودكان اوتيسمي در سنين بالاتر نيز داراي علائم هشدار دهنده خاصي هستند كه به تشخيص دقيق تر اين اختلال كمك مي كند.

والدين بايد به اين نكته توجه داشته باشند كه بسياري از رفتارهاي كودكان اوتيسمي در كودكان نرمال نيز وجود دارد. بنابراين جهت تشخيص قطعي نياز است كه رفتار كودك توسط پزشك متخصص مورد ارزيابي قرار گيرد.

كودكان مبتلا به اوتيسم در سنين دو سالگي ممكن است علائم زير را داشته باشند:

تاخير زباني

برخي از كودكان اوتيسمي قادر نيستند براي رفع نيازهاي خود حرف بزنند. عده اي از اين كودكان هرگز صحبت نمي كنند و گروه ديگري از آنان، اگر چه مهارت هاي زباني را به خوبي مي آموزند ولي قادر نيستند در يك گفت و گو شركت كنند.

داشتن الگوهاي گفتاري غير عادي

اين گروه از كودكان ممكن است به شكل تامل كنان و با صداي تيز و يكنواخت با ديگران حرف بزنند. همچنين كودكان اوتيسمي معمولا از تك واژه به جاي جملات استفاده مي كنند و يا جمله اي را بارها تكرار مي كنند. اغلب ديده شده در زماني كه شخصي از اين كودكان سوالي مي پرسد، همان سوال را تكرار مي كنند.

عدم درك حرف هاي ديگران

كودكان اوتيسمي به نظر مي آيد كه حرف هاي ديگران را درك نمي كنند و حتي آن ها نسبت به شنيدن اسم خود هيچ عكس العملي بروز نمي دهند.

همچنين اين كودكان در موارد بسياري، به شكل ناگهاني در موقعيت هاي مختلف شروع به گريه، خنده يا جيغ زدن مي كنند.

تمركز خاص بر يك شي

از ديگر علائم كودكان اوتيسمي در سن دو سالگي مي توان تمركز و دقت آن ها را نام برد. آن ها معمولا تمركز خاصي بر اشيا و يا بخشي از آن ها نشان مي دهند.

تقليد كردن از ديگران

اين كودكان به طور معمول رفتار و كارهاي والدين را تقليد نمي كنند و علاقه اي به شركت در بازي هاي ساختگي و وانمودي ندارند.

علاقه به بازي كردن

كودكان اوتيسمي دوست دارند به تنهايي بازي كنند و كمتر ديده شده آن ها با هم سن و سالان خود رابطه دوستي برقرار كنند و يا اسباب بازي هاي خود را به اشتراك بگذارند.

نداشتن انعطاف در برابر تغييرات

كودكان اوتيسمي اغلب وابستگي شديدي به برنامه هاي روتين و يكنواخت دارند و تغييرات را به سختي مي پذيرند. به طور مثال چنان چه مسير هميشگي كه از خانه به مهد كودك مي روند، دچار تغيير شود به شدت عصبي شده و رفتارهاي تهاجمي نشان مي دهند. همچنين آن ها نظم و دقت بسياري نسبت به وعده هاي غذايي كه مي خورند، نيز دارند.

بازي با اسباب بازي به شكل غير معمول

كودكان مبتلا به اختلال اوتيسم معمولا زمان زيادي را براي چيدن اشيا در يك خط و منظم كردن آن ها اختصاص مي دهند. انجام كارهايي همچون باز و بسته كردن مكرر يك در، فشار آوردن مداوم يك كليد يا دكمه روي وسايل، چرخش چرخ يك ماشين اسباب بازي به آن ها لذت بسياري مي دهد.

حساسيت و تحريك پذيري بالا

اغلب اين كودكان در برابر لمس شدن بدن خود توسط ديگران مقاومت مي كنند و شنيدن سر و صداي زياد موجب آشفتگي آن ها مي شود.

از ديگر رفتارهاي خاص آن ها مي توان به حساسيت بالا در برابر استشمام بو ها، پرهيز از خوردن غذاها و پوشيدن لباس هاي با جنس خاص اشاره كرد.

بروز واكنش هاي غير معمول در مقابل درد

در رفتار كودكان اوتيسمي نسبت به درد، واكنش هاي بيش از حد معمول و يا كمتر از حد طبيعي ديده مي شود. به عنوان مثال ممكن است اين كودكان با شنيدن صداهاي بلند، با دست گوش هاي خود را بگيرند ولي در زماني كه در حال كندن پوست بدن خود هستند اصلا متوجه اين اتفاق نگردند.

بروز واكنش هاي مختلف در مقابل احساس ترس

اين كودكان گاهي بدون علت خاصي مي ترسند ولي در مواردي كه دليلي براي ترس وجود دارد، نمي ترسند. به عنوان مثال در مواردي كه اشيايي همچون بادكنك را از نزديك مي بينند ممكن است به شدت بترسند ولي ديدن ارتفاع هيچ ترسي براي آن ها ايجاد نمي كند.

اختلالات خواب

تعداد زيادي از كودكان اوتيسمي در زمينه خواب با مشكلاتي مواجه هستند همچون مشكل براي به خواب رفتن، بيداري هاي زياد در طول شب و يا بيداري در صبح بسيار زود.

مشكلات رفتاري

اين گروه از كودكان رفتارهاي خاصي نشان مي دهند. در برخي مواقع به شدت بيش فعال بوده و ممكن است رفتارهاي پرخاشگرانه و يا تكانشي نيز بروز دهند.

آسيب زدن به خود

در تعدادي از كودكان اوتيسمي رفتارهاي خود آزارانه نيز ديده مي شود. به طور مثال ممكن است اقدام به خود زني يا گاز گرفتن دست هاي خود كنند.

انجام كارهاي تكراري

اين كودكان كارهاي تكراري همچون بال زدن به شكل بالا و پايين بردن دست ها مانند پرنده ها را مرتبا انجام مي دهند.

ساير علائم و نشانه هاي جسمي اختلال اوتيسم

كودكان اوتيسمي اغلب از مشكلات دستگاه گوارش همچون يبوست و اسهال رنج مي برند. در اين كودكان معمولا ناهماهنگي در عضلات بزرگ كه جهت پياده روي و كوهنوردي نياز است، ديده مي شود. تشنج و صرع نيز در حدود يك سوم از اين كودكان شيوع دارد.

علائم ناشي از مشكلات اجتماعي، زباني و حركتي

• كودكان اوتيسمي هيچ تمايلي به برقراري ارتباط با ديگران ندارند.
• نمي دانند چگونه با ساير دوستان و هم سن و سالان خود دوست شده و به بازي بپردازند.
• قادر به درك احساسات خود نيستند.
• معمولا در كاربرد ضماير با مشكل مواجه هستند و اغلب خود را سوم شخص خطاب مي كنند.
• اغلب حركات صورت آن ها با آن چه كه مي گويند، مطابقت ندارد.
• قادر نيستند از زبان بدن جهت برقراري ارتباط كمك بگيرند.
• زمان زيادي را صرف نگاه كردن به حركات پنكه و يا چرخ هاي اسباب بازي مي كنند.

هوش كودكان اوتيسمي

حدود دو سوم كودكان اوتيسمي از نظر ذهني، كم توان هستند و بقيه آن ها از هوشي معمولي برخوردار هستند. گروهي از كودكان مبتلا به اوتيسم در يادگيري تعدادي از مسائل نبوغ خاصي نشان مي دهند. به طور مثال ممكن است به سيارات و نجوم علاقه بسياري نشان دهند و به سرعت اطلاعات زيادي از آن ها كسب كنند و ساعات طولاني براي ديگران درباره اين موضوعات حرف بزنند. در صورتي كه با واكنش هايي همچون " بس كن" يا " خسته شديم" از سوي اطرافيان نيز مواجه شوند، توجهي نمي كنند.

تعداد زيادي از والدين كودكان اوتيسمي در برابر پذيرش بيماري فرزند خود مقاومت مي كنند اما چنين رفتاري فقط موجب محروم شدن كودك آن ها از زمان طلايي درمان مي شود. در صورتي كه در سن مناسب به كودك آموزش هاي مورد نياز داده شود، احتمال بيشتري دارد كه رفتار كودك طبيعي تر گردد.

قبل از 5 سالگي بهترين سن جهت درمان اختلال اوتيسم است، هر چه اين اختلال در سن كمتري تشخيص داده شود ميزان موفقيت روش هاي درماني افزايش مي يابد.

علائم اوتيسم در كودكان 2 ساله

در حال حضور اختلال اوتيسم بين كودكان شيوع نسبتا بالايي دارد. معمولا كودكان مبتلا به اين اختلال قادر نيستند با ديگران ارتباط برقرار كنند. براي اختلال اوتيسم تا كنون درمان قطعي كشف نشده است.

طبق نتايج مطالعات صورت گرفته مشخص شده كه در كودكان اوتيسمي، نحوه ارتباط سلول هاي عصبي در مغز، با ساير بچه ها تفاوت دارد كه اين تفاوت موجب ضعف و ناتواني آن ها براي انجام كارها و فعاليت هاي روزانه مي گردد.

ابتلا به اختلال اوتيسم، عوارضي همچون عقب ماندگي جسمي و ذهني، اختلالات در زمينه يادگيري، مهارت هاي گفتاري، قدرت بينايي و شنوايي نيز براي فرد به همراه دارد.

طبق نظر كارشناسان، چنان چه اين اختلال در سنين پايين تر تشخيص داده شود، درمان آن نيز سريع تر اتفاق مي افتد و به بهبود زندگي افراد مبتلا نيز كمك فراواني خواهد شد.

نتايح حاصل از مطالعات صورت گرفته نشان مي دهند كه در دوران جنيني نيز ممكن است افراد به اوتيسم و بيماري هاي طيف آن همچون سندرم اسپرگر مبتلا گردند. ارزيابي دقيق رفتارهاي نوزاد قبل از يك سالگي، كمك فراواني به تشخيص دقيق اين اختلال مي كند.

علت اختلال اوتيسم

پژوهشگران تاكنون علت دقيق بروز اين اختلال را كشف نكرده اند اما مشخص شده كه ژن ها در ايجاد آن تاثير بسزايي دارند. مطالعات زيادي در حال انجام است تا نقش عوامل محيطي همچون مواد شيميايي موجود در محيط زيست و يا عفونت هاي قبل از تولد بر بروز اين اختلال اثبات كنند.

چنان چه مادر در دوران بارداري، قرص هاي والپرويك اسيد و يا تاليدومايد مصرف كند، احتمال بيشتري دارد كه نوزاد او به اين اختلال مبتلا گردد.

معمولا علائم اين اختلال، قبل از سن 3 سالگي نيز در رفتار كودك قابل مشاهده است. در برخي از موارد ديده شده كه نوزادان اوتيسمي تا سن 18 تا 24 ماهگي از رشد طبيعي برخوردار هستند و پس از آن، در مهارت هاي رشدي و توانايي هاي آن ها، وقفه ايجاد مي گردد.

والدين همواره از بدو تولد نسبت به سلامتي نوزاد خود ابرزا نگراني مي كنند، به همين دليل چند روش شناسايي اختلال اوتيسم ذكر شده است اما توجه به اين نكته ضروري است كه بايد پدر و مادرها علاوه بر توجه به رشد و عملكرد طبيعي اعضاي بدن، حتما نوزاد را جهت ابتلا به اين اختلال نيز ارزيابي كنند.

اگر شما نيز نسبت به اينكه نوزاد شما داراي اختلال اوتيسم است، احساس نگراني داريد يا مي خواهيد اطمينان حاصل كنيد كه در آينده نيز اين نشانه ها را نخواهند داشت، بهتر است با علائم اوليه آن بيشتر آشنا شويد.

1- نوزادان معمولا همواره شاد و خوشحال به نظر مي رسند و در 3 ماهگي مي توانند، لبخند بزنند و زماني كه به سن 7 ماهگي مي رسند نسبت به صداي شادي، شنيدن اسم خود و يا گرفتن اسباب بازي و ..... عكس العمل نشان داده و ابراز خوشحالي مي كنند.

چنان چه نوزاد داراي چهره اي بي تفاوت است و واكنشي در برابر شنيدن صداي والدين بروز نمي دهد، احتمال دارد به اين اختلال مبتلا باشد.

2- معمولاً در سن يك سالگي قدرت بينايي نوزاد تكميل مي گردد. اگرچه نوزاد از نخستين روزهاي تولد قادر است كه اشيا و افراد را به شكل خاكستري و غير واقعي ببيند و زماني كه به يك سالگي رسيد، مي تواند جهان پيرامون خود را واضح و رنگي مشاهده كند.

همچنين در سه ماهگي، نوزاد نسبت به حركت افراد و اشياء در پيرامون خود عكس العمل بروز داده و با چشمان خود آن ها را تعقيب مي كند. در صورتي كه نوزاد در برابر سر و صدا، تغيير نور، حركت اشيا و افراد واكنش بروز نمي دهد مشاوره با پزشك ضروري است.

3- در 9 ماهگي، نوزاد با كمك كلمات تلاش مي كند كه با والدين و اطرافيان رابطه برقرار كرده و زبان مادري را بياموزد. در صورتي كه نوزاد در اين سن ساكت بوده و هيچ واژه اي را بيان نمي كند و حتي در مواقعي كه والدين با او حرف مي زنند، فقط نگاه مي كند، احتمال دارد به اين اختلال مبتلا شده است.

كودك نرمال معمولاً پس از مدتي مي تواند كلماتي همچون مامان و بابا را ادا كند و به تدريج واژه هاي بيشتري را نيز به كار مي برد اما نوزادي كه به اين اختلال مبتلا است، فقط قادر است كه به طور نامفهوم كلماتي را بيان كند.

طبق آمارهاي منتشر شده، تعداد زيادي از كودكان اوتيسمي با تاخير در گفتار مواجه مي شوند و حدود 15 تا 20 % از اين گروه كودكان، در تمام طول زندگي حرف نمي زنند، اگرچه توانايي درك مفاهيم را دارند اما تمايلي به صحبت كردن ندارند و فقط در برخي از مواقع، كلمه يا كلماتي را بيان مي كنند.

اكثر كودكان 2 ساله مي توانند با تركيب كلمات، جملاتي ساده بسازند ولي كودك اوتيسمي قادر نيست به خوبي جملاتي را بيان كند.

4- نوزادان هفت ماهه تمايل زيادي به بازي با اسباب بازي و ساير هم سن و سالان دارند اما در كودكان اوتيسمي چنين تمايلي ديده نمي شود و آن ها دوست دارند به تنهايي و با روش خاصي به بازي بپردازند.

والدين براي فهميدن نوع عكس العمل نوزاد به محيط اطراف، مي توانند به او يك عروسك داده و سپس بعد از گذشت زماني آن را پس بگيرند و به بررسي واكنش هاي او بپردازند كه آيا به مسير دور شدن نگاه كرده و يا گريه سر مي دهد و .....

از ديگر علائم ابتلا به اين اختلال، مي توان تاخير در راه افتادن نوزاد را نام برد. اگرچه در برخي از بيماري هاي ديگر نيز ممكن است اين نشانه ديده شود ولي چنان چه نوزاد به سن يك سالگي رسيد و حتي قادر نيست به شكل چهار دست و پا نيز حركت كند، حتما بايد توسط پزشك ويزيت گردد.

5- در كودكان مبتلا به اوتيسم معمولا يك سري حركات تكراري همچون چرخش دست، چرخيدن به دور خود و ساير حركات غيرطبيعي ديده مي شود. چنان چه كودك داراي تيك هاي حركتي غيرطبيعي است، ممكن است به اين اختلال مبتلا شده باشد.

6- كودكان اوتيسمي از حساسيت بالايي برخوردار هستند و در صورتي كه شخصي به طور ناگهاني بدن آنها را لمس كند واكنش هاي همچون فرياد كشيدن، ترس شديد و حتي قرار از خود بروز مي دهند.

اين كودكان معمولاً تمايلي به برقراري ارتباط با ديگران نداشته و در دنياي خيالي كه ترسيم كرده اند، زندگي مي كنند. چنان چه والدين مي بينند كودك آنها علاقه اي به بازي با ساير كودكان نداشته و منزوي است. براي ارزيابي دقيق تر، بهتر است او را نزد پزشك متخصص ببرند.

در زمان ناراحتي نيز، آرام شدن آن ها به سختي انجام مي گيرد و ممكن است كه براي مدت طولاني به گريه، گفتن كلمات نامفهوم زير لب، فرياد زدن و بروز رفتارهاي خودآزاري روي آورند.

برخي از مردم ديدگاه درستي درباره كودكان اوتيسمي ندارند و فكر مي كنند كه اين كودكان قادر نيستند هيچ حرفه اي را ياد بگيرند و حتي آنها را هم سطح با افراد مبتلا به عقب ماندگي ذهني تصور مي كنند.

اما نتايج مطالعات اثبات كرده اند كه بسته به ميزان شدت اين اختلال، افراد قادرند زندگي خوبي براي خود فراهم كنند. تعداد زيادي از اين افراد با سپري كردن دوره هاي آموزشي توانسته اند همچون يك فرد سالم و عادي جايگاه مناسبي در جامعه به دست آورند.

جهت برقراري ارتباط با يك كودك اوتيسمي نياز است كه زمان كافي را اختصاص داده و راه ارتباطي درست را پيدا كرد. نشان دادن تصاوير، زبان اشاره، نوشتن كلمات و تايپ آن ها برخي از راه هاي ارتباطي هستند كه كودك اوتيسمي از آن ها استفاده كنند.

8- تعدادي از اين كودكان، توانايي بالايي جهت استفاده از كامپيوتر، انجام بازي هاي كامپيوتري و حتي انجام پروژه هاي برنامه نويسي با اين وسيله دارند.

كودكان اوتيسمي با مطالعه و خواندن كتاب ها، بررسي وسايل الكترونيكي و .... به شدت سرگرم شده و يكي از راه هاي شاد و آرام نگه داشتن آن ها استفاده از اين قبيل كارها است.

9- كودكان اوتيسمي به دليل تحريك پذيري و حساسيت بالايي كه دارند، در واكنش به شنيدن سروصدا، حضور در محيط هاي شلوغ و دين نور پردازي شديد معمولا با احساس ترس مواجه مي شوند.

علائم عمومي اوتيسم در سال اول

نوزادان به طور معمول بسيار اجتماعي هستند و نحوه ارتباط آن ها با جهان پيرامون نيز به تشخيص اين اختلال كمك فراواني مي كند. به طور كلي فرد مبتلا به اوتيسم در دوران نوزادي ممكن است علائمي همچون موارد زير را داشته باشد:

• لبخند نزدن
• عدم توجه به صداي مادر
• عدم بروز واكنش نسبت به شنيدن اسم خود
• برقرار نكردن ارتباط چشمي با ديگران
• پاسخ ندادن به علامت هاي ديگران
• انجام حركات تكراري (به شكل حركات تكاني و يا چرخشي)
• تاخير در يادگيري مهارت هاي زباني
• استفاده از كلمات و جملات تكراري
• مقاومت در برابر تغييرات جزئي

البته والدين بايد كه توجه داشته باشند كه اين علائم ممكن است در كودكان سالم نيز مشاهده گردند و براي تشخيص دقيق اختلال اوتيسم، مراجعه به پزشك متخصص كودكان ضروري است.

ساير علائم و نشانه هاي جسمي

• مشكل در هضم و بلع غذا
• مشكلات گوارشي همچون اسهال و يبوست
• ايجاد مشكل در زمينه خواب
• عدم هماهنگي در عضلات بزرگي كه جهت دويدن و يا بالا رفتن احتياج است.
• ايجاد ناهماهنگي در عضلات كوچكتر
• تشنج در حدود يك سوم افراد مبتلا

اثر اختلال اوتيسم بر مغز

اختلال اوتيسم بر بخشي از مغز تاثير مي گذارد كه مسئول كنترل احساسات، روابط و حركات بدني است. نوزادان اوتيسمي معمولاً به دليل بروز مشكلات در رشد مغزي، داراي دست و يا مغز غير عادي هستند.

معمولا ژن هاي معيوبي كه از طريق خانواده ها منتقل مي شوند، ضعف عملكردي در بعضي از قسمت هاي مغزي را ايجاد مي كنند. پژوهشگران در تلاش اند به وسيله اسكن مغزي، اين اختلال را تشخيص دهند.

غربالگري اوليه اختلال اوتيسم

معمولاً اختلال اوتيسم در تعداد زيادي از كودكان قبل از ورود به محيط هاي آموزشي همچون مدرسه و يا مهدكودك تشخيص داده نمي شود كه متاسفانه موجب مي شود، سن طلايي جهت درمان موفقيت آميز از دست برود.

بنابراين نياز است كه غربالگري در سن 9 ماهگي براي تمام نوزادان انجام گردد. هم چنين بايد در سنين 18 ماهگي و 24 ماهگي نيز پرسش هاي مرتبط با اين اختلال صورت گيرد. به ويژه در كودكاني كه اختلال اوتيسم در خانواده آن ها سابقه دارد و يا رفتارهاي خطرناك مشاهده مي شود. در ادامه مطلب به علائم هشدار دهنده اين اختلال به طور جزئي تر در ماه هاي مختلف پرداخته شده تا ارزيابي بهتري صورت گيرد.

علائم اختلال اوتيسم تا سن 3 ماهگي

همان طور كه اشاره شد، درمان سريع و به موقع باعث تسريع بهبودي اختلال اوتيسم مي شود. از جمله علائمي هشدار دهنده اين اختلال در سن 3 ماهگي نوزاد كه بايد والدين به آن ها دقت كرد مي توان موارد زير را نام برد.

• نوزاد نسبت به شنيدن صداهاي بلند واكنشي نشان نمي دهد.
• او با چشمان خود به پيگيري اشيا در حال حركت، نمي پردازد.
• نسبت به گرفتن اشيا توجهي ندارد.
• با مشاهده واكنش هاي اطرافيان، نمي خندد.
• صداهاي بي ربطي كه نوزادان قبل از باز كردن زبان به كار مي برند همچون غان و غون در اين كودكان مشاهده نمي شود.
• توجهي به چهره هاي جديد ندارد.

علائم اختلال اوتيسم تا سن 7 ماهگي

• نسبت به صداهاي اطراف بي تفاوت است.
• قادر نيست به ديگران محبتي نشان دهد.
• صدا خنده و اصوات ديگري از نوزاد شنيده نمي شود.
• توجهي به گرفتن اشيا ندارد.

• نوزاد براي خود نيز لبخندي نمي زند.
• براي جلب توجه ديگران، هيچ رفتاري بروز نمي دهد.
• نسبت به انجام بازي "داله موشه"، رغبت و علاقه اي ندارد.

علائم اختلال اوتيسم تا سن 12 ماهگي

• نوزاد قادر نيست به شكل چهار دست و پا راه برود.
• نمي تواند تك واژه را نيز در گفتار خود به زبان بياورد.
• حركات بدن همچون تكان سر يا تكان دادن بدن نيز در نوزاد مشاهده نمي شود.
• هيچ اشاره اي به اشيا يا تصاوير ندارد.
• نوزاد قادر نيست كه حتي با كمك پشتيبان سرپا بايستند.

علائم اختلال اوتيسم تا سن 24 ماهگي

• كودك در اين سن قادر نيست راه برود.
• توانايي صحبت كردن بيش از 15 كلمه را ندارد.
• كاربرد وسايل خانه همچون تلفن، چنگال، ليوان و .... را بلد نيست.
• نمي تواند كارها يا حرف هاي ديگران را تقليد كند.
• قادر به هل دادن حتي يك اسباب بازي چرخ دار نيز نيست.
• پيگيري دستورالعمل هاي ساده را نيز انجام نمي دهد.

در موارد بسياري ديده شده كه اين كودكان رفتارهاي خاصي از خود بروز مي دهند همچون گريه و بي قراري در محيط هاي شلوغ، ترس در برابر شنيدن صداي وسايل برقي مانند جاروبرقي، ماشين لباس شويي، زنگ تلفن و ...

حتما بايد والدين اين زنگ خطر را جدي بگيرند و براي بررسي ابتلا به اختلال اوتيسم او را به مركز پزشكي ببرند.

همان طور كه اشاره شد، هر كودك اوتيسمي از ويژگي هاي شخصيتي و رواني منحصر به فردي برخوردار است و كارشناسان و پزشكان فقط مي توانند ميزان شدت اين اختلال را تشخيص دهند.

چنان چه از كودك اوتيسمي حمايت كافي شود و درمان هاي پزشكي و روش هاي درماني در زمان مناسب ضورت گيرد، از بسياري از عوارض كه ممكن است آينده ي كودك را تباه كند، جلوگيري مي شود.

علائم اوتيسم در كودكان نوپا 1 ساله

اختلال اوتيسم باعث مشكلاتي در زمينه تعاملات اجتماعي و برقراري ارتباط مي شود. اين اختلال، طيف وسيعي داشته و در گروهي از افراد مبتلا باعث چالش هاي خفيفي در زندگي شخصي آن ها مي گردد و در برخي ديگر، نشانه هاي اوتيسم به صورت بروز رفتارهاي تكراري و ضعف در كاربرد زبان گفتاري است.

چنان چه اين اختلال در سن پايين تشخيص داده شود، استفاده به موقع از روش هاي درماني پزشكي، كاهش علايم و كنترل آن را به دنبال دارد و همچنين موجب مي شود كه كودكان مبتلا، استعداد ها و مهارت هاي خود را بتوانند تقويت كنند. در اين مقاله به علايم اختلال اوتيسم در كودكان پرداخته شده است.

طيف اختلال اوتيسم

اختلال اوتيسم در گذشته به ۵ دسته گروه بندي مي شد، اما اكنون آن را جز اختلالات رفتاري قرار مي دهند و براي آن طيف بندي انجام مي دهند.

در بعضي افراد تمام علايم اين اختلال بروز مي كند و آن ها در گروه طيف شديد اين اختلال قرار مي گيرند. در مقابل تعدادي از مبتلايان فقط در زمينه برقراري ارتباط با مشكل مواجه هستند و در گروه مبتلايان به طيف خفيف اين اختلال گروه بندي مي شوند .

اوتيسم اوليه و اوتيسم ثانويه

اختلال اوتيسم را به دو دسته اوتيسم اوليه و اوتيسم ثانويه نيز تقسيم مي كنند. تا كنون علت اوتيسم اوليه مشخص نشده و گفته مي شود ژنتيك نقش زيادي در بروز آن دارد. مشكلاتي همچون هيپو تيروئيد و صرع باعث اوتيسم ثانويه مي شود.

تحقيقات مختلفي تاثير عواملي محيطي مانند كمبودهاي تغذيه اي در زمان بارداري، سن بالاي والدين در زمان بچه دار شدن، آلودگي هاي محيطي و صنعتي، اختلالات كروموزومي، كم كاري تيروئيد، مسموميت مادر در زمان بارداري با بعضي دارو ها و عفونت بر ابتلا به اين اختلال اثبات كرده اند.

از جمله مشكلات اختلال طيف اوتيسم در كودكان مي توان به موارد زير اشاره كرد:

۱- چالش در تعاملات اجتماعي

يكي از مهمترين نشانه هاي ابتلا به اوتيسم، اختلال در تعاملات اجتماعي است. معمولا نوزادان به شكل طبيعي موجوداتي اجتماعي هستند و همواره دوست دارند كه به چهره افراد خيره شوند.

نوزادان سالم نسبت به شنيدن صداي افراد واكنش نشان مي دهند و زماني كه به سن دو يا سه سالگي مي رسند، قادرند لبخند بزنند اما كودكان اوتيسمي در انجام كار هاي روز مره خود نيز با مشكلاتي مواجه هستند. معمولا علايم اين اختلال در سن ۸ تا ۱۰ ماهگي بروز كند.

از جمله اين علايم مي توان، نشان ندادن عكس العمل نسبت به شنيدن اسم خود، عدم توجه به اطرافيان، عدم تمايل به ارتباط با اطرافيان و تاخير در انجام برخي از رفتارها را نام برد.

همچنين اين كودكان در بازي هاي گروهي شركت نمي كنند و اغلب تمايل دارند، به تنهايي بازي كنند. معمولا كودكان مبتلا به اوتيسم، رفتار والدين را تقليد نمي كنند و رفتار خشونت آميز نسبت به محبت اطرافيان بروز مي دهند.

طبق نتايج مطالعات بيان شده كه اين گروه از كودكان، به والدين خود وابستگي بسياري دارند، اگر چه اين وابستگي در رفتار آن ها به گونه اي بروز مي يابد كه پدر و مادر تصور مي كنند، كودك تمايلي به برقراري ارتباط با آن ها ندارد.

افراد مبتلا به اوتيسم نمي توانند افكار و احساسات ديگران را درك كنند و نشانه هاي اجتماعي، همچون لبخند زدن و تكان دادن دست، مفهوم خاصي براي آن ها ندارد. آن ها حتي قادر نيستند زبان بدن و حالت چهره افراد را درك كنند، به همين دليل برقراري روابط اجتماعي، براي آن ها گنگ و نامفهوم است.

اغلب افراد اوتيسمي قادر نيستند اتفاقات رخ داده را از نگاه ديگران برسي كنند. معمولا كودكان پنج ساله سالم نيز متوجه هستند كه بين افكار، احساسات و اهداف اطرافيان با خود تفاوت هايي وجود دارد اما اغلب افراد مبتلا به اين اختلال از چنين دركي بي بهره هستند. بنابرين قادر به پيش بيني واكنش ديگران نيستند.

از ديگر علايم رايج اين اختلال مي توان به ضعف در كنترل احساسات اشاره كرد. از اين نوع قبيل رفتارها مي توان گريه كردن، فرياد زدن، خشم و انجام رفتار هاي تهاجمي مخصوصا در مكان هاي نا آشنا و آزاد دهنده را نام برد.

حتي در مواردي نيز ديده شده كودك به دليل قرار گيري در چنين موقعيت هايي رفتار هايي خود آزارانه همچون كوبيدن سر، كندن مو يا گاز گرفتن را از خود بروز مي دهد.

۲- مشكل در برقراري ارتباط

مشكل در بر قراري ارتباط با اطرافيان يكي ديگر از نشانه هاي اختلال اوتيسم است .اكثر كودكان تا سن ۳ سالگي در آموزش مهارت هاي زبان، مراحل مهم را سپري مي كنند و قادرند صدا هايي را نيز توليد كنند. همچنين در اين سن، يك يا دو واژه را نيز آموخته و نسبت به صدا زدن نام خود واكنش نشان مي دهد. حتي در اين سن، كودكان قادرند در برابر چيزي كه نخواهند عكس العمل بروز داده و با توليد صدا و ادا، اعتراض خود را بيان كنند.

معمولا كودكان مبتلا به اختلال اوتيسم، در صحبت كردن و ياد گيري زبان بدن با تاخير مواجه هستند. در گروهي از كودكان كه ديرتر مبتلا به اين اختلال مي شوند، در نخستين ماه هاي تولد و قبل از دست دادن مهارت هاي ارتباطي، قادرند صدا هاي مختلفي را توليد كرده و جملات بي معني نيز به كار گيرند.

ساير كودكان اوتيسمي معمولا همزمان با آغاز به كار گيري مهارت هاي زباني، با تاخير زيادي مواجه هستند و صحبت كردن آن ها خيلي دير اتفاق مي افتد. چنان چه درمان مناسب در اختيار اين كودكان قرار گيرد، آن ها مي توانند كاربرد زبان گفتاري را آموخته و با ديگران ارتباط برقرار كنند.

تعداد زيادي از افراد اوتيسمي كه نمي توانند از زبان گفتاري استفاده كنند، از روش هاي مختلفي همچون زبان اشاره، تصاوير و وسايل الكترونيك براي برقراري ارتباط كمك مي گيرند.

از جمله مشكلات گفتاري مشاهده شده در كودكان اوتيسمي مي توان به تركيب نا مفهوم كلمات و جملات، تكرار چندين باره جملات و پاسخ سوال اطرافيان با همان سوال اشاره كرد.

كودكاني كه به طيف خفيف اختلال اوتيسم مبتلا شده اند، معمولا با تاخير كمي در يادگيري زبان مواجه هستند و حتي قادرند كه كلمات سخت را نيز بياموزند ولي براي شركت در گفت و گو هاي ادامه دار با مشكل مواجه مي شوند.

در گروهي از اين كودكان، مهارت هاي زباني چشمگير ديده مي شود. آن ها حتي مي توانند همچون دانشمندان حرف بزنند و مثل ساير بچه ها قادر به گفتن حرف هاي كودكانه نيستند.

از ديگر مشكلات مبتلايان به اوتيسم اين است كه نمي توانند زبان بدن، قدرت صدا و برداشت هاي غير كلامي ديگران را درك كنند. اين افراد از علايم رايج بدني در ارتباطات خود استفاده نمي كنند و معمولا تفاوت زيادي بين صحبت آن ها و حالت چهره، حركات و علايم غير كلامي آن ها ديده مي شود.

اغلب لحن كلام و قدرت صداي كودكان اوتيسمي، بيان كننده احساسات آن ها نيست، اين امر موجب مي شود كه ديگران به سختي درخواست ها و احساسات آن ها را درك كنند و نتوانند رابطه درستي با اين افراد برقرار كنند. در نتيجه اين كودكان، دچار سرخوردگي شده و رفتار هاي غير معمول همچون جيغ كشيدن را انجام مي دهند.

امروزه تكنيك هاي مختلفي براي افراد مبتلا به اوتيسم طراحي شده تا به كمك اين روش ها، بتوانند احساسات خود را نشان دهند. در صورتي كه اين گروه افراد بياموزند چگونه خواسته هاي خود را بگويند و احساسات خود را به نمايش بگذارند، رفتار هاي مشكل ساز كمتري ديده خواهد شد.

۳- رفتار هاي تكرار شونده

از ديگر علايم اختلال اوتيسم، رفتار هاي تكرار شونده همچون تكان دادن دست ها، پريدن و چرخش، چيدن وسايل و تكرار كردن مداوم بعضي صداها، كلمات و جملات است. اين قبيل رفتار هاي تكرار شونده معمولا در بازي هاي كودكان اوتيسمي نيز مشخص است. اغلب اين كودكان زمان زيادي را براي منظم كردن اسباب بازي ها اختصاص مي دهند، بدون اينكه با اين وسايل بازي كنند.

افراد بزرگسال و مبتلا به اوتيسم به شكلي مشابه، زمان زيادي را جهت انجام كار هاي منزل و چيدن وسايل به شكل منظم اختصاص مي دهند. چنانچه شخصي اين نظم را تغيير دهد، به شدت احساس ناراحتي مي كنند.

همچنين افراد مبتلا به اوتيسم، تمايل زيادي به انجام كارهاي يكنواخت دارند و تغيير در اين برنامه ها، سبب اضطراب و خشم آن ها مي شود. رفتار هاي تكرار شونده معمولا به صورت وسواس فكري يا شيفتگي نيز نمايان مي شود.

تعدادي از اين افراد در سنين بالاتر، احتمال دارد كه به اعداد، نشانه ها، تاريخ ها و موضوعات علمي تمايل زيادي نشان دهند.

۴- نقص ژنتيكي

تعدادي از كودكان مبتلا به اوتيسم از نوعي نقص ژنتيكي رنج مي برند كه بر رشد مغزي آن ها تاثير دارد. از جمله اين مشكلات مي توان سندرم ايكس شكننده، سندرم آنجلمن، توبروز اسكلروزيس، اختلال كروموزوم شماره ۱۵ و .... نام برد. طبق مطالعات صورت گرفته مشخص شده كه ۱۵ تا ۲۰% مبتلايان به اختلال اوتيسم تحت تاثير اين نقص هاي ژنتيكي هستند.

سابقه خانوادگي يا علايم برخي از اين سندرم ها، مي تواند به پزشك براي تشخيص درست تر كمك كند تا براي زندگي روزمره و بلند مدت كودك، سريع تر برنامه مشخصي انجام گيرد.

۵- اختلالات دستگاه گوارش

از ديگر مشكلات رايج مبتلايان به اختلال اوتيسم، مشكلات دستگاه گوارش است. در حدود ۸۵ % از كودكان اوتيسمي به مشكلاتي همچون يبوست، اسهال مزمن و يا بيماري هاي التهاب روده دچار هستند.

درد حاصل از اختلالات دستگاه گوارش، تغييرات خلق خو همچون تكان دادن دست ها، كوبيدن سر، خشم، رفتار تهاجمي و خود زني نيز در اين كودكان را به دنبال دارد. چنان چه اين كودكان، تحت درمان مناسب قرار گيرند، انجام چنين رفتار هايي كاهش يافته و كيفيت زندگي آن ها نيز بهبود مي يابد.

۶- تشنج

در حدود ۳۹% از افراد مبتلا به اوتيسم، اختلالات تشنجي نيز ديده مي شود. از جمله تشنج هاي رايج در اين كودكان مي توان به تشنج تونيك - كلونيك، تشنج غايب و ديگر تشنج هايي كه فقط توسط نوار مغر مشخص مي شوند، اشاره كرد.

تشنج هاي مرتبط با اين اختلال، در سن كودكي يا بزرگسالي افراد ديده مي شود. چنانچه والدين نسبت به تشنج فرزند خود نگران هستند، بهتر است با پزشك مشورت كنند تا جهت بررسي بيشتر، كودك را به پزشك مغز و اعصاب معرفي نمايد.

۷- اختلال عملكرد خواب

مشكلات زيادي در زمينه خواب رفتن، بيداري مكرر در طول شب و بيداري هاي بسيار زود در بين بيماران اوتيسمي شيوع دارد.

۸- اختلال پردازش حسي

تعداد زيادي از اين افراد مبتلا به اختلال اوتيسم، نسبت محرك هاي حسي، عكس العمل هاي غير معمول بروز مي دهند. اين افراد قادر نيستند محرك هاي حسي همچون صدا، بو، مزه و حركات را پردازش و دسته بندي كنند.

گاهي در برابر محركاتي همچون صداي بوق ماشين نيز عكس العملي نامناسب نشان مي دهند. برخي از افراد مبتلا به اوتيسم در مقابل لمس شدن و شنيدن صداها داراي حساسيت بسيار بالايي هستند كه به آن دفاعي حسي مي گويند. يكي از علايم اين وضعيت اين است كه فرد قادر نيست در محيط هاي با نور معمولي كار هايي همچون لباس پوشيدن را انجام دهد. اين گونه اختلالات معمولا توسط كار درماني يا به كمك روش هاي درماني يك پارچگي حسي بهبود مي يابند .

۹- پيكا يا هرزه خواري

پيكا در واقع به تمايل افراد براي خوردن چيز هاي غير خوراكي گفته مي شود. اگر چه چنين رفتاري در سنين ۱۸ تا ۲۴ ماهگي براي كودكان امري رايج است.

اما تعداد زيادي از افراد مبتلا به اختلال اوتيسم و ساير اختلالات رشدي با افزايش سن نيز چيز هايي همچون خاك، گل، يا گچ را مي خورند. نياز است اين افراد در مدت كوتاه جهت بررسي سلامت، آزمايشاتي را انجام دهند تا پزشك مطمئن شود، باكتري يا سمومي به بدن آن ها وارد نشده است.

10- تفكر انتزاعي

تفكر انتزاع در مبتلايان به اوتيسم ديده نمي شود، اين تفكر زماني كه شخص به سن نو جواني مي رسد، تكميل مي شود. معمولا افراد زماني كه به سن نو جواني مي رسند به راحتي مفهوم ضرب المثل ها و كنايه ها را متوجه مي شوند اما مبتلايان به اين اختلال اين توانايي ندارند و قادر نيستند كه از اين ضرب المثل ها نتيجه بگيرند و موجب مي شود كه در برقراري ارتباط با ديگران با مشكل مواجه شوند.

در هر سن و مرحله از رشد كودكان، نشانه هايي واضح از اختلال اوتيسم قابل مشاهده است. طبق نتايج مطالعات، در دوران جنيني ابتلا به اين اختلال اتفاق مي افتد و در صورت ارزيابي دقيق رفتارهاي نوزاد، اين علايم هشدار دهنده را مي توان ديد. در ادامه به علايم واضح اوتيسم در سنين مختلف اشاره مي شود.

اما بايد والدين توجه كنند كه تشخيص دقيق اين اختلال وظيفه آن ها نبوده و صرفا جهت هشدار بايد اين علايم را در نظر گرفته و در صورت مشاهده، كودك را براي بررسي دقيقتر نزد پزشك ببرند.

اوتيسم در نوزاد ۳ تا ۴ ماهه

كودكان نرمال در اين سن، سعي مي كنند كه به پيرامون خود به دقت توجه كرده و با وسايل اطراف نيز بازي مي كنند. همچنين با ديدن علايق خود از طريق صدا سازي، ذوق خود را نمايان مي سازند. علايم هشدار دهنده اوتيسم در اين سن شامل موارد زير هستند :

• كودك مبتلا، عكس العملي در مقابل شنيدن صداها و اتفاقات اطراف بروز نمي دهد.
• تمايلي به شادي و يا لبخند زدن به اطرافيان ندارد .
• صدا سازي انجام نمي دهد و تمايلي به تقليد صداي پدر و مادر نيز ندارد .

اوتيسم در نوزاد ۷ ماهه

در اين سن معمولا كودكان كنجكاوي زيادي نسبت به دنياي اطراف خود نشان مي دهند و همچنين سعي دارند كه نسبت به احساسات اطرافيان عكس العمل بروز دهند. اغلب قيافه اي شاد و سر زنده دارند.

با رشد آن ها توانايي برقراري ارتباط را نيز ياد گرفته و در زمان شنيدن اسم خود سعي مي كنند كه سر خود را بر گردانند. علايم هشداردهنده طيف اوتيسم براي نوزادان در اين سن عبارتند از :

• هيچ محبتي در رفتارها آن ها مشاهده نمي گردد.
• هيچ گونه تمايلي به مشاركت در انجام بازي هاي گروهي ندارند.
• براي جلب توجه ديگران هيچ كاري انجام نمي دهند.
• به سختي آرام مي شوند و در حركات خود با تاخير مواجه مي شوند.

اوتيسم در كودك يك ساله

زماني كه كودكان به سن يك سالگي مي رسند، رفتار هاي احساساتي بيشتري بروز مي دهند و حضور والدين را نيز بهتر درك مي كنند. هم چنين در اين سن، كودكان درك بيشتري از كلمات و جملات اطرافيان پيدا مي كنند. علايم هشدار دهنده طيف اوتيسم در يك سالگي كودكان عبارتند از :

• كودكان مبتلا، اغلب به تاخير هاي حركتي مواجه مي شوند و قادر نيستند كه بدون كمك اطرافيان سر پا بلند شده و يا چهار دست و پا راه بروند.
• كودكان اوتيسمي در سن يك سالگي قادر نيستند به وسايلي كه مي خواهند، اشاره كنند.
• در صورت آن ها، حالت چهره و حركات مشخص نيست.
• در اين سن حتي نمي توانند واژه هايي مانند «دد» يا « ماما» را بيان كنند.
• هيچ گونه تمايلي جهت انجام بازي با ساير هم سن و سالان خود نشان نمي دهند.

اوتيسم در كودك 2 ساله

زماني كودكان به سن ۲ سالگي مي رسند، سعي مي كنند با ساير هم سن و سالان خود ارتباط بيشتري بر قرار كنند. از ديگر مهارت كودكان سالم در اين سن مي توان به حرف زدن درست، شناخت رنگ ها و شكل ها اشاره كرد. از علايم هشدار دهنده اختلال طيف اوتيسم در سن ۲ سالگي مي توان موارد زير را نام برد :

• كودكان اوتيسمي با ديگران تماس چشمي برقرار نمي كنند.
• قادر نيستند در زمان انجام بازي هاي ساده نيز حركات ديگران را پيش بيني نمايند.
• علاقه اي به بازي با ساير هم سن و سال خود نشان نمي دهند.
• براي برقراري ارتباط حتي نمي توانند جملات ساده نيز به كار ببرند.
• از وضوح گفتاري پاييني برخوردار هستند.
• قادر نيستند نقاشي اشكال ساده مانند دايره را ترسيم كنند.
• از كاربرد وسايل ساده مانند مسواك ، چنگال ..... آگاهي ندارند.
• به سختي از والدين جدا مي شوند و وابستگي زيادي به آن ها دارند.

اوتيسم در كودك 3 ساله

با رشد كودك و رسيدن آن ها به سنين بالاتر علايم طيف اوتيسم نيز واضح تر مي شوند و بهتر مي توان اين اختلال را تشخيص داد. علايم هشدار دهنده اوتيسم در سن ۳ سالگي شامل :

• از برقراري تماس چشمي با اطرافيان پرهيز مي كنند.
• اين كودكان تمايل و يا اعتماد به نفس كافي جهت بازي كردن ندارند.
• قادر نيستند حتي با كمك عبارت هاي كوتاه نيز حرف بزنند.
• توانايي كشيدن اشكال ساده همچون دايره را نيز ندارند.

علايم واضح اختلال طيف اوتيسم در بزرگسالان

با افزايش سن كودك، علايم ديگري از اين اختلال بروز مي كند به طور مثال كودكان مبتلا در سنين ۴-۵ سالگي رفتاري تهاجمي و يا خجالتي بروز مي دهند. همچنين تمايلي به بازي با ديگران ندارند . تعدادي از علايم طيف اوتيسم بزرگسالان شامل موارد زير است :

• تمايلي به برقراري ارتباط با ساير اطرافيان ندارند.
• به حرف هاي ديگران توجهي نمي كنند.
• معمولا به انجام كار هاي يكنواخت علاقه دارند.
• تغييرات ايجاد شده در برنامه هاي روزمره را به سختي مي پذيرند.

هوش كودكان مبتلا به طيف اوتيسم

كودكان مبتلا به اختلال اوتيسم از نظر هوشي متفاوت هستند. حدود دو سوم آن ها از نظر ذهني، توانايي بالايي ندارند و بقيه آنها هوش معمولي دارند.

تعدادي از اين افراد مبتلا، در برخي مسايل، نبوغ خاصي از خود نشان مي دهند . به طور مثال امكان دارد كودك مبتلا به مباحث ستارگان و مسايل نجوم علاقه خاصي داشته باشد و به سرعت اطلاعات زيادي در اين زمينه نيز به دست آورد و ساعت ها درباره آن حرف بزند و به پيام هاي ارتباطي اطرافيان همچون «بس كن» يا « خسته شديم » اهميتي نمي دهد.

درمان اوتيسم

روش درماني كه براي اختلال اوتيسم در كودكان به كار مي رود به نياز هاي فردي بستگي دارد زيرا اين اختلال طيف وسيعي داشته و علايم كه در هر فرد بروز مي يابد با سايرين تفاوت زيادي دارد . به طور كلي درمان ها شامل گروه هاي زير هستند :

• درمان هاي رفتاري و ارتباطي
• درمان هاي رژيمي و پزشكي
• درمان هاي مكمل ( همچون موسيقي و هنر درماني )

معمولا براي درمان اين افراد نياز است تيمي از روانشناسان، مشاوران، متخصصان توان بخشي، متخصصان گفتار درمان و روان پزشكان با يكديگر همكاري داشته باشند. در پايان توصيه مي شود كه والدين به علايم هشدار دهنده اين اختلال توجه داشته باشند و آن را حتما جدي بگيرند. چنان چه درمان در بازي طلايي و سن مناسب انجام نگيرد ممكن است ميزان موفقيت روش هاي درماني كاهش يابد.

علائم اوتيسم در كودكان چه هستند؟

اوتيسم جز اختلالاتي است كه مشكلاتي بسياري را در زمينه تعاملات اجتماعي، مهارت هاي گفتاري و رفتاري افراد ايجاد مي كند. اين اختلال، طيف وسيعي از علائم دارد به همين دليل به آن اختلال طيف اوتيسم (ASD) اطلاق مي شود‌.

بروز شدت طيف در افراد مختلف، متفاوت است. اين اختلال در برخي مبتلايان، فقط محدوديت هاي جزئي در زندگي روزمره ايجاد مي كند اما ممكن است در گروهي ديگر، به حدي اين اختلال شدت داشته باشد كه به مراقبت هاي انساني ويژه نياز باشد.

كودكان اوتيسمي معمولا قادر به برقراري ارتباط با ديگران نيستند و نمي توانند افكار، احساسات ديگران را از حالت چهره و حركات آن ها متوجه شوند‌‌‌.

اين كودكان معمولا حساسيت بالايي در برابر لمس شدن، شنيدن صداها و استشمام بوها دارند. در رفتار آن ها حركات تكراري همچون تكان دادن بدن و قدم زدن مداوم نيز مشهود است.

كودكان اوتيسمي به انجام كارهاي يكنواخت و روتين علاقه خاصي دارند و به سختي مي توانند تغييرات را بپذيرند و حتي در مقابل آن ممكن است رفتار تهاجمي يا آسيب نيز بروز دهند.

تشنج و صرع از ديگر مشكلات افراد مبتلا به اوتيسم است و گاهي تا بزرگسالي نيز همراه فرد باقي مي ماند. از نظر بهره هوشي نيز بسياري از آن ها در زمينه مهارت هاي توسعه يافته غير معمول همچون نقاشي، ساخت قطعات موسيقي، حل مسائل رياضي يا آموزش موضوعات مورد علاقه، توانايي بالايي دارند.

علائم هشدار دهنده اين اختلال معمولا در سنين قبل از ۳ سالگي بروز مي يابد. تعدادي از نوزادان از نخستين روزهاي تولد علائم اين اختلال را نشان مي دهند و گروهي ديگر، اگر چه در ظاهر طبيعي و نرمال به نظر مي رسند ولي زماني كه به سن 36-18 ماهگي مي رسند، علائم اين اختلال در آن ها ظاهر مي شود.

بسياري از والدين از نخستين روزهاي تولد نوزاد خود نسبت به سلامتي او همواره نگران هستند. موسسه فرزندان برتر براي آشنايي بيشتر خانواده ها با نشانه هاي هشدار دهنده اين اختلال، مقاله اي با عنوان " علائم اختلال اوتيسم در نوزادان" تهيه كرده است كه مطالعه آن پيشنهاد مي گردد.

پسران نسبت به دختران بيشتر به اختلال اوتيسم مبتلا مي شوند و عواملي همچون سبك زندگي، ميران درآمد خانواده، قوميت هاي نژادي، اجتماعي و سطح سواد پدر و مادر هيچ تاثيري بر احتمال مبتلا شدن به اين اختلال ندارد. امروزه مشخص شده كه تعداد مبتلايان روز به روز در حال افزايش هستند، اگرچه مشخص نيست كه اين افزايش با پيشرفت تشخيص اين اختلال ارتباطي دارد و يا آمار حقيقي است.

اوتيسم از جمله اختلالاتي است كه به آن اختلالات طيف اوتيسم اطلاق مي شود. ساير اختلالاتي كه جز طيف اوتيسم گروه بندي مي شوند شامل:

اختلال اوتيستيك يا اوتيسم

اين نوع اختلال در واقع همان چيزي است كه اغلب مردم با عنوان اصطلاح اوتيسم، آن را مي شناسد و شامل اختلالاتي در تعاملات اجتماعي، برقراري ارتباط و بازي هاي تخيلي است‌.

سندرم آسپرگر

كودكان مبتلا به اين نوع اختلال، مشكلي در زمينه گفتار نداشته و داراي هوش متوسط و رو به بالايي هستند. اگرچه همانند كودكان اوتيسمي در زمينه اجتماعي و علائق خود، مشكلاتي نيز دارند. در حقيقت اين نوع سندرم جز طيف ملايم اوتيسم گروه بندي مي شود.

معمولا افراد مبتلا به سندرم آسپرگر بسيار باهوش بوده و مي توانند زندگي خود را اداره كنند ولي مشكلاتي در زمينه اجتماعي دارند.

اختلال فراگير رشد يا PDD

به اين اختلال، اوتيسم غير معمول نيز گفته مي شود. مبتلايان به اين اختلال در واقع گروهي از كودكان اوتيسمي هستند كه تعدادي از رفتارهاي اين اختلال را دارند ولي در ساير گروه ها دسته بندي نمي شوند.

اختلال از هم گسيختگي كودكي

كودك مبتلا به اين نوع اختلال معمولا در ۲ سال نخست زندگي، رشدي طبيعي دارند ولي با افزايش سن، كم كم مهارت هاي ارتباطي و اجتماعي خود را از دست مي دهند. اين اختلال به ندرت در كودكان ديده مي شود و بسياري از افراد متخصص در حوزه سلامت روان براي دسته بندي آن به عنوان يك اختلال، دچار ترديد هستند.

سندرم رت

اين نوع سندرم در گذشته جز اختلال طيف اوتيسم مطرح بوده ولي اكنون مشخص شده است كه علت ايجاد آن، عوامل ژنتيكي است. اين نوع اختلال بين دختران شيوع بيشتري داشته و افراد مبتلا معمولا از رشدي طبيعي برخوردارند و با افزايش سن مهارت هاي ارتباطي و اجتماعي خود را از دست مي دهند. معمولا حركات تكراري دست در سنين 4-1 سالگي در مبتلايان مشهود است و آن ها اغلب از مشكلات شناختي نيز رنج مي برند.

تاريخچه اوتيسم

واژه اوتيسم براي نخستين بار در اوايل دهه ۱۹۰۰ براي معرفي طيف وسيعي از اختلالات عصبي- روان شناختي به كار برده شد‌.

واژه يوناني اوتوس (autos) به معني خويش ريشه اصطلاح اوتيسم بوده كه اشاره به وضعيتي دارد كه شخص از ارتباط هاي اجتماعي كنار گذاشته شده است. اولين شخصي كه اين اصطلاح را به كار برد، روان پزشكي سوئيسي به نام يوجين بلولر بود. او اين واژه را براي تشريح علائم مربوط با اختلال اسكيزوفرني به كار برد.

محققان آمريكايي در دهه ۱۹۴۰ از اصطلاح اوتيسم براي توضيح وضعيت كودكاني كه به مشكلات عاطفي يا اجتماعي دچار بودند، استفاده كردند. لئو كانر يك پزشك از دانشگاه جان هاپكينز بود كه براي تشريح رفتار كودكان انزوا طلب، از اين كلمه استفاده كرد. در همان زمان يك دانشمند اهل كشور آلمان، به شناسايي وضعيتي مشابه پرداخت و آن را سندرم آسپرگر نام گذاري كرد‌‌‌.

تا دهه۱۹۶۰ ، تعداد زيادي از محققان دو اختلال اوتيسم و اسكيزوفرني را مرتبط باهم تصور مي كردند اما با گذشت زمان، پزشكان درك بهتري از اين اختلالات به دست آوردند‌‌‌.

از دهه ۱۹۶۰ تا دهه ۱۹۷۰ مطالعات مرتبط با اين اختلال در زمينه بررسي اثر داروهاي درماني همچون LSD، شوك الكتريكي و روش هاي تغيير رفتاري بود.

رفتار درماني و كمك از محيط هاي يادگيري كنترل شده، در دهه ۱۹۸۰ تا دهه ۱۹۹۰ به عنوان اصلي ترين روش درماني طيف اوتيسم معرفي شد. در حال حاضر از روش هاي رفتار درماني و گفتار درماني براي اين اختلال استفاده مي شود.

علت ايجاد اختلال اوتيسم

معمولا اختلال اوتيسم در تعدادي از خانواده ها شيوع بيشتري دارد و اكثر محققان بر نقش ژنتيك در ابتلا افراد به اين اختلال اتفاق نظر دارند. عوامل ديگري همچون سن بالاي والدين در زمان بچه دار شدن، قرار گرفتن مادر باردار در مقابل بعضي مواد شيميايي، مصرف الكل و داروهاي ضد تشنج توسط مادر در زمان بارداري، ديابت و چاقي بيش از حد مادر احتمال ابتلا نوزاد به اين اختلال را افزايش مي دهند.

طبق نظر كارشناسان بين ابتلا به اين اختلال و بيماري هاي فنيل كتونوري درمان نشده و سرخچه نيز ارتباطي وجود دارد.

در گذشته بسياري از مردم و كارشناسان گمان مي كردند كه بين ابتلا به اوتيسم در كودكان و واكسيناسيون آن ها ارتباطي وجود دارد. اما شواهدي دال بر اين قضيه به دست نيامد. نتايج تحقيقات نشان مي دهند كه اين اختلال ناشي از ناهنجاري هايي در بخش هايي از مغز بوده ك مسئول پردازش ورودي هاي حسي و پردازش هاي زبان است.

آيا بين ابتلا به اوتيسم و واكسن ها رابطه اي وجود دارد؟

پژوهش هاي بسياري در اين زمينه انجام شده است ولي تاكنون ارتباطي بين واكسن زدن و مبتلا شدن به اوتيسم تاييد نشده است.

مجادله ارتباط بين ارتباط واكسن سرخك-اوريون-سرخچه و ابتلا به اختلال اوتيسم

در سال ۱۹۹۸ مقاله اي منتشر شد كه باعث شد اين ترديد به وجود آيد كه ممكن است افراد با زدن واكسن سه گانه سرخك-اوريون-سرخچه به اختلال اوتيسم مبتلا شوند. اگر چه تعداد افرادي كه در اين پژوهش شركت كردند به ۱۲ نفر مي رسيدند ولي نتايج آن باعث شد كه توجه همگان جلب شود.

نتايج اين پژوهش موجب شد كه ساير پژوهشگران نيز براي يافتن ارتباط بين دريافت واكسن و ابتلا به اوتيسم، مطالعات زيادي انجام دهند ولي هيچ يك از اين تحقيقات، اين نتيجه را تاييد نكرد.

مجادله ارتباط تيمروزال با ابتلا به اوتيسم

با گذشت يك سال بعد از انتشار مقاله بحث برانگيز، نگراني ديگري بين مردم به وجود آمد كه آيا اين بين تيمروزال (ماده موجود در واكسن ها) و ابتلا به اختلال به طيف اوتيسم رابطه اي وجود دارد يا خير.

در تيمروزال، فلز جيوه به كار رفته است. اگر چه سطح بالايي جيوه به كليه ها و مغز آسيب مي رساند ولي در واكسن ها مقدار اندكي از آن به دليل خاصيت ميكروب كشي و قارچ كشي به كار مي رود.

اگر چه دلايل كافي براي اثبات اينكه مقادير بسيار كم اين ماده، به بدن آسيب مي زند، وجود نداشت ولي از سال به ۲۰۰۱ به بعد، اين ماده در واكسن هاي كودكان به كار نرفت.

جهت بررسي ارتباط بين تيمروزال و ابتلا به اوتيسم محققين آزمايشي طراحي كردند و كودكان را به دو گروه تحت آزمايش با اين ماده و كنترل تقسيم كردند.

همچنين در آمريكا، مركز كنترل و پيش گيري از بيماري ها، ۹ تحقيق مختلف كه به بررسي اين ارتباط پرداختند را ارزيابي كرد و گفته شد كه هيچ كدام از اين تحقيقات، چنين ارتباطي را اثبات نمي كنند.

نوزادان در روزهاي نخست بايد 25 نوبت واكسن دريافت كنند، گروهي از مردم نگران بودند كه دريافت اين تعداد واكسن موجب پيشرفت اختلال اوتيسم مي شود. اما با مقايسه دو گروه (نوزاداني كه مطابق برنامه به آن ها اين واكسن تزريق شد‌ و گروه كنترل كه هيچ واكسني دريافت نكردند) مشاهده شد، هيچ اختلافي در ميزان شيوع اين اختلال وجود ندارد.

سرانجام در سال ۲۰۰۴ يك گزارش ۲۰۰ صفحه اي توسط كميته بازرسي سلامت ايمن سازي در موسسه پزشكي منتشر شد كه طبق آن مشخص شد هيچ ارتباطي دريافت واكسن ها و ابتلا به اختلال اوتيسم وجود ندارد.

انواع اوتيسم

روان پزشكان از گذشته تاكنون يك روش سيستماتيك براي اشاره به اختلال اوتيسم و اختلالات مشابه استفاده مي كنند و به كل اين اختلالات، طيف اوتيسم مي گويند. بسته به شدت اين علائم، اين اختلالات را به سه گروه تقسيم مي كنند.

اصطلاح اختلال فراگير رشد در گذشته مورد استفاده قرار مي گرفت ولي اكنون كاربردي ندارد. چنان چه در گذشته به يك كودك PDD گفته مي شد ولي با معيارهاي جديد تشخيصي بايد جز ASD قرار گيرد.

علائم ابتلا به طيف اوتيسم كدامند؟

از جمله نشانه هاي مشترك در انواع مختلف اوتيسم مي توان ناتواني در برقراري ارتباط و تعامل با اطرافيان را نام برد. گروهي از مبتلايان به اوتيسم نمي توانند با ديگران ارتباط برقرار كنند و تعدادي ديگر فقط در تفسير حالت چهره و حركات بدن اشخاص در هنگام گفت و گو با چالش مواجه هستند. به طور كلي علائم اين اختلال در سه حوزه زير بروز مي كنند:

• تمايل به وسايل يا اطلاعات خاص
• عكس العمل به احساسات
• هماهنگي فيزيكي

اين قبيل علائم به طور معمول در اوايل شروع اين اختلال مشخص هستند. اين اختلال در اغلب موارد قبل از سن سه سالگي قابل تشخيص است.

در افراد به علت طيف وسيع اين اختلال، علائم ظاهري مختلفي دارند و ممكن است در زمينه برقراري ارتباط، رفتار و تعاملات آن ها با سايرين تاثير داشته باشد. در اكثر نوزادان تا قبل رسيدن به يك سالگي علائم اين اختلال واضح است و در بقيه موارد نهايتا تا ۲-۳ سالگي، اختلال اوتيسم تشخيص قطعي داده مي شود.

مهارت هاي اجتماعي

اغلب كودكان مبتلا به اين اختلال، زماني كه مي خواهند با اطرافيان ارتباط برقرار كنند، با چالش مواجه مي شوند و يكي از رايج ترين علائم اين اختلال مشكلات آن ها در مهارت هاي اجتماعي است.

برخي از اين كودكان تمايل دارند با ديگران ارتباط نزديكي برقرار كنند ولي از چگونگي انجام آن آگاهي ندارند. زماني كه كودك در سن 10-8 ماهگي قرار دارد، تعدادي از اين علائم اجتماعي را بروز مي دهد. از اين نشانه ها هشدار دهنده مي توان به موارد زير اشاره كرد:

• كودك يك ساله زماني كه اسم خود را از اطرافيان مي شنود، هيچ عكس العملي بروز نمي دهد‌.
• تمايلي به انجام بازي هاي گروهي و يا اشتراك وسايل بازي نشان نمي دهد.
• تمايل به هم صحبتي با ديگران نداشته و دوست دارد تنها باشد.
• از برقراري تماس چشمي اجتناب مي كند‌‌.
• نسبت به لمس جسمي واكنش هاي خاصي بروز مي دهد.
• تمايلي به دلداري اطرافيان در زمان ناراحتي ندارد.
• درك احساسات ديگران براي او بسيار سخت است.
• زماني كه اطرافيان سعي مي كنند او را در راه رفتن و ايستادن كمك كنند، همكاري نمي كند.

ارتباط هاي كلامي

حدود ۴۰ درصد از كودكان اوتيسمي قادر نيستند حرف بزنند و بين ۳۰-۲۵ درصد از آن ها در سنين پايين، تعدادي از مهارت هاي گفتاري را ياد مي گيرند ولي با گذشت زمان، آن ها را از دست مي دهند. گروه ديگري از اين كودكان حرف زدن را ديرتر از ساير هم سن و سالان شروع مي كنند. اغلب مبتلايان به اين اختلال در زمينه گفتاري با مشكلاتي مواجه هستند همچون:

• اغلب دچار تاخير در گفتار و يادگيري مهارت هاي حرف زدن هستند.
• صداي يكنواخت و لحني زمخت دارند‌.
• تكرار كلمات و عبارات در حرف زدن آن ها ديده مي شود.
• از ضماير به شكل درست استفاده نمي كنند، به عنوان مثال به جاي من، تو را به كار مي برند.
• قادر نيستند از زبان اشاره استفاده كنند.
• نمي توانند كنايه، شوخي و ضرب المثل را در حرف هاي ديگران بفهمند‌.

الگوهاي رفتاري

اين كودكان معمولا رفتاري غير معمول و سلايق خاصي دارند. به عنوان مثال:

• رفتارهاي تكراري همچون تكان دادن دست، پريدن و چرخيدن در حركات آن ها مشاهده مي شود.
• انجام رفتارهاي بيش از حد و حركات مداوم (قدم زدن) در اين كودكان شايع است.
• به فعاليت ها يا وسايل خاص علاقه بسياري دارند.
• دوست دارند كارهاي خود را به شكل روتين و طبق روال مشخص و هميشگي انجام دهند و هر گونه تغيير در اين برنامه ها باعث ناراحتي شديد آن ها مي شود.
• نسبت به لمس، نور و صدا حساسيت بالايي دارند‌‌.
• تمايلي به شركت در بازي هاي وانمودي يا تقليد رفتار اطرافيان ندارند.
• هر غذايي را نمي خورند و در اكثر مواقع از غذاها بهانه مي گيرند.
• در رفتار آن ها، ناهماهنگي و شلختگي مشهود است.
• معمولا رفتار هاي تكانشگري (انجام فعاليت بدون فكر) انجام مي دهند.
• نسبت به خود و يا ديگران رفتار خشونت آميز بروز مي دهند.

كشف نشانه هاي اختلال اوتيسم

در صورتي كه خانواده ها زودتر براي درمان اختلال اوتيسم اقدام كنند، ميزان موفقيت روش هاي درماني افزايش مي يابد. بنابراين نياز است كه علائم هشدار دهنده ابتلا به اين اختلال جدي گرفته شود در صورتي كه مراحل رشدي در كودكان ديده نشد و يا با تاخير رخ داد نياز است كه با پزشك متخصص مشورت گردد. از جمله اين علائم طبيعي در كودكان مي توان به موارد زير اشاره كرد‌:

• لبخند زدن نوزاد در سن ۶ ماهگي
• تقليد كردن حالت صورت و صداهاي اطراف در سن ۹ ماهگي
• انجام حركاتي مانند تكان دادن دست يا حركات اشاره اي در سن ۱۴ ماهگي
• حرف زدن به شكل تك كلمه اي در ۱۶ ماهگي و به كار بردن جملات ۲ كلمه اي يا بيشتر در سن ۲ سالگي
• انجام دادن بازي هاي تقليدي در سن ۱۸ ماهگي

روش تشخيص اوتيسم توسط پزشكان

‌چنان چه اختلال اوتيسم در كودكان در سن كم تشخيص داده شود، ميزان موفقيت روش هاي درماني افزايش يافته و زندگي آن ها سريعتر به سمت طبيعي تر شدن مي رود.

براي شناسايي اين اختلال هيچ تست آزمايشگاهي وجود نداشته و پزشكان با ديدن رفتار كودك و شرح حال آن ها از سمت والدين نظر قطعي مي دهند.

همانطور كه اشاره شد اين اختلال طيف وسيعي دارد و برخي از كودكان به طيف شديد آن مبتلا هستند و گروهي ديگر از نظر هوش معمولي هستند و مي توانند زندگي مستقلي را تشكيل دهند. متخصص اطفال طي تشخيص دو مرحله اي به ارزيابي رفتار كودكان مي پردازند‌.

بررسي و معاينه كودك

براي تشخيص ابتلا به اوتيسم نياز است كه متخصصان رفتار اطفال كودك را در سنين ۱۸ و ۲۴ ماهگي ببينند و با او حرف بزنند.

همچنين اطلاعاتي كه پدر و مادرها درباره سابقه خانوادگي ابتلا به اين اختلال و نحوه رشد و رفتار كودك به پزشك مي دهند براي تشخيص قطعي بسيار كمك كننده است. معمولا پزشك سوالاتي از اين دست از والدين مي پرسد:

• آيا كودك توانسته در ۶ ماهگي لبخند بزند؟
• در سن ۹ ماهگي كودك قادر به تقليد صداها و حالت چهره افراد بوده است؟
• در سن يك سالگي، كودك رفتار مبني بر توليد صدا انجام داده است؟
• به انجام رفتارهاي غير طبيعي و تكراري مي پردازد؟
• از برقراري تماس چشمي با ديگران خودداري مي كند؟
• مي تواند با ديگران ارتباط گرفته و با همسن و سالان خود دوستي كند؟
• نسبت به اتفاقات پيرامون توجهي دارد؟
• از صدايي يكنواخت برخوردار است؟
• قادر به درك حالات، احساسات و پيام هاي ديگران هست؟
• حساسيتي به نور، صدا يا دماي محيط نشان مي دهد؟
• با مشكلات گوارشي يا اختلالات خواب مواجه است‌؟
• تمايلي به خشم يا آزار ديگران دارد؟

پاسخ درست به اين قبيل سوالات به پزشك جهت تشخيص دقيق تر اختلال اوتيسم، بسيار كمك مي كند. چنان چه در بررسي هاي صورت گرفته، مشخص شد كه مشكلي وجود ندارد، ارزيابي پايان مي گيرد ولي در صورتي كه مشاهده مشكل، نياز است كه كودك براي انجام آزمايشات مختلف توسط متخصص هاي ديگر نيز ويزيت گردد.

ساير آزمايشات جهت تشحيص اختلال اوتيسم

در صورتي كه نياز باشد از كودك آزمايشات ديگري نيز گرفته شود، ساير متخصصان همچون متخصص اطفال، پاتولوژيت، گفتار درمان، كار درمانگر و متخصص اعصاب بايد حضور داشته باشند.

اين بررسي ها به اين دليل صورت مي گيرد تا ميزان توانايي هاي مهارت هاي زباني، سطح شناختي كودك و انجام كارهاي روزمره همچون غذاخوردن، لباس پوشيدن و... مشخص گردد.

زماني مي توان اختلاف اوتيسم را در كودكان تشخيص قطعي داد كه در زمينه هاي زير با مشكلاتي مواجه باشد:

مشكلاتي در زمينه برقراري ارتباط و تعاملات اجتماعي

اغلب كودكان مبتلا به اوتيسم مشكلاتي در زمينه ايجاد ارتباط با ديگران، درك علائم اجتماعي، برقراري تماس چشمي دارند.

اين كودكان معمولا ديرتر از ساير كودكان مهارت هاي گفتاري را به دست مي آورند و همچنين براي انجام مهارت هاي ماهيچه اي جهت انجام فعاليت هايي همچون ورزش، كشيدن نقاشي و نوشتن با چالش مواجه هستند.

الگوهاي رفتاري محدود و تكراري

در رفتار كودكان اوتيسمي اغلب حركات نوساني بدن و تكرار عبارات ديده مي شود. آن ها وابستگي بسياري نيز به روال ثابت دارند و هرگونه تغييرات در عادات، ناراحتي و خشم آن ها را در پي دارد. همچنين كودكان اوتيسمي معمولا به موضوعات خاصي دقت و تمركز زيادي نشان مي دهند.

درمان اوتيسم

اوتيسم از جمله اختلالاتي است كه طيف وسيعي داشته و روش هاي درمان آن وابسته به نيازهاي هر شخص است. در برخي افراد نياز است كه روش هاي درماني به كار گرفته شود تا گفتار، رفتار و ساير مشكلات آن ها رفع شود. روش هاي درماني به طور كلي در گروه هاي زير طبقه بندي مي شوند:

• درمان هاي رفتاري و ارتباطي
• درمان هاي دارويي و رژيم غذايي
• استفاده از روش هاي مكمل همچون موسيقي درماني يا هنر درماني

درمان اوليه اين اختلال معمولا شامل چند حوزه رفتاري، برقراري ارتباط، انسجام حسي و توسعه مهارت هاي اجتماعي است. براي درمان بهتر نياز است كه پدر و مادرها، معلمين و متخصصان آموزشي و پزشكان با يكديگر همكاري داشته باشند.

تحليل رفتار كاربردي ( ABA)

اين روش در محيط هاي آموزشي و كلينيك ها به كار گرفته مي شود تا كودكان رفتارهاي مثبت را آموخته و رفتارهاي منفي را انجام ندهند. ABA باعث تقويت و بهبود ساير مهارت هاي شخصي مي شود و در موقعيت هاي مختلف از روش هاي مختلف استفاده مي گردد كه عبارت اند از.

آموزش هاي آزمايش مجزا (DTT)

در اين روش، دروس ساده و حمايت هاي مثبت به كار مي رود‌.

آموزش پاسخ محور (PRT)

استفاده از اين روش، تقويت انگيزه جهت آموزش و برقراري ارتباط را به دنبال دارد.

مداخله رفتاري فشرده اوليه (EIBI)

استفاده از اين روش براي كودكان كمتر از ۵ سال نتايج بسيار خوبي دارد.

مداخله رفتاري شفاهي (VBI)

اين روش بر بهبود مهارت هاي گفتاري تمركز دارد.

درمان و آموزش كودكان مبتلا به اوتيسم و كودكان داراي نقض ارتباطي وابسته (TEACCH)

در اين روش، جهت آموزش مهارت هاي روزمره همچون پوشيدن لباس از علائم بصري مانند كارت هاي داراي عكس به كار گرفته مي شود. حتما بايد اطلاعات به بخش هاي كوچكتر تقسيم گردند تا كودك به آساني آن ها را بياموزد.

سيستم ارتباطي تبادل تصاوير (PECS)

در اين روش، نمادها جايگزين كارت هاي عكس دار شده اند و كودك مي آموزد كه پرسش هايي را مطرح كند و با كمك اين نمادها با ديگران ارتباط بگيرد‌.

كاردرماني

اين روش درماني به كودكان مي آموزد كه چگونه مهارت هاي روزمره همچون لباس پوشيدن‌، غذا خوردن و... را بياموزند و با ديگران بتوانند ارتباط بگيرند تا مستقل شوند.

درمان انسجام حسي

بسياري از اين كودكان حساسيت بالايي نسبت به شنيدن صدا و لمس شدن دارند. اين روش درماني به آن ها كمك كرده تا بياموزند چگونه به اطلاعات حسي واكنش دهند.

درمان هاي رژيمي و دارويي

استفاده از داروها به كودكان كمك مي كند كه فعاليت هاي مرتبط با درمان هاي رفتاري و گفتاري را بهتر انجام دهند. معمولا جهت رفع اضطراب، اختلالات توجه، بيش فعالي و افسردگي داروهايي به كودك داده مي شود.

همچنين مشخص شده كه اغلب كودكان اوتيسمي در برخي از ويتامين ها و مواد معدني دچار كمبود هستند، اگرچه اين كمبود ها عامل ايجاد اين اختلال محسوب نمي شوند ولي تحقيقات مختلف اثبات كرده اند كه مصرف مكمل هاي تغذيه اي، علائم اين اختلال را كاهش مي دهد.

از جمله اين مكمل ها مي توان به ويتامين B و منيزيم اشاره كرد. در مواردي نيز ديده شده كه آلرژن ها باعث تشديد علائم اين اختلال مي شوند، حذف اين گونه مواد تاثير زيادي بر بهبود علائم اوتيسم دارد.

داروهاي مورد استفاده در درمان علائم اوتيسم

تاكنون هيچ روش درماني قطعي براي اين اختلال كشف نشده است ولي اغلب پزشكان براي رفع مشكلات جانبي آن ها همچون افسردگي، تشنج، اختلالات خواب و مشكلات توجه داروهايي را تجويز مي كنند. چنان چه درمان هاي دارويي با درمان هاي رفتاري تركيب شوند، نتيجه بهتري به دست مي آيد. از جمله داروهاي تجويزي مي توان ريسپريدون، مهار كننده هاي باز جذب سروتونين (SSRIs)، داروهاي ضد اضطراب و داروهاي محرك را نام برد.

درمان مكمل

استفاده از اين روش هاي درماني باعث بهبود يادگيري و مهارت هاي ارتباطي در مبتلايان به اختلال اوتيسم مي شود‌‌. از جمله اين درمان ها مي توان موسيقي درماني، حيوان درماني مثل اسب سواري را نام برد.

تغذيه

پزشكان براي افراد مبتلا به اختلال اوتيسم، استفاده ار رژيم غذايي خاصي را پيشنهاد نمي كنند. اما نياز است كه رژيم غذايي مناسبي در اختيار آن ها قرار گيرد. اغلب كودكان اوتيسمي نسبت به غذايي كه مي خورند، حساسيت بالايي دارند و مشخص شده كه حذف گلوتن و كازئين از رژيم غذايي آن ها موجب بهبود علائم اين اختلال مي شود.

اين كودكان معمولا داراي اختلالاتي در زمينه غذا خوردن هستند مانند مشكل بلع و هضم، حساسيت به آلرژن ها، مقاومت در برابر خوردن غذا.

مصرف مكمل ها

طبق نتايج تحقيقات صورت گرفته مشخص شده كه مصرف مكمل ها، باعث تقويت و بهبود علائم اين اختلال مي شود. به عنوان مثال:

اسيدهاي چرب

مصرف اسيدهاي چرب همچون امگا 3 و امگا 6 ، موجب توسعه مغز و سيستم ايمني شخص مي شود. براي تامين امگا 3 مورد نياز بدن بايد غذاهاي دريايي را مصرف كرد. هم چنين خوردن گوشت، تخم مرغ‌، لبنيات و روغن هاي گياهي موجب رفع نياز اشخاص به امگا 6 مي گردد.

پروبيوتيك ها

باكتري هاي مفيد به عمل هضم، كنترل تورم و التهاب كمك مي كنند. محل زندگي اين باكتري ها دستگاه گوارش بوده، هر چند با مصرف مكمل هاي پروبيوتيكي نيز مي توان اين ميكروب هاي مفيد را به دست آورد.

ويتامين ها و مواد معدني

كودكان مبتلا به اوتيسم به دليل حساسيت بالايي كه در مصرف غذاها دارند اغلب از مقادير كمي از ويتامين ها و مواد معدني برخوردار هستند. استفاده از اين مكمل ها موجب تعادل در سيستم بدني كودك شده و مواد مغذي مورد نياز آن ها را نيز تامين مي كند.

پيشگيري از بروز اختلال اوتيسم امكان پذير است؟

علم پزشكي تاكنون علت دقيق ابتلا به اين اختلال را كشف نكرده است اما نقش ژنتيك و توارث ژني در ابتلا به اين اختلال پررنگ است. هم چنين كارشناسان احتمال مي دهند در صورتي كه در دوران بارداري، مادر در معرض مواد شيميايي خاصي قرار گيرد، نوزاد ممكن است به اين اختلال دچار شود. اگرچه پيشگيري از ابتلا شدن كودك به اختلال اوتيسم امكان پذير نيست ولي تغيير سبك زندگي موجب كاهش خطر ابتلا مي شود.

زندگي سالم: براي داشتن يك زندگي سالم حتما بايد مادر نسبت به انجام چكاب هاي ماهانه، مصرف رژيم غذايي، حركات ورزشي، مراقبت هاي قبل از زايمان و مصرف ويتامين ها حساسيت لازم را داشته و پيگير باشد.

عدم مصرف دارو در زمان بارداري: مادران در دوران بارداري بايد قبل از خوردن داروها به ويژه داروهاي ضد تشنج با پزشك متخصص مشورت كنند.

عدم مصرف الكل: مصرف الكل در دوران بارداري نبايد صورت گيرد و اثرات بسيار مخربي بر سلامتي جنين دارد.

درمان مشكلات سلامتي: چنان چه شخصي به بيماري هاي سلياك يا فنيل كتونوري ابتلا دارد، بايد به توصيه هاي پزشك جهت كنترل آن ها عمل كند.

انجام واكسيناسيون: تزريق واكسن سرخچه (سرخك آلماني) قبل از حاملگي بايد صورت گيرد و انجام اين كار باعث پيشگيري از ابتلا به اوتيسم مرتبط با سرخچه مي شود.

اختلالات اوتيسم در افراد بزرگسال

ابتلا به اختلال اوتيسم معمولا در سنين كودكي و قبل از ۵ سالگي تشخيص داده مي شود. والدين اغلب با ديدن علائم هشدار دهنده همچون عدم برقراري تماس چشمي، انجام حركات تكراري و مباحث حسي كودك را براي ارزيابي دقيق تر نزد متخصص اطفال مي برند. در صورتي كه شخص بزرگسال به تازگي متوجه اين اختلال شده است احتمال دارد كه در ابتدا فقط علائم خفيفي داشته كه شناسايي درست صورت نگرفته است.

گروهي از بزرگسالان با مشاهده اختلال اوتيسم در يكي از اعضا خانواده به دنبال تشخيص اين اختلال در خود مي گردند و تعدادي ديگر نيز زماني كه براي بيماري ديگري مراجعه مي كنند از ابتلاي خود به اين وضعيت آگاه مي شوند.

اغلب تشخيص اين اختلال در افراد بزرگسال به سختي انجام مي گيرد، به دليل اينكه آزمايش و آزمون خود ارزيابي براي آن ها وجود نداشته و هم چنين بزرگسالان مي توانند به راحتي علائم خود را كنترل كنند.

ميزان شيوع اوتيسم

طبق گزارش منتشر شده در سال ۲۰۱۸ از مركز كنترل و پيش گيري، ميزان شيوع اختلال اوتيسم در بين كودكان آمريكايي، از هر ۵۹ تولد، يك كودك مبتلا اعلام شد.

ميزان مبتلايان در كل جهان به گفته سازمان جهاني بهداشت از هر ۱۶۰ نفر تولد، يك كودك است. در ايران نيز ميزان فراواني افراد اوتيسمي، از هر ۱۵۰ تولد يك مورد گفته شده است.

طيف اوتيسم چيست؟

برخي از نشانه هايي كه در رفتار كودكان اوتيسمي مشهود است در كودكان سالم نيز ديده مي شود. به همين دليل شناسايي كودكان مبتلا به اختلال طيف اوتيسم كار آساني نيست.

طبق نظر كارشناسان تشخيص قطعي اين اختلال تا قبل از سن 3 سالگي كودكان امكان پذير نيست و نياز است كه والدين تا قبل از اين سن، با ديدن برخي از علائم هشدار دهنده اختلال اوتيسم، كودك خود را جهت ارزيابي دقيق تر نزد پزشك متخصص ببرند.

حتما بايد خانواده ها علائم هشدار دهنده اين اختلال را جدي بگيرند و در سن طلايي براي درمان اقدام كنند تا ميزان موفقيت روش هاي درماني افزايش يابد. در اين مقاله به برخي از علائم هشدار دهنده اختلال طيف اوتيسم در كودكان 3 سال به بالا اشاره شده است.

• كودكان مبتلا به طيف اوتيسم معمولا با تاخير در حرف زدن مواجه مي شوند و قادر نيستند نيازهاي خود را به آساني بيان كنند. تعدادي از اين كودكان هرگز حرف نمي زنند ولي گروهي ديگر اگر چه به تاخير گفتاري دچار هستند ولي نمي توانند به خوبي در يك گفت و گو شركت كنند.
• الگوهاي تكلم غير معمول در اين كودكان مشاهده مي شود. اغلب به شكل مكث دار و با صدايي بلند و يا لحني يكنواخت حرف زده و معمولا از تك واژه ها به جاي عبارات كامل استفاده مي كنند. همچنين زماني كه از آن ها سوالي پرسيده مي شود، همان سوال را به جاي جواب تكرار مي كنند.
• كودكان اوتيسمي توجهي به حرف هاي ديگران ندارند و نسبت به صدا زدن اسم خود توسط اطرافيان واكنشي بروز نمي دهند. همچنين رفتارهاي ناگهاني همچون خنده، گريه و فرياد زدن در رفتار آن ها مشهود است.
• اين كودكان معمولا با تمركز و دقت خاصي اشيا و يا يكي از خصوصيات آن ها را دنبال مي كنند.
• كودكان مبتلا به طيف اوتيسم، تقليدهاي محدودي را انجام مي دهند و به ندرت برخي از رفتارهاي والدين را تكرار مي كنند و معمولا هيچ تمايلي براي شركت در بازي هاي همچون خاله بازي نشان نمي دهند.
• اغلب دوست دارند كه به تنهايي بازي كنند و تمايلي براي شركت در بازي هاي نوبتي و اشتراك اسباب بازي هاي خود ندارند.
• اين كودكان به انجام كارهاي روتين و يكنواخت عادت دارند و به سختي تغييرات مي پذيرند. به طور مثال چنان چه مسير هميشگي كه از منزل به مهدكودك مي روند دچار تغيير شود، به شدت ناراحت شده و بهانه جويي مي كنند.
• كودكان مبتلا به اوتيسم سخت گيري وسواس گونه نسبت به غذاهايي كه مي خورند، نشان مي دهند.
• اين كودكان معمولا به شكل غير معمول با وسايل يا اسباب بازي ها به بازي مي پردازند به طوري كه ديده شده ساعات طولاني را جهت مرتب كردن و نظم بخشيدن به اين وسايل اختصاص مي دهند.
• در مواردي ديده شده كه كودكان اوتيسمي به شكل ناخودآگاه به خود ضربه مي زنند و يا دستان خود را گاز مي گيرند.
• در كودكان اوتيسمي انجام رفتارهاي تكراري همچون ضربه زدن به خود يا حركات مداوم دست ها به طرفين رايج است.
• اين كودكان در برابر تحريكات بيروني حساسيت بالايي دارند. در مواردي ديده شده كه در برابر پوشيدن لباس هاي خاص، تماس فيزيكي و خوردن برخي از غذاها به شدت مقاومت مي كنند و حتي سر و صدا نيز به راه مي اندازند.
• كودكان مبتلا به اوتيسم در برابر احساس درد نيز رفتارهاي متناقضي بروز مي دهند به عنوان مثال ممكن است در مواقعي كه صداي بلند مي شنوند، گوش هاي خود را با دست بگيرند اما متوجه زخم بدن خود نگردند.
• اين كودكان در برابر احساس ترس نيز واكنش هاي مختلفي نشان مي دهند. آن ها در مواقعي كه نياز است، هيچ گونه احساس ترسي ندارند ولي در مواقع غير لزوم به شدت مي ترسند. به عنوان مثال امكان دارد كه از ديدن وسايل معمولي بترسند ولي در مقابل ارتفاع ترسي نشان نمي دهند.
• اختلالات خواب در كودكان اوتيسمي شايع است از جمله اين مشكلات مي توان به سختي به خواب رفتن و بيداري هاي مكرر در طول شب اشاره كرد.
• در كودكان اوتيسمي مشكلات رفتاري همچون لجبازي، بيش فعالي، بي نظمي و پرخاشگري نيز ديده مي شود.
• اين كودكان قادر به درك حالات و حركات چهره افراد نيستند و نمي توانند افكار، احساسات و اهداف ديگران را در موقع صحبت به خوبي متوجه شوند. اين امر موجب مي شود اين كودكان نتوانند با ديگران ارتباط درستي برقرار كنند و سرخورده مي شوند.
• كودكان اوتيسمي معمولا از نقص ژنتيكي همچون سندرم ايكس شكننده، سندرم آنجلمن، اختلال كروموزوم 15 و تصلب دكمه اي نيز رنج مي برند كه بر عملكرد و رشد مغزي آن ها تاثير زيادي دارد.
• مشكلات گوارشي همچون يبوست، اسهال مزمن و بيماري هاي التهاب روده اي در كودكان اوتيسمي شيوع بالايي دارد كه باعث تغييرات رفتاري همچون تكان دادن دست ها، كوبيدن سر و .... در آن ها شده تا خشم و تهاجم خود را تخليه كنند.
• اختلالات تشنجي به ويژه صرع، تشنج تونيك-كلونيك، تشنج غايب و ... در اين كودكان زياد ديده مي شود.
• تعدادي از اين كودكان به خوردن چيزهاي غير خوراكي تمايل دارند. بروز چنين رفتاري براي كودكان 18 تا 24 ماهه امري طبيعي محسوب مي شود ولي كودكان اوتيسمي و ديگر مبتلايان به اختلالات رشدي با افزايش سن نيز خاك، گل يا گچ مي خورند. به اين رفتار پيكا يا هرزه خواري گفته مي شود.

اگر چه بسياري از اين علائم، نشان دهنده ابتلا كودكان 3 سال به بالا به اختلال طيف اوتيسم محسوب مي شود اما تشخيص نهايي بايد توسط پزشك متخصص صورت گيرد. زيرا تعداد زيادي از اين علائم در كودكان سالم نيز وجود دارد و طبيعي است و يا اين علائم ممكن است نشان دهنده ابتلا به يك بيماري ديگر باشد. بنابراين ملاك تشخيص اختلال اوتيسم، ارزيابي رفتار كودك توسط پزشك متخصص است.

علائم اوتيسم در كودكان 3 ساله

اگر تا بدينجا با سايت موسسه فرزندان برتر آشنا باشيد، اين موسسه در زمينه درمان كودكان اوتيسم و بيش فعال بدون دارو فعاليت هاي گسترده اي انجام مي دهد، به همين دليل براي ارتباط بهتر با خانواده هاي عزيز اقدام به توليد محتواي مناسب در حوزه هاي بيش فعالي و اوتيسم كرده است كه اميدواريم با بازخوردهاي شما عزيزان هر روز بهتر از روز قبل باشد.

تاريخچه اوتيسم

از اصطلاح اوتيسم براي نخستين بار، در اوايل دهه ۱۹۰۰ براي معرفي طيف وسيعي از مشكلات عصبي-روان شناختي استفاده گرديد. از جمله سوالاتي كه در اين مورد وجود دارد اين است كه:

اين اصطلاح از كجا به وجود آمد؟ چگونه علم و آگاهي مردم راجع به اختلال اوتيسم، افزايش يافت؟

اصطلاح اوتيسم از كلمه يوناني اوتوس (autos) كه به معناي خويش است گرفته شده و به وضعيتي اشاره دارد كه شخص از ارتباط هاي اجتماعي كنار گذاشته شده است.

اولين شخصي كه از اين اصطلاح استفاده كرد، يك روان پزشك اهل سوئيس به نام يوجين بلولر بود. نخستين بار ايشان در سال ۱۹۱۱ براي اشاره به برخي علائم و نشانه هايي كه به اسيكزوفرني مرتبط بود، از اين واژه استفاده كرد.

محققان آمريكايي نيز در دهه ۱۹۴۰ براي اشاره به كودكان داراي مشكلات و اختلالات عاطفي و يا اجتماعي اصطلاح اوتيسم را به كار بردند. همچنين لئو كانر پزشكي از دانشگاه جان هاپكينز، اين واژه را براي تشريح رفتار كودكان انزوا طلب استفاده نمود. دانشمندي اهل آلمان بنام هانس آسپرگر در اين زمان اختلال مشابهي بنام سندرم آسپرگر را شناسايي و نام گذاري كرد.

تا دهه ۱۹۶۰ بسياري از پزشكان اوتيسم و اسكيزوفرني را وضعيت مشابهي تلقي مي كردند ولي با گذشت زمان اطلاعات پزشكان راجع به اوتيسم كودكان افزايش يافت.

در زمان ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ تمركز پژوهش هاي درماني اوتيسم بر روي داروهايي مانند LSD ، شوك الكتريكي و روش هاي تغيير رفتاري بود. منظور از روش هاي تغيير رفتاري استفاده از تكنيك درد و تنبيه است. روش هاي درمان رفتاري و استفاده از محيط هاي يادگيري كنترل شده در دهه ۱۹۸۰ تا دهه ۱۹۹۰ به عنوان روش اصلي براي بهبود اوتيسم و علائم آن استفاده مي شد.

تعريف مختصري از اوتيسم

اوتيسم يك نوع اختلال رشدي- مغزي محسوب شده كه توسط اختلالات مهارت هاي اجتماعي، ارتباطات و همچنين رفتارهاي تكراري و ويژه تقسيم مي گردد. بروز علائم اختلال اوتيسم قبل از سن سه سالگي كودك رخ داده و بيشتر قسمت هاي مغزي تحت تاثير اوتيسم دچار آسيب مي شوند ولي نحوه رخ دادن آن تاكنون مشخص نشده است.

سندرم آسپرگر و (PDD-NOS) جز اختلالات طيف اوتيسم بوده كه با علائم و نشانه هاي كمتري همراه هستند.

عوامل ژنتيكي بر بروز اين اختلال تاثير داشته و تقابل بين ژني ( گروهي از ژن ها ) و جهش هاي ژني از جمله اين عوامل محسوب مي شوند همچنين در موارد نادري نيز اين اختلال در اثر آسيب هايي كه در دوره رشد رخ مي دهد، ايجاد مي گردد.

از اين عوامل به فلزات سنگين موجود در جو، آلودگي هاي محيطي و استفاده از حشره كش ها مي توان اشاره كرد. در گذشته فرضيه اي مطرح شد كه واكسن هاي دوران كودكي نيز در ابتلا به اين اختلال تاثير دارد كه اكنون به دليل نبود شواهد كافي رد شده است.

طبق آمارها ميزان ابتلا به اوتيسم، شش در هزار اعلام شده است و در مردان شيوع بيشتري دارد و مشاهده شده كه از سال ۱۹۸۰ ميلادي تا به امروز، افراد بيشتري مبتلا شده اند. شايد يكي از دلايل آن بهتر شدن تشخيص آيتم هاي باليني باشد ولي در اينكه آيا شيوع آن نيز تغييري ايجاد شده است يا خير ترديد وجود دارد.

والدين حتما بايد در دو سال ابتدايي زندگي كودك به علائم و شواهد رفتاري او دقت كنند. در صورت تشحيص به موقع با استفاده از روش هاي مداخلات رفتاري-شناختي مي توان به كودك در كسب مهارت هاي ارتباطي، اجتماعي و حمايت هاي فردي كمك كرد.

خوشبختانه فرهنگ برخورد با اختلال اوتيسم بهبود يافته است. به نحوي كه بسياري به دنبال درمان درست و ويژه هستند و عده اي ديگر معتقدند كه اوتيسم يك تفاوت رفتاري محسوب مي شود و نه يك اختلال ويرانگر.

در برخي افراد مبتلا به اوتيسم مهارت هايي مانند طراحي، نواختن موسيقي، ياد گرفتن مسائل سخت و هوش متوسط رو به بالا نيز ديده مي شود.

اختلال اوتيسم چيست؟

به نوعي از اختلال رشدي ( از نوع تعاملات اجتماعي ) اوتيسم يا درخود ماندگي مي گويند. مشخصه اوتيسم، رفتارهاي ارتباطي و كلامي غير طبيعي بوده كه دليل بروز اين اختلال تاكنون به درستي شناخته نشده است و تا قبل از سه سالگي علائم ابتلا به اين اختلال در كودك قابل مشاهده خواهد بود.

اوتيسيك يا درخود مانده اصطلاحي است كه براي مبتلايان به اين اختلال به كار مي رود. طبق آمارها در بين پسران اين اختلال شيوع بيشتري نسبت به دختران دارد.

وضعيت اقتصادي، اجتماعي، سبك زندگي و ميزان تحصيلات پدر و مادر تاثيري بر ابتلا كودك به اوتيسم ندارند. اين اختلال بر رشد طبيعي مغز در قسمت تعاملات اجتماعي و مهارت هاي ارتباطي شخص اثر داشته و از مشكلات اصلي افراد مبتلا به اوتيسم، ناتواني در برقراري ارتباطات كلامي و غير كلامي، تعاملات اجتماعي و فعاليت هاي مرتبط با بازي مي توان اشاره كرد.

شخص درگير اين اختلال به سختي مي تواند با ديگران و دنياي بيرون ارتباط برقرار نمايد حتي در برخي از موارد، شخص رفتار آزار دهنده و پرخاشگرانه از خود نشان مي دهد. حركات تكراري (دست زدن، پريدن) و پاسخ هاي غيرطبيعي به ديگران، وابستگي به اشيا و مقاومت در برابر تغييرات ناگهاني از ديگر علائم قابل مشاهده در افراد مبتلا به اوتيسم است.

همچنين ممكن است كه فرد اوتيسيك، در حواس پنج گانه ( بينايي، شنوايي، زباني، بويايي و چشايي ) حساسيت هاي غيرطبيعي داشته باشد.

گفته شده ميزان شيوع ابتلا به اوتيسم از هر ۶۰ تا ۷۰ تولد زنده يك نفر است. طبق نظر كارشناسان زندگي ماشيني و عوامل ناشي از آن همچون استرس و اضطراب باعث مسير صعودي شيوع بين مردم خواهد شد. طبق يك پژوهشي كه صورت گرفت، مشاهده گرديد در بين مادران باردار كه داراي اضافه وزن و مبتلا به ديابت بودند، ميزان ابتلا كودك به اختلال اوتيسيم بيشتر است.

دلايل ابتلا به اوتيسم

عامل ايجاد اختلال اوتيسم تاكنون شناخته نشده است و براي ايجاد آن نمي توان دليل خاصي تعيين كرد. اين اختلال پيچيدگي خاصي داشته و در علائم و شدت آن تنوع بالايي ديده مي شود. طبق نظر كارشناسان، ژنتيك و عوامل محيطي مي توانند به تنهايي سبب ايجاد اختلال اوتيسم شوند و گاه تركيب هر دو اينها سبب بروز اوتيسم مي گردد.

مشكلات ژنتيكي

براي ايجاد اوتيسم در فرد، چندين ژن متفاوت تاثير دارند. معمولاً اين اختلال در كودكان با يك اختلال ژنتيكي مانند سندرم رت يا سندرم ايكس شكننده مرتبط است.

گاهي آسيب هاي ژنتيكي موجب فراهم كردن ابتلا به اين اختلال شده و يا باعث بروز عوامل خطر آفرين محيطي مي شوند. گروهي از آنها باعث تاثير بر تحول مغز شده و يا بر سلول هاي مغزي اثر مي گذارند و موجب تغيير شدت علائم اين اختلال مي شوند. بعضي از مشكلات، ژني و وراثتي هستند و بعضي در اثر عوامل طبيعي ايجاد مي شوند.

عوامل طبيعي

محققان نسبت به تاثير گذاري عواملي مانند عفونت هاي ناشي از ويروس ها، مشكلات دوران بارداري و يا آلودگي هاي محيطي بر ابتلا به اوتيسم شك و ترديد دارند.

مصرف داروها در زمان بارداري

زماني كه يك مادر باردار داروهايي مانند والپروئيك اسيد و تاليدوميد را مصرف كند، نوزاد در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به اوتيسم خواهد شد.

ديابت و فقر آهن مادر

طبق مطالعات صورت گرفته در امريكا، زماني كه مادر با فقر آهن مواجه است، احتمال مبتلا شدن كودك به اوتيسم، پنج برابر افزايش مي يابد. اين اختلال نيز در فرزندان مادران ديابتي شيوع بيشتري دارد. بر طبق پژوهش هاي صورت گرفته، نوزاد مادراني كه از هفته ۲۶ بارداري به بعد ديابت مي گيرند نسبت به سايرين ۶۳ درصد بيشتر ممكن است دچار اوتيسم گردند.

سن والدين براي بچه دار شدن

نسبت به ميزان تاثير گزاري سن پدر و مادر در ابتلا كودك به اوتيسم، شك و ترديد وجود دارد. ولي محققان با توجه به اينكه با افزايش سن والدين احتمال جهش ژني در تخمك و اسپرم آنها افزايش مي يابد، تخمين مي زنند كه بين سن والدين و ابتلا به اوتيسم رابطه اي وجود دارد.

زماني كه سن مادر از ۴۰ سال عبور كند، ۱۵ درصد ميزان ابتلا نوزاد به اين اختلال نيز بيشتر مي شود. سن پايين مادر براي بارداري نيز تاثير منفي بر سلامت كودك دارد. اگرچه سن بالاي پدر تاثير مشابه سن مادر را ندارد ولي پزشكان بيان كرده اند كه افزايش سن اسپرم ها مي تواند احتمال مبتلا شدن به اين اختلال را زياد نمايد. تفاوت سني پدر و مادر نيز بر ابتلا كودك به اين اختلال موثر است. طبق مطالعات صورت گرفته والدين با اختلاف سني كم، فرزند سالم تري به دنيا مي آورند.

انواع اوتيسم

اوتيسم داراي انواع مختلفي در كودكان است كه در اين قسمت به بررسي چند نمونه از آن ها مي پردازيم:

سندرم آسپرگر

سندرم آسپرگر در حقيقت طيف ضعيفي از اختلال اوتيسم محسوب مي شود. ميزان هوش كودك مبتلا به سندرم آسپرگر نسبتا بالا بوده و حتي توانايي اداره امور زندگي خود را نيز دارد. اين كودك قادر به تمركز بر روي موضاعات مورد علاقه خود بوده ولي در زمينه ارتباطات اجتماعي با مشكلاتي مواجه است.

در كودكان مبتلا به سندرم آسپرگر، مشكلات گفتاري ديده نشده و اين افراد در آزمون ها هوش، نمره نسبتاً خوبي كسب مي كنند اما مانند كودك درگير اوتيسم داراي مشكلات اجتماعي هستند.

اختلال فراگير رشد يا PDD

بيماري اختلال فراگير رشد در حقيقت همان اوتيسم غير معمول است. در كودك داراي اين نوع اختلال برخي از رفتارهاي اوتيسمي ديده مي شود ولي نمي توان آنها را در ساير گروه ها طبقه بندي كرد.

اختلال از هم گسيختگي كودكي

در كودك مبتلا به اين اختلال در سنين قبل ار دو سالگي، توسعه طبيعي ديده مي شود اما با رشد و افزايش سن بعضي از مهارت هاي ارتباطي و تعاملات اجتماعي او كاهش مي يابد. بروز اين اختلال بسيار كم و نادر است و بسياري از كارشناسان حوزه سلامت روان براي طبقه بندي آن به عنوان يك اختلال جداگانه دچار شك و ترديد هستند.

سندرم رت

سندرم رت در گذشته جز گروه اختلال طيف اوتيسم قرار مي گرفت اما اكنون مشخص شده است كه دليل بروز آن عوامل ژنتيكي است. اين اختلال در بين دختران شيوع بيشتري نسبت به پسران دارد. كودك درگير اين اختلال در آغاز توسعه طبيعي را طي مي كند اما با گذشت زمان در مهارت هاي اجتماعي و ارتباطي با مشكل مواجه مي گردد. حركات تكراري دست در فاصله سني 1 تا 4 سالگي و مشكلات شناختي جدي، از ديگر علائم فرد درگير اختلال سندرم رت است.

خصوصيات اوتيسم

اوتيسم نوعي اختلال بوده كه تنوع بسيار بالايي دارد. اين بيماري به علت اختلال در رشد مغزي به وجود آمده و در دوران نوزادي نيز قابل مشاهده است. در حالت كلي اختلال اوتيسم داراي يك دوره ثابت بدون بهبودي بوده ولي علائم آن تا دوران بزرگسالي ادامه مي يابد‌.

ويژگي هاي عمومي اوتيسم به طور كلي به اين شكل هست:

1. نقص در تعاملات اجتماعي
2. آسيب در ارتباط
3. داشتن علائق محدود و بروز رفتارهاي تكراري

اين سه گروه از ويژگي ها براي تشخيص اختلال اوتيسم، كمك كننده هستند در بسياري از موارد تغذيه غير طبيعي در افراد مبتلا به اين اختلال ديده مي شود ولي جهت تشخيص ضرورت ندارد.

علت اختلال اوتيسم چيست؟

با توجه به شيوع اوتيسم در برخي از خانواده ها، پژوهشگران احتمال مي دهند كه تركيبات خاصي از ژن ها سبب افزايش استعداد كودك براي ابتلا به اوتيسم مي شود. سن بالاي پدر و مادر براي بچه دار شدن باعث افزايش احتمال ابتلا نوزاد به اين اختلال مي گردد. عوامل خطر سازي مانند مصرف الكل، ديابت و چاقي مادر باردار، استفاده از داروهاي ضد تشنج توسط مادر سبب مي شود كه نوزاد به اوتيسم مبتلا شود.

در مواردي نيز گفته شده كه اين اختلال با سرخچه و فنيل كتونوري درمان نشده ارتباط دارد. پژوهشگران تاكنون دليلي براي اثبات اينكه محيط روان شناختي يك كودك و نحوه مراقبت از او موجب اختلال اوتيسم مي شود پيدا نكرده اند.

طبق تحقيقاتي كه صورت گرفته مشخص شده اين اختلال به دليل ناهنجاري هايي در مناطقي از مغز رخ مي دهد كه در آن ورودي هاي حسي پردازش شده و همچنين در اين قسمت ها پردازش زبان نيز رخ مي دهد.

از آنجايي كه محتويات سايت براساس اهميت نوشته شده اند برخي از محتويات مرتبط با علت اختلال اوتيسم كه اهميت لازم را نداشته اند، در انتهاي مطلب آورده شده اند.

علائم و نشانه هاي اوتيسم در كودكان

چنانچه ابتلا به اوتيسم در زمان مناسب تشخيص داده شود، بهبودي علائم اين بيماري سريع تر اتفاق خواهد افتاد. تشخيص اختلال اوتيسم به سادگي اتفاق نمي افتد و تست آزمايشگاهي خاصي براي آن وجود نداشته و بايد پزشك براي تشخيص به رفتار كودك و صحبت والدين درباره فعاليت هاي او اعتنا مي كند.

علائم اوتيسم به شدت متنوع و وسيع هستند. در برخي افراد درگير اين اختلال مشكلات شديد روحي و رواني ديده مي شود و در مقابل عده اي هوش بسياري دارند و مي توانند حتي به شكل مستقل زندگي كنند. پزشك متخصص اطفال طي دو مرحله نسبت به ابتلا كودك به اوتيسم نظر مي دهد.

دسته اول علائم و نشانه هاي اوتيسم

چنانچه ابتلا به اوتيسم در زمان مناسب تشخيص داده شود، بهبودي علائم اين بيماري سريع تر اتفاق خواهد افتاد. تشخيص اختلال اوتيسم به سادگي اتفاق نمي افتد و تست آزمايشگاهي خاصي براي آن وجود نداشته و بايد پزشك براي تشخيص به رفتار كودك و صحبت والدين درباره فعاليت هاي او اعتنا مي كند.

علائم اوتيسم به شدت متنوع و وسيع هستند. در برخي افراد درگير اين اختلال مشكلات شديد روحي و رواني ديده مي شود و در مقابل عده اي هوش بسياري دارند و مي توانند حتي به شكل مستقل زندگي كنند. پزشك متخصص اطفال طي دو مرحله نسبت به ابتلا كودك به اوتيسم نظر مي دهد.

حداقل وجود شش علامت از مواردي كه در قسمت هاي اول و دوم و سوم بيان شده اند براي تشخيص اوتيسم الزامي است. از اين شش مورد، بايد حداقل دو مورد از قسمت اول و يك مورد از هر كدام از قسمت هاي دوم و سوم باشد.

اختلال كيفي در ارتباط هاي اجتماعي كه حداقل با دو مورد از موارد زير همراه است:

• ناتواني مشخص در به كارگيري رفتارهاي غير كلامي همچون تماس چشمي، حالت چهره و وضعيت بدني و حركات براي برقراري تعاملات اجتماعي.
• قادر نبودن در برقراري روابط با ساير همسن و سالان بسته به سطح اختلال.
• عدم تمايل به تقسيم شادي، رغبت و يا موفقيت هاي خود با سايرين ( به طور مثال نشان ندادن و يا اشاره نكردن به شي مورد علاقه خود در جمع ).
• عدم تقابل هيجاني يا اجتماعي

اختلال ارتباطي كه بر حسب وجود حداقل يكي از موارد زير مشخص است:

• تاخير يا عدم تكامل تحول زبان گفتاري ( شخص براي جبران آن حتي از روش هاي ديگر همچون حركت يا حالت هاي چهره استفاده نمي كند).
• چنانچه شخص داراي گفتار مناسبي است، در شروع يا حفظ ارتباط كلامي با اختلال مواجه است.
• بهره بردن از زبان به شكل تكراري و يا استفاده از زبان غير معمول
• عدم انجام بازي هاي كامپيوتري (وانمود كردن) و يا بازي هاي اجتماعي تقليدي بسته به ميزان سطح اختلال.

رفتارهاي محدود، تكراري و قالبي بودن علائق و فعاليت ها بسته به وجود حداقل يكي از موارد زير، مشخص مي شود.

• داشتن دل مشغولي هاي خاص كه فقط بر يك يا چند موضوع به شكل يكنواخت متمركز است و شدت يا جهت نا بهنجاري دارند.
• به عادت هاي خاصي مي چسبد.
• داشتن حركات تكراري و قالبي خاص ( همچون پيچ دادن دست ها و يا انگشت ها يا حركات خاص و پيچيده در تمام قسمت هاي بدن).
• نسبت به بعضي اجزاي اشيا خاص، دل مشغولي دائمي دارد.

دسته دوم علائم و نشانه هاي اوتيسم

علائم ذكر شده در بالا از قاعده مند ترين علائم اوتيسم هستند اما براي پوشش كامل علائم اوتيسم در اين قسمت ما علائم ديگري را نيز ذكر مي كنيم.

در صورتي كه براي درمان اختلال اوتيسم در زمان مناسب و بازه طلايي اقدام كرد، ميزان موفقيت آن بيشتر مي شود. بنابراين والدين بايد نسبت به علائم و نشانه هاي اين اختلال آگاهي لازم را به دست آورند. در صورتي كه علائم به درستي تشخيص داده نشوند و يا با تاخير مشاهده گردند، حتماً كودك بايد توسط پزشك متخصص ويزيت گردد.

از جمله كارهاي كه يك كودك سالم توانايي انجام آن ها را دارد ذكر شده است:

• لبخند زدن در 6 ماهگي
• ‌قادر بودن در تقليد حالت هاي مختلف چهره يا صداهاي مختلف در ۹ماهگي
• ايجاد حركت هايي مانند اشاره كردن يا دست تكان دادن در ۱۴ماهگي
• حرف زدن تك كلمه اي در ۱۶ماهگي و استفاده از جملات دو كلمه اي يا بيشتر در دو سالگي
• توان انجام بازي هاي وانمودي در ۱۸ ماهگي

دسته سوم علائم و نشانه هاي اوتيسم

عدم توانايي در برقراري ارتباط و تعامل با ديگران يكي از مشخصات بارز تمامي انواع اختلال اوتيسم است. در حقيقت بسياري از مبتلايان به اوتيسم اصلا توانايي برقراري ارتباط با ديگران را ندشته و عده اي ديگر در زمينه تفسير زبان بدن يا حفظ يك گفت و گو با مشكل مواجه هستند.

علائم و نشانه هاي ابتلا به اوتيسم شامل رفتارهاي غير معمول در حوزه هاي زير هستند:

• علاقه به وسايل يا اطلاعات خاصي
• عكس العمل به احساسات خود يا ديگران
• هماهنگي بدني و فيزيكي

در زمان ابتدايي توسعه اختلال اوتيسم، اين علائم را مي توان مشاهده كرد. اختلال اوتيسم داراي طيف وسيعي است و در هر شخص به شكل متفاوتي بروز مي يابد و تا قبل از سن سه سالگي با توجه به علائم آن، كودكان مبتلا به نوع شديد آن قابل تشخيص هستند.

تاثير گذاري اين اختلال بر روي نحوه برقرار كردن ارتباط، رفتار و تعاملات فرد مبتلا ديده مي شود. همان طور كه اشاره شد بروز علائم اوتيسم متفاوت بوده و از بسيار خفيف تا شديد متغير هستند و در كودكان نحوه بروز علائم آن نسبت به بقيه متفاوت است.

در عده اي نشانه هاي ابتلا زماني كه كودك فقط چند ماه دارد قابل مشاهده است و برخي ديگر در ابتداي تولد تا چند ماهگي هيچ گونه علامت دال بر ابتلا به اوتيسم ديده نشده و پس از آن علائم بروز مي يابند.

به طور كلي در بين حدود نيمي از كودكان مبتلا، تا قبل از سن يك سالگي علائم بيماري قابل تشخيص هستند. كودك درگير اوتيسم در كل دوران زندگي خود، با علائم اين بيماري درگير بوده اما ممكن است كه با رشد و افزايش سن، بهبودي كمي مشاهده شود.

اما توجه داشته باشيد كه هرآنچه تا بدينجا درباره علائم بيش فعالي مطالعه كرديد، فقط جنبه اطلاع رساني و توضيحي داشتند و به هيچ عنوان تشخيص و درمان نبايد بدون بررسي و معاينه پزشك هاي مربوطه انجام شود.

بررسي و معاينه كودك اوتيسم

براي تشخيص اوتيسم، گام نخست ويزيت توسط پزشك است. سنين ۱۸ و ۲۴ ماهگي هر كودكي مورد ارزيابي قرار مي گيرد، حتي در صورتيكه علائم اوتيسم در او مشاهده نگردد. پزشك متخصص به بررسي رفتار كودك مي پردازد و با او حرف مي زند. همچنين سابقه خانوادگي ابتلا به اوتيسم در خانواده كودك بررسي كرده و اطلاعاتي درباره رشد و رفتار كودك از پدرو مادر كسب مي كند مانند:

• كودك در سن ۶ ماهگي توانسته لبخند بزند؟
• در سن ۹ ماهگي كودك قادر به تقليد صدا ها و حالات چهره ديگران بوده است؟
• آيا كودك در يك سالگي مي توانست صداهايي را توليد كند؟
• رفتارهاي غير طبيعي و تكراري در كودك مشاهده كرده ايد؟
• مي تواند تماس چشمي به درستي برقرار كند؟
• توانايي برقراري تعامل و انتقال تجربيات به ديگران را دارد؟
• عكس العملي در مقابل چيزهايي كه توجه او را جلب مي كند، نشان مي دهد؟
• تن صداي يكنواختي دارد؟
• قادر است كه واكنش هاي ديگران را درك كند؟
• حساسيت به نور، صدا يا دما در رفتار كودك ديده شده است؟
• اختلالاتي در خواب و يا گوارش او وجود دارد؟
• تمايل به آزار يا خشم در رفتار كودك ديده مي شود؟

در غربالگري كودك پاسخ درست به اين سوالات تاثير بسياري براي تشخيص دارد. چنانچه بعد از بررسي، مشكلي مشاهده نشد اين غربالگري پايان مي يابد. ولي در صورت مشاهده اختلالات توسعه اي، پزشك براي كودك آزمايش هاي بيشتري مي نويسد.

آزمايشات براي تشخيص اوتيسم

در صورتي كه كودك بايد آزمايشات بيشتري بدهد، همكاري متخصصاني ديگر مانند اطفال، پاتولوژيست گفتار و زبان و كار درمانگر ضرورت دارد. همچنين در مواردي به همكاري متخصص اطفال توسعه اي و متخصص اعصاب نياز است. اين بررسي ها براي مشخص شدن مواردي مانند ميزان سطح شناختي كودك، گفتار و مهارت هايي مانند خوردن غذا، حمام رفتن و... صورت مي گيرد.

تشخيص درست و نهايي اختلال كودك بايد بر اساس استانداردهاي راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات رواني منتشر شده به وسيله انجمن روان پزشكي آمريكا صورت گيرد. زماني گفته مي شود يك كودك به اوتيسم مبتلا است كه در زمينه هاي زير ضعف هايي داشته باشد:

اول: چالش در زمينه برقراري ارتباط و مهارت هاي اجتماعي

كودك داراي اختلال اوتيسم با مشكلاتي در زمينه برقراري و ايجاد ارتباط با ديگران، فهم و آگاهي علائم اجتماعي، برقراري تماس چشمي و حتي صحبت كردن مواجه است. حرف زدن كودكان مبتلا به اين اختلال ديرتر از بچه هاي سالم اتفاق مي افتد. ضعف در مهارت هاي ماهيچه اي براي كارهايي مانند ورزش، نقاشي و نوشتن نيز ديده مي شود.

دوم: الگوهاي رفتاري محدود و تكراري

در رفتار كودك مبتلا به اوتيسم، حركات نوساني بدن يا تكرار لفظ هاي خاص وجود دارد، چنانچه تغييري در اين روال رخ دهد كودك احساس ناراحتي مي كند. اين كودكان معمولاً به يك موضوع خاص علاقه زيادي نشان مي دهند، همچنين با مشكلاتي در زمينه حسي مواجه هستند.

درمان اختلال اوتيسم

تا به امروز روش درماني قطعي براي رفع اختلال اوتيسم پيدا نشده است. توانبخشي يكي از روش هاي درماني بسيار كارآمد به شمار مي رود.

براي ارائه سرويس درماني به يك كودك مبتلا به اوتيسم بايد به موارد زير حتما توجه نمود:

• معاينه كودك بايد حتماً توسط فوق تخصص روانپزشكي اطفال و متخصص مغز و اعصاب صورت گيرد.
• خدمات گفتار درماني و كار درماني بايد روزانه براي كودك فراهم گردد.
• آموزش روش هاي درست تقويت و مهارت هاي ارتباطي كودك براي والدين و مربي كودك ضروري است. اين اطلاعات را مي توان با مطالعه كتاب، مقاله و با شركت در جلسات مشاوره اي آموخت.
• كارشناسان كار درماني بايد وضعيت جسمي-حركتي كودك را بررسي كنند و جلسات كار درماني ذهني حتماً بايد به شكل منظم انجام گيرد.
• يكي از راه هاي برقراري ارتباط با كودك اوتيسم، موسيقي درماني است. براي تربيت درست كودك مبتلا به اوتيسم مي توان از نقاشي و خواندن قصه مناسب سن او مناسب كرد.

به دليل تفاوت در بروز اختلال اوتيسم در افراد مختلف، روش هاي درماني نيز يكي نيستند. به طور كلي بسته به نيازهاي شخص، روش هاي درماني در گروه هاي زير تقسيم بندي مي شوند:

• درمان هاي رفتاري و ارتباطي
• درمان هاي رژيمي و پزشكي
• درمان هاي مكمل (مانند هنر يا موسيقي)

تحليل رفتار كاربردي

جهت يادگيري رفتارهاي مثبت و كاهش رفتارهاي منفي كودك دچار اختلال، تحليل رفتار كاربردي يكي از بهترين روش هاي كنترلي كودك است.

نتيجه اين روش بهبودي در مهارت هاي بسياري بوده و از اين روش، در موقعيت هاي مختلف استفاده مي شود، مانند:

• آموزش هاي آزمايش مجزا: از اين نوع براي درس هاي ساده و حمايت هاي مثبت به كار مي رود.
• آموزش پاسخ محور: باعث افزايش انگيزه جهت يادگيري و ارتباط با ديگران مي شود.
• مداخله رفتاري فشرده اوليه: اين روش براي كورك زير ۵ سال كارايي بالايي دارد.
• مداخله رفتاري- شفاهي: تمركز آن بر روي مهارت هاي گفتاري شخص است.

رويكرد مبتني بر روابط و تفاوت هاي فردي و توسعه اي

فلور تايم نام ديگر اين روش بوده كه در آن پدر به همراه كودك براي بازي وارد شده و به فعاليت هايي كه كودك علاقه دارد مي پردازند. اين روش موجب حمايت از رشد عاطفي و فكري كودك شده و او مهارت هاي ارتباطي و احساسي را سريعتر مي آموزد.

درمان و آموزش كودكان اوتيسمي و كودكان داراي نقض ارتباطي وابسته، در اين روش با استفاده از كارت هاي تصاوير بوده كه مهارت هاي روزانه مانند غذاخوردن، پوشيدن لباس و ... آموزش داده شده و براي يادگيري سريعتر اطلاعات به بخش هاي كوچكتر تفكيك مي گردند.

سيستم ارتباطي تبادل تصاوير

در اين روش، نمادها به جاي كارت هاي تصاوير به كار گرفته مي شوند. كودك مي آموزد كه پرسش هايي را مطرح كند و با اين نمادها مي تواند با ديگران ارتباط بگيرد.

درمان انسجام حسي

اين روش براي كودكاني مناسب است كه با چيزهايي مانند چراغ هاي روشن، صداهاي خاص و يا لمس اذيت مي شوند و اين نوع روش درماني باعث برخورد درست در مواجهه با اين اطلاعات حسي ميگردد.

درمان هاي رژيمي و دارويي

دارو باعث مي شود كه بيمار براي فعاليت هايي مانند درمان هاي رفتاري و گفتاري مقاومت نشان ندهد. عموماً داروهايي كه براي درمان اضطراب، مشكلات، عدم توجه، افسردگي، بيش فعالي و حركات تكانشي موثر هستند، تجويز مي شود.

اگر چه درمان اوتيسم امكان پذير نيست و اين داروها باعث مي شوند كه علائم ناتواني فرد براي آموختن مهارت هاي يادگيري و رشد كاهش مي يابد.

مطالعات مختلف كمبود ويتامين ها و مواد معدني را در كودكان مبتلا به اوتيسم اثبات كرده اند. اگر چه كمبود اين ويتامين ها عامل ايجاد اين بيماري محسوب نمي شود ولي تجويز آنها روند درماني را سرعت مي بخشد. ويتامين هاي گروه B و منيزيم از جمله اين مواد معدني هستند كه مصرف آنها توصيه مي گردد. حذف مواد خوراكي آلرژي زا نيز مشكلات رفتاري ناشي از آنها را رفع مي كند.

داروهاي درمان اوتيسم

تاكنون درماني براي رفع اختلال طيف اوتيسم كشف نشده است. معمولا داروهايي كه براي رفع مشكلاتي مانند افسردگي، تشنج، بي خوابي و اختلالات تمركز موثرند، براي اين نوع اختلال نيز تجويز مي شوند.

در تحقيقات صورت گرفته مشاهده شده است كه بهترين درمان زماني حاصل مي شود كه شخص همزمان از درمان هاي دارويي در كنار درمان هاي رفتاري استفاده كند.

براي كودك مبتلا به اوتيسم فقط ريسپريدون توسط سازمان غذا و داروي آمريكا تاييد شده است. اين دارو مناسب كودك ۱۶-۵ سال بوده و كمك به رفع مشكلات تحريك پذيري آنها مي كند. داروهاي ديگر نيز براي اين اختلال استفاده مي شوند، همچون مهاركننده هاي انتخابي باز جذب سروتونين، داروهاي ضد استرس و يا داروهاي محرك زا، اما اين داروها به تاييد سازمان غذا و دارو نرسيده اند.

درمان هاي مكمل

اين نوع روش هاي درماني باعث بهبودي مهارت يادگيري و مهارت هاي ارتباطي شخص مبتلا به اوتيسم مي شود. از اين درمان هاي مكمل به موسيقي درماني، حيوان درماني مانند اسب سواري مي توان اشاره كرد.

تغذيه

براي افراد مبتلا به اوتيسم، رژيم غذايي خاصي وجود ندارد اما اين شخص بايد غذاي مناسب دريافت كند. برخي از كودكان مبتلا به اوتيسم هر غذايي را ميل نمي كنند و گاه والدين كودك به منظور افزايش سرعت بهبودي، مواد غذايي مانند گلوتن را از رژيم غذايي او بر مي دارند.

تاكنون هيچ پژوهشي ارتباط بين حذف گلوتن يا كازئن از رژيم غذايي كودك و درمان اختلال اوتيسم اثبات نكرده است. به دليل ظرافت بيشتر استخوان كودك اوتيسمي، والدين نبايد بدون مشورت با پزشك، لبنيات و مواد غذايي سازنده استخوان را از غذاي كودك حذف كنند.

يكي از چالش هاي غذايي والدين داراي كودك اوتيسمي، وجود موادي بنام آلرژن ها بوده و گاهي مشاهده مي شود.

از ديگر عادات آنها، ناخنك زدن به غذا است و يا به برخي از غذاها اصلاً تمايلي ندارند. مشكل در زمينه بلع و هضم غذا نيز در اين كودكان وجود دارد.

رژيم هاي غذايي

شواهد خاصي تاثير رژيم هاي غذايي را بر بهبود روند درماني كودك اوتيسمي تاييد نكرده است. اين اختلال در گروه بيماري هاي پيچيده اي مغزي به شمار رفته و چنان چه بدون مشورت با پزشك متخصص، والدين غذاهاي خاصي را از رژيم غذايي كودك اوتيسمي حذف كنند، ممكن است آسيب هاي جبران ناپذيري را براي او ايجاد كنند.

معمولا كودكان داراي اين اختلال، استخوان هاي نازكتري نسبت به ساير همسن و سالان دارند و مصرف لبنيات جهت استحكام بيشتر استخوان هاي آن ها ضروري است.

رژيم غذايي مناسب بايد علاوه بر رفع نيازهاي تغذيه كودك، باعث گردد علائم بيماري در او كاهش يابد. پزشك و متخصص تغذيه بهترين رژيم غذايي را براي كودك تجويز كرده و باعث بهبود روند درماني مي شوند.

مشكلات گوارشي مانند يبوست، درد شكم، حالت تهوع و استفراغ در گروهي از كودكان اوتيسمي نسبتاً شايع بوده كه رژيم غذايي مناسب مي تواند باعث رفع اين علائم شود.

با رشد كودك نيازهاي تغذيه او نيز تغيير كرده و بايد نسبت به اين نيازها، متخصص تغذيه رژيم غذايي جديدي طراحي نمايد.

اهميت مكمل ها

در تحقيقات بسياري گزارش شده است كه مصرف مكمل ها سبب بهبود تغذيه و كاهش علائم اوتيسم مي شوند مانند:

اسيدهاي چرب

تقويت مغز و سيستم ايمني بدن از جمله تاثيرات مثبت مصرف اسيدهاي چرب به شمار مي روند. از اين اسيدهاي چرب به امگا ۳ و امگا ۶ مي توان اشاره كرد كه در بدن ساخته نشده و براي تامين آنها بايد از غذاي مناسب و يا مكمل ها استفاده كرد.

غذاهاي دريايي از منابع امگا ۳ محسوب شده و با مصرف گوشت، تخم مرغ، لبنيات و روغن هاي گياهي مي توان امگا 6 مورد نياز بدن را جذب كرد.

پرو بيوتيك

باكتري هاي مفيد به بدن براي انجام عمل هضم كمك مي كنند. اين باكتري ها معمولاً در دستگاه گوارش شخص وجود دارند و هم‌چنين مي توان با مصرف مكمل هاي پروبيوتيكي نياز به اين باكتري ها را تامين كرد.

اين باكتري ها سبب كنترل تورم و التهاب نيز مي شوند كه هر دو اينها از علائم اختلال اوتيسم به شمار مي روند.

ويتامين ها و مواد معدني

در بين كودكان اوتيسمي كمبود ويتامين ها و مواد معدني معمولاً شيوع زيادي دارد كه به علت عادات غذايي نامناسبي است كه در آنها وجود دارد.

براي تامين نياز كودك به اين مواد مغذي و برقراري تعادل در سيستم بدن او، مي توان مكمل هاي حاوي اين ويتامين ها و مواد معدني را به او داد.

اكنون اهميت رژيم غذايي سالم و درست بر كسي پوشيده نيست و پزشك متخصص مي تواند باعث برقراري تعادل بين روش هاي درماني روان شناختي و رژيم غذايي كودك شود. يك تغذيه مناسب سبب مي شود كه علائم اوتيسم در كودك كم شده و ديگر درمان ها بهتر اثر نمايند.

پيشگيري از اختلال اوتيسم

محققان تاكنون علت دقيق بيماري اوتيسم را پيدا نكرده اند ولي به تاثير زياد ژن هاي شخص در ابتلا به اين اختلال اتفاق نظر دارند. اگر چه گروهي از پزشكان معتقدند چنان چه مادر بارداري در تماس با مواد شيميايي خاصي قرار گيرد، نوزاد با اختلالاتي متولد مي شود ولي تاكنون راهي براي تشخيص اوتيسم در نوزاد متولد شده اعلام نشده است.

براي كاهش خطر ابتلا نوزاد به اختلال اوتيسم روش هاي زير توصيه مي شود:

زندگي سالم

مادر باردار حتما بايد چكاب هاي ماهانه را جدي گرفته و از رژيم غذايي مناسب همراه با ويتامين هاي مختلف استفاده نمايد. همچنين توصيه مي گردد كه مادر باردار نسبت به ورزش و مراقبت هاي قبل از زايمان بي اهميت نباشد.

عدم استفاده از دارو در زمان بارداري

جهت استفاده از هرگونه دارو حتما بايد با پزشك صحبت كرد. از مصرف هرگونه داروي ضد تشنج بدون مشورت با پزشك جداً بايد خودداري شود.

عدم استفاده از مشروبات الكلي

در دوران بارداري، مادر نبايد هيچ زماني از مشروبات الكلي مصرف كند.

درمان مشكلات سلامتي موجود

چنان چه شخصي به بيماري سلياك يا بيماري فنيل كتونوري ابتلا است، جهت كنترل اين اختلالات حتما بايد به توصيه پزشك متخصص اهميت دهد.

انجام واكسيناسيون

دريافت واكسن سرخچه ( سرخك آلماني ) قبل بارداري ضروري است. انجام اين عمل سبب مي شود كه فرد به اوتيسم مرتبط با سرخچه مبتلا نگردد.

آيا افراد بالغ نيز به اختلال اوتيسم مبتلا مي شوند؟

تشخيص اختلال اوتيسم، معمولاً در سنين پايين اتفاق مي افتد. والدين بايد به علائمي مانند نداشتن تماس چشمي، حركات تكراري و اختلالات حسي كودك توجه نمايند. همچنين متخصص اطفال تمام كودكان را از نظر علائم مربوط به اين اختلال ارزيابي مي كنند‌.

در موارد بسياري، تشخيص ابتلا به طيف بيماري اوتيسم قبل از سن دو سالگي رخ مي دهد. گاهي ديده شده كه براي تعدادي از كوكان تشخيص درست رخ نداده و آنها برچسب ناتواني ذهني دريافت كردند. در اكثر مواقع تشخيص اختلال اوتيسم از بيماري هايي مانند كمبود توجه، وسواس و يا اختلالات رواني كه درمان آن ها نيز به سختي صورت مي گيرد، جلوگيري مي كند.

زماني كه براي يك كودك در خانواده اختلال اوتيسم تشخيص قطعي داده شد، والدين و ساير اعضا به دنبال نشانه هايي از ابتلا به اين بيماري در خود هستند. عده اي نيز زماني متوجه ابتلا خود مي شوند كه براي بيماري ديگري تحت مراقبت پزشكي قرار مي گيرند.

گاهي بعضي از افراد به علائم و نشانه هاي خود دقت مي كنند تا متوجه شوند به اين اختلال دچار شده اند يا خير. توجه به اين نكته ضروري است كه جهت تشخيص اوتيسم در افراد بالغ روش مشخصي كشف نشده است و پيداكردن متخصص اوتيسم بزرگسالان به سختي انجام مي گيرد.

جهت تشخيص اوتيسم بزرگسالان آزمون هاي خود ارزيابي طراحي شده است كه به تاييد بسياري از كارشناسان نرسيده اند. اگرچه اين روش ها به تشخيص دقيق، كمك چنداني نمي كنند ولي براي صحبت و مشورت با پزشك، كمك كننده هستند.

از جمله دلايلي كه باعث مي شود، تشخيص اوتيسم بزرگسالان به سختي صورت گيرد، مي توان به توانايي مديريت و پنهان كردن علائم توسط فرد بزرگسال و هم چنين سخت پيدا كردن اطلاعات راجع به كودكي شخص و ميزان توسعه او اشاره كرد.

در زمان تشخيص اوتيسم كودكان، جهت ارزيابي درست، والدين اطلاعات خوبي را در اختيار پزشك قرار مي دهند ولي براي فرد بزرگسال چنين وضعيتي امكان پذير نيست. تشخيص اوتيسم در افراد بالغ به سختي صورت مي گيرد و مهمترين مسئله اين است كه شخص با توجه به اين علائم، مهارت هايي جهت كنترل ضعف هاي خود كسب كند.

ميزان شيوع اختلال اوتيسم

در سال ۲۰۱۸، مركز كنترل و پيش گيري آمريكا گزارشي از ميزان شيوع اوتيسم در ميان كودكان آمريكا منتشر كرد. طبق اين گزارش مشاهده شد كه از ۵۹ تولد، يك نفر به اين اختلال مبتلا است و روز به روز اين آمار افزايش مي يابد.

فراواني اين اختلال در كل دنيا را سازمان جهاني بهداشت از هر ۱۶۰ تولد، يك نفر اعلام كرد. طبق آمار منتشر شده، ميزان مبتلايان به اوتيسم در ايران از هر ۱۵۰ نوزاد متولد شده، يك نفر است.

رشد اجتماعي

وجه تمايز اوتيسم و اختلالات طيف در خودماندگي با ساير اختلالات رشدي، مشكل در رشد اجتماعي است. افراد مبتلا به اوتيسم داراي مشكلات اجتماعي هستند و قادر به درك احساسات ديگران نيستند. در سن پايين اختلال در رشد اجتماعي به خوبي قابل تشخيص بوده و اين نوزادان به محركات توجه چنداني ندارند و نسبت به ساير همسن و سالان كمتر لبخند زده و حتي نسبت به اسم خود واكنش نشان نمي دهند.

نوزاد نوپا مبتلا به اوتيسم از نظر اجتماعي با سايرين تفاوت زيادي دارد، به طور مثال تمايل چنداني به تماس چشمي نشان نمي دهد و جهت برقراري ارتباط با سايرين، سعي مي كند كه دست بدهد.

در سنين ۳ تا 5، كودك مبتلا به اوتيسم درك اجتماعي كمي داشته و تمايلي به ارتباط با ديگران نشان نمي دهد حتي نسبت به احساسات ديگران قادر به بروز عكس العمل نيست.

از ديگر مشخصه آنها مي توان به عدم برقراري ارتباط كلامي و نوبت گيري اشاره كرد اما دلبستگي خاصي نسبت به مراقبان اوليه بروز مي دهند.

وابستگي امنيتي كمي در رفتار اين كودكان ديده شده كه بسته به ميزان رشد ذهني كودك سطح آن كم يا افزايش مي يا